Bijdrage D66 over coalitieakkoord

De Provincie Zeeland maakte op 15 maart kennis met de BBB. In dit coalitieakkoord maken we kennis met het BBB; het Bestuur voor Boeren Belangen. Dat bestuur heeft niet deze naam vanwege de bestuurders of de Statenleden die dit college ondersteunen, nee, het BBB verdient deze naam aan de pro-boeren insteek die uit het coalitieakkoord naar voren komt. Waar blijft de burger?

De bevordering van boeren begint al bij het kopje Stikstof.
Ik wijs bijvoorbeeld op de wet stikstofreductie en natuurverbetering. We hadden wel zien aankomen dat het BBB zou vasthouden aan het streefjaar 2035 om voldoende stikstof te reduceren, maar tot onze verbazing lezen we dat ze dat nog te vroeg vinden, liever zouden ze zien dat de Tweede Kamer deze wet aanpast en meer ruimte biedt voor stikstofuitstoot. Ook andere onderdelen over natuur en landbouw hebben dezelfde insteek: geen tot weinig natuurherstel en landbouw kan op dezelfde manier doorgaan.

Dat betekent dat het Veerse Meer beneden vijf meter gewoon een zuurstofloos meer zal blijven met weinig leven en dat we de Manteling en de Kop van Schouwen niet voldoende gaan herstellen. Voor de landbouw zoekt dit nieuwe college vooral naar innovatieve oplossingen om stikstofuitstoot te verminderen, we zijn heel benieuwd hoe dat eruit komt te zien. Wat zijn de mogelijkheden met zoet water? Zoals het nu opgeschreven staat wil het BBB zoet water aanvoeren zodat er minder nutriëntrijk water uitspoelt bij het bemesten van akkers. Gaat dit betekenen dat de Zeeuwse belastingbetaler zometeen betaalt voor het aanleveren van zoet water bij onze boeren?

Voorzitter, dit zijn zomaar een paar vraagtekens en inhoudelijke verschillen tussen D66 en het huidige college die waarschijnlijk niemand zullen verbazen. Ik rond het onderdeel natuur af met iets wat mij toch wel pijn doet, en dat is de stikstoffout, ik zal het maar geen stikstofleugen noemen, die in dit coalitieakkoord staat. Op bladzijde 10 staat “In Zeeland is de stikstofdepositie vooral afkomstig uit het buitenland, de industrie en de scheepvaart. En beperkt vanuit de landbouw” het klopt dat we meer stikstofdepositie vanuit het buitenland hebben, maar het klopt niet dat we meer stikstofdepositie vanuit scheepvaart of industrie hebben. 19 procent van de stikstofdepositie is afkomstig uit landbouw, 6 procent uit scheepvaart en 2 procent uit industrie (gebiedsprogramma 0.5, bladzijde 12, figuur 2). Zelfs bij elkaar is het nog de helft minder dan wat er uit de landbouw neerslaat. De afgelopen jaren heb ik veel gesproken over stikstof, onder andere met vertegenwoordigers van SGP, CDA en VVD, die heb ik hoog zitten qua stikstofkennis. Via de voorzitter vraag ik aan deze partijen, hoe is het mogelijk dat deze zin in jullie coalitieakkoord staat?

We lezen het bekende verhaal over de woondeal, iets wat we ondersteunen en waarvan we hopen dat die geplande woningen al voor 2030 staan, maar we zijn niet hoopvol als het nieuwe college geen oplossingen heeft rondom stikstof. Terwijl het wel nodig is dat we veel bouwen, niet alleen voor huidige Zeeuwen, maar ook voor nieuwe Zeeuwen, die zo aan de slag kunnen in de zorg of andere banen die vrijkomen in onze vergrijzende Zeeuwse samenleving.

Ook hier maken we ons zorgen over hoe onaantrekkelijk Zeeland wordt gemaakt door het nieuwe college. Eenzijdige culturele subsidies voor erfgoed zijn wat ons betreft desastreus voor het vestigingsklimaat van Zeeland. Aan de ene kant onderkent dit college het belang van het behouden van jeugd, aan de andere kant gaan ze snijden in één van de kansen om jeugd te behouden. Kunst en cultuur zijn de aanjagers voor individuele en maatschappelijke ontwikkeling.

We gaan scherp zijn op de ontwikkeling en uitvoering van de RES 2.0 en de impact op het Zeeuwse Landschap van de energieinfra, en zijn nu vooral benieuwd naar het standpunt van het college over kernenergie. In het coalitieakkoord staat dat draagvlak essentieel is voor kernenergie in Zeeland. Is het college van plan om, zodra de plannen en gevolgen bekend zijn, een referendum over dit onderwerp te houden?

Er zijn nog onverminderd zorgen over PFAS en microplastics, maar het zou enorm helpen als we meer informatie hebben, bijvoorbeeld over de impact op de gezondheid van de Zeeuwen. D66 gaat volgende week naar de locatie van het bevolkingsonderzoek van Antwerpen om te horen hoe het bevolkingsonderzoek daar loopt. Het lijkt mij goed als GS hetzelfde doet zodat ze RIVM en GGD gericht kunnen aansturen.

We hadden hooggespannen verwachtingen over wat de plannen waren met dividend uit PZEM, nu ZEH. We lezen in het coalitieakkoord een voorzichtige opening voor het D66-idee om een revolverend fonds op te richten, om te investeren in een duurzame samenleving en de energietransitie. We verbazen ons wel over het feit dat er zo weinig over deze grote hoeveelheid geld is opgeschreven, hoe gaat het college regelen dat dit geld niet verjubeld wordt en dat PS goed mee kan denken over de besteding van dit geld? Of gaan we dit in een nieuwe Zeelandbrug steken?

Beste voorzitter, we installeren vandaag de nieuwe gedeputeerde Staten, ik wens hen allen veel succes en hoop van harte dat ze erin slagen om een goede balans te vinden tussen economie en het Zeeuwse DNA en dat ze oplossingen vinden voor 3 grote uitdagingen in Zeeland:

Succes en sterkte.