zonneweides Lindelaufer Gewande

Energietransitie als gemeentelijke opdracht

De gemeenteraad van Voerendaal heeft zich met het beleidskader ‘Voerendaal 2040 – Energieneutraal’ gecommitteerd aan de nationale klimaatdoelen en de Regionale Energie Strategie (RES) Zuid-Limburg. Binnen dit kader is voorzien in de ontwikkeling van maximaal 30 hectare aan energietuinen, waarvan 20 hectare vóór 2026 gerealiseerd moet zijn. We hebben kunnen lezen dat we hier al zijn ingehaald door de tijd en dat realisatie van 20 hectare voor 2026 niet meer gaat lukken.
Voor de zonneweide ligt nu een besluit voor over:
– Het loslaten van de natuurcertificaten als onderdeel van het beoordelingskader;
– Afwijking van de voorgeschreven rijafstand van 5 meter tussen zonnepanelen;
– Het afgeven van een verklaring van geen bedenkingen (vvgb) voor het project.

D66 en duurzame energie

D66 Voerendaal steunt de opwekking van duurzame energie, voor zover nodig ook via ‘zon op land’, mits dit op zorgvuldige, transparante wijze gebeurt en binnen heldere beleidskaders. De samenwerking binnen de RES-regio wordt onderschreven, waarbij burgerparticipatie en maatschappelijk draagvlak voor ons essentieel is.

De voorgestelde zonneweide, met een netto zonnepaneel oppervlakte van 13 hectare, draagt bij aan de doelstelling om vóór 2026 in totaal 20 ha aan zonneweides te realiseren. Daar komt bij, dat het gelet op de door de gemeenteraad beoogde tijdlijn ‘vijf voor twaalf’ is.

Wij vinden het jammer dat partijen in deze casus tegenover elkaar staan, terwijl de energietransitie volgens ons nu juist een beweging is, waar wij gezamenlijk onze schouders onder moeten zetten. Een positieve ontwikkeling ten opzichte van het verleden, is dat energiecoöperatie De Omslag voor 50% partner is in dit plan en dat met lokaal eigendom ook lokaal de vruchten kunnen worden geplukt van dit initiatief.

Toelichting bij onze overwegingen

Natuurcertificeringen
NISP- en ECSL-natuurcertificeringen zijn momenteel niet meer beschikbaar of nog niet operationeel. Uit de beantwoording van raadsvragen blijkt dat het beoordelingskader voldoende waarborgen biedt voor kwaliteit, ook zonder deze certificeringen. Het loslaten van genoemde certificering tast de kwaliteit niet aan.

Rijafstand zonnepanelen
Het college garandeert op basis van onderzoek dat de verkleining van de rijafstand van 5 naar 3 meter geen negatieve gevolgen heeft voor het bodemleven van de netto oppervlakte die voor de installatie van zonnepanelen benut wordt. Integendeel, door de concentratie van de panelen op een kleinere oppervlakte komt meer grond beschikbaar voor natuurontwikkeling.

Verklaring van geen bedenkingen
De verklaring kan alleen geweigerd worden bij strijdigheid met een goede ruimtelijke ordening. De plannen voor de energietuin zijn getoetst aan de geldende wet- en regelgeving en voldoen aan het gemeentelijk beoordelingskader op de 2 eerdere genoemde punten na.

D66 Voerendaal onderkent het belang van de zonneweide Lindelaufer Gewande voor de gemeentelijke bijdrage aan de energietransitie. Van de andere kant vinden wij het proces richting besluitvorming gebrekkig. Het gebruik van het beoordelingskader en het ontbreken van transparantie rond andere initiatieven geven aanleiding tot zorg.

Volgordelijkheid van initiatieven
D66 heeft in juni 2023 als enige partij niet ingestemd met het beoordelingskader. Onder andere vanwege het feit dat initiatiefnemers op basis van volgordelijkheid werden geaccepteerd. Hierdoor is onduidelijk of andere initiatieven, mogelijk beter qua schaal, locatie of landschappelijke inpassing, zijn achtergesteld. Daarbij is hiermee een ondoorzichtig proces ontstaan waarover de raad niet actief is geinformeerd. Al in maart 2021 had de gemeente vijf initiatieven ontvangen; drie volgden later. Is met álle indieners serieus en toekomstgericht gesproken? Wat is de status van de andere zeven initiatieven? Wij vragen ons hier oprecht af, of hier sprake is geweest van een eerlijk speelveld?

Participatie en draagvlak
Wij waarderen de inspanningen van de gemeente om in dialoog te gaan met de burgers. Ook de initiatiefnemers van de zonneweide blijken serieuze invulling te geven aan participatie van burgers en andere belanghebbenden. Door wethouder Braun zijn helaas echter met de toezegging ‘Geen draagvlak? Geen zonneweide!’ verkeerde verwachtingen gewekt. Dit blijkt ook uit de reacties van veel insprekers in de vergadering van de commissie leefomgeving. Draagvlak is namelijk nooit gedefinieerd of gemeten, terwijl de uitspraak suggereerde dat het een harde voorwaarde zou zijn. Hier is bewust of onbewust verwarring gecreëerd met het participatietraject dat aanvragers moeten doorlopen. Hierdoor voelen burgers zich misleid. Met een heldere uitleg door de wethouder over wat de gemeente precies met ‘draagvlak’ bedoelt, had dit voorkomen kunnen worden. Wij vinden dat dit alsnog gecorrigeerd moet worden door met deze burgers in gesprek te gaan.

Zorgvuldigheid en risico’s
Eén partij uit de initiatiefgroep heeft zich of gaat zich terugtrekken. Er is nog geen opvolger bekend. Dit roept vragen op over de borging van kwaliteit. Kunnen wij erop vertrouwen dat het initiatief ook bij wijzigende partners aan de nu gestelde kwaliteitseisen blijft voldoen? Kunnen wij er überhaupt op vertrouwen dat dit project ook gerealiseerd wordt?

Toezeggingen door College
Ook zijn er door portefeuillehouders Braun en Verbraak toezeggingen gedaan in juni 2023 en november 2024. Hierbij zou de raad geïnformeerd worden over de instelling van een beoordelingscommissie en de gegeven beoordelingen van deze commissie. Daarbij zou de raad voor de besluitvorming nog geïnformeerd worden over de rol van de raad in dit proces. Dit heeft niet plaatsgevonden en is slechts na vragen tijdens de commissievergadering minimaal beantwoordt.

Ondanks bovenstaande bevindingen ten aanzien van het proces, wordt er gevraagd om een verklaring van geen bedenkingen. Iets wat alleen geweigerd kan worden bij strijdigheid met een goede ruimtelijke ordening. Door het vaststellen van het beoordelingskader in 2023 en de toetsing die nu heeft plaatsgevonden is deze strijdigheid niet aan de orde. Wij stemmen dan ook in met het voorliggende besluit, vanwege de betrokkenheid van de energiecoöperatie De Omslag, maar zeer zeker ook omdat wij nu aan de slag moeten met de energietransitie. Tegelijkertijd spreken wij de hoop uit op een beter en transparanter proces in de toekomst waarbij er ook ruimte is voor kleinschalige initiatieven en andere tredes in de zonneladder ook beter benut worden.