Waarom ik activist werd

Lees hier het pdf van dit artikel. Het verhaal van Maikel Nabil Sanad: politiek activist in Egypte Ik zat op een bankje in de militaire rechtbank, vergezeld door een agent van de militaire inlichtingendienst, in afwachting van de komst van de militaire rechter. Het was een lentedag in april 2011, slechts een paar maanden na het uitbreken van de revolutie. Het was de vijfde keer dat ik was gearresteerd wegens activisme. De agent vroeg me met geveinsde sympathie hoe ik het toch mogelijk was dat ik in deze situatie terecht was gekomen. Hij vroeg me of wellicht mijn ouders, of misschien de familieoudsten, politiek actief waren en ik daarom ook politiek actief was geworden. Vanaf kinds af aan wilde ik altijd schrijver worden en mij richten op het schijven van romans en korte verhalen. Iedere keer als er mij iets overkwam of er iets naars om mij heen gebeurde schreef ik erover. Ik schreef over het verdriet dat ik voelde omdat ik tot een veroordeelde minderheid (christenen) in Egypte behoor. Ik schreef over de onrechtvaardige situaties op mijn universiteit. Ik schreef zelfs over hoe slecht mijn ouders mij behandelen. En elke keer als ik iets had geschreven, werd ik door de autoriteiten op wie ik mij had gericht, gestraft. De straf diende slechts als voer om opnieuw te schrijven. Wat vervolgens weer leidde tot nieuwe straffen, enzovoorts. Het was een vicieuze cirkel; onrecht leidde ertoe dat ik ging schrijven, wat er toe leidde dat ik werd gestraft, wat er toe leidde dat ik weer ging schrijven. Een paar dagen later werd ik veroordeeld tot drie jaar cel, omdat ik moedig genoeg was geweest te schrijven over de misdaden die het leger had begaan tijdens de revolutie. Op 4 februari 2011 leidde het er zelfs toe dat ik werd gemarteld. Een paar maanden later in oktober 2011, nadat ik twee maanden in hongerstaking was gegaan en de revisie van mijn rechtszaak had geboycot, werd ik opgenomen in een psychiatrische inrichting. Zittend tegenover een comité van een drietal psychiaters werd mij opnieuw dezelfde vraag gesteld: Wat is een activist en waarom ben je er één geworden? Ik legde hun uit dat activisme niets anders is dan het gevolg van actie voeren, en dat wanneer iemand regelmatig actie voert vanwege politieke redenen hij of zij een politiek activist is. Net zo goed als iemand die regelmatig actie voeren voor mensenrechten een mensenrechtenactivist is. Ik vertelde ze dat mijn blog mij in staat stelde om mijn mening te geven over het onrecht dat plaatsvond in Egypte. Het was de enige manier waar door ik er aandacht voor kon vragen en misschien zelfs wel iets kon veranderen! Nadat ik in januari van 2012 werd vrijgelaten, omdat ik onder een generaal pardon viel, hoorde ik steeds vaker weer diezelfde vraag: Wat heeft jou gemaakt tot wie je bent? Waarom ben je zo volhardend en ben je niet gestopt nadat je vijf keer werd vastgezet en uiteindelijk werd verbannen? Verschillende groepen hebben mij bestudeerd en geanalyseerd om te onderzoeken hoe je een activist wordt, en waarom mensen verschillend reageren wanneer ze worden geconfronteerd met onrecht. Ik ben nooit in staat geweest daar een overtuigend antwoord op te geven. Doorgaans dacht ik dat het een morele afweging was. Sommigen kiezen ervoor om op te staan tegen onrecht en het te bevechten, anderen kijken weg en gaan verder met hun leven. Zo heb ik er altijd tegenaan gekeken, tot een paar weken geleden toen ik een demonstratie in Berlijn bijwoonde uit solidariteit met vluchtelingen. Het viel me op dat de meeste demonstranten er ook hele andere redenen op na hielden om te demonstreren. Er liepen allerlei typen demonstranten mee: homorechten-activisten, etnische minderheden, allochtonen en kleine marginale politieke bewegingen of partijen. Terwijl geen enkele van de grote vier Duitse politieke partijen die ooit de macht had de demonstratie bijwoonde. Op de een of andere manier realiseerde ik me dat mensen bereid zijn tijd, moeite en geld te investeren om mensen te helpen als ze de anderen kunnen voelen. Het leed van anderen begrijpen is één ding, het voelen is iets compleet anders. Deze demonstranten voelden zich verbonden met de vluchtelingen vanuit een gedeeld gevoel dat hun onrecht werd aangedaan. Onrecht dat de demonstranten zelf ook voelen omdat ze ergens voor strijden en met onrecht zijn geconfronteerd. Door te protesteren tegen het onrecht dat de vluchtelingen werd aangedaan, protesteerden ze in zekere zin tegen het onrecht waar ze zich zelf mee zagen geconfronteerd. Nadat ik mij dit had gerealiseerd, begreep ik meer van mijzelf. Misschien verdedig ik minderheden juist omdat ik tot een minderheid behoor, en ik weet hoe het voelt als je als tweedeklas burger wordt behandeld. Misschien verdedig ik wel kinderrechten omdat ik weet hoe het voelt om als kind te worden mishandeld. Misschien verdedig ik wel politieke gevangenen omdat ik er zelf één ben geweest. Misschien verdedig ik wel homorechten omdat ik zelf ook worstelde met mijn seksuele vrijheid in een conservatieve omgeving als Egypte. Misschien ben ik wel tegen besnijdenis omdat ik weet hoe het voelt om tegen je eigen wil een deel van je lichaam te hebben moeten afstaan. Het is niet zozeer dat ik in staat ben deze mensen te begrijpen als ze worden geconfronteerd met onrecht. Ik voel de pijn die zij voelen, omdat het ook mijn pijn is!   Maikel Nabil Sanad is een Egyptische politiek activist. Hij is vijf keer gearresteerd door het militaire regime en uit Egypte verbannen. Hij schrijft voor een reeks aan internationale tijdschriften en heeft een eigen blog; www.maikelnabil.com. Vertaling: Andrys Wierstra.   Heeft dit artikel uw interesse gewekt? Klik hier voor meer info en abonnementen. - - Dit artikel verscheen in idee nr. 4 2014: Hedendaags activisme, en is te vinden bij het onderwerp activisme.