UberSjon

Door Johan Fretz Hoe dichterbij de dienst of het product, hoe meer we erin vertrouwen. Althans, zo lijkt het onderhand als je kijkt naar de rappe opkomst van de deeleconomie waarin bedrijven als Uber en AirBNB de dienst uitmaken. Hoe lang zou het duren voor je via de Apps UberLong en NierBNB je organen met mensen kunt delen in de buurt? ‘Heb een lever over, niet veel meer waard, voor twee tientjes mag je ‘m ophalen’. En denken wij dan: ‘Kijk eens, komt van iemand hier in de buurt, dus het zal wel deugen’? Het is begrijpelijk dat we vaak meer vertrouwen hebben in producten en diensten wanneer we weten waar ze vandaan komen, of wanneer ze ons elk geval het gevoel geven dat we hun oorsprong kunnen achterhalen. Misschien is dat wel een van de grootste gevolgen van de crisis. Door dat de grote, onaantastbaar gewaande, instituten instortten, besloten mensen vanaf de grond te werken aan een nieuwe, meer lokale economie. Want op lokale structuren hebben we meer invloed en daardoor lijken ze bestendiger. Klinkt logisch. Er zitten natuurlijk een hoop haken en ogen aan deze ontwikkeling, want die leuke bedrijven als Uber en airBnB zijn echt niet alleen maar uit op lokaal vertrouwen en het gemak van delen. Of wij hierop echt meer invloed hebben, zal moeten blijken. Maar hoe het uiteindelijk ook zal uitpakken, het proces naar de dichterbij-huis-economie is in volle gang en dat zegt iets over de tijdgeest. Het is daarom niet gek om de vraag te stellen: als diensten en producten meer gelokaliseerd worden, moeten we dat dan niet ook doen met macht? Daar nodigt de tijd in meer opzichten toe uit. Veel mensen hebben het gevoel dat de macht alsmaar abstracter wordt, zowel op Europees als nationaal niveau, en vaak hebben ze het gevoel helemaal geen invloed meer te hebben op wat er wordt besloten. Wat kan daar beter verandering in brengen dan de macht lokaler te organiseren? Misschien denken de machthebbers in Den Haag zo mee te liften op de trend, door verantwoordelijkheden uit te besteden aan lokale overheden. Ik ben benieuwd of ze van ons als burgers nu ook meer gaan verwachten. Andere dingen. Dat we ons er meer mee gaan bemoeien bijvoorbeeld, nu de macht dichterbij komt. Gemeente-Apps ontwikkelen: UberSjon, gemodelleerd naar het ideale raadslid. Zodat we via smartphones belangrijke zaken kunnen agenderen: ‘Geachte Sjon, het vuilnis is nog altijd niet opgehaald, dit duurt nu al een week, gaarne snel oplossen.’ En langzaam maar zeker ook de grote thema’s waar Sjon over moet beslissen. Pensioenen, onderwijs, zorg. Wie weet leidt dit tot een bloeiende wisselwerking tussen volk en politici. Het zou kunnen. Want wie dichtbij huis ziet dat hij invloed kan uitoefenen op de macht, dat er besluiten worden genomen waarbij hij als burger bij betrokken is, zal misschien ook weer meer gaan vertrouwen in de democratie. Maar wil de lokale macht het succes van de lokale economie achterna gaan, zal er meer nodig zijn dan het lokaliseren van besluitvorming. Je kunt de macht wel dichterbij huis halen, maar voelen wij ons wel zoveel verbonden met de lokale macht? Ik lees nog altijd veel meer over Den Haag en Brussel, dan over Amsterdam. Wat ik van de lokale macht weet is dat je hier met een biertje niet buiten mag staan op een terras, dat een kat die al jaren in een cafe rondloopt weg moet vanwege regels. En Sjon, die ken ik helemaal niet. Nooit ontmoet. Voordat Sjon straks over alle grote vraagstukken beslist, moeten hij en de burger elkaar misschien eerst maar eens wat beter leren kennen.   Johan Fretz is schrijver en cabaretier. Deze column verscheen in Idee nr. 5 2014: Lokaal aan de macht.