In deze aflevering van Appèl gaan we in gesprek met Prof. dr. Rianne Letschert. Zij werd in 2016 benoemd tot rector magnificus van de Universiteit Maastricht, en afgelopen september werd zij herbenoemd voor haar tweede termijn. Haar benoeming ‘bleef niet onopgemerkt’, schreef de Trouw afgelopen zomer: zij kwam van een andere universiteit, en was bovendien de jongste rector magnificus van Nederland. In deze aflevering hebben we het over een alternatief systeem van erkenning en waardering in de kennissector, een onderwerp waar Rianne Letschert zich de afgelopen jaren hard voor heeft gemaakt.

Te gast: Prof. dr. Rianne Letschert, rector magnificus van de Universiteit Maastricht en daarvoor hoogleraar internationaal recht en victimologie aan Tilburg University. Presentatie: Daniël Schut   Onze podcasts zijn ook te beluisteren via: Daarnaast ook nog via Transistor.fm of hier direct te downloaden! Heeft u genoten van deze podcasts? Om deze podcasts én onze andere activiteiten mogelijk te maken, kunnen we uw giften goed gebruiken! Klik op onderstaande button, of klik hier voor meer informatie over doneren aan de Mr. Hans van Mierlo Stichting. In de corona-crisis is medische ethiek overal. Stel daarom nu een nationale commissie medische ethiek in Door Tessa Holzman   Als de corona-crisis iets duidelijk maakt, dan is het wel hoe diep medisch-ethische keuzes doordringen in ons alledaagse leven. Bij iedere persconferentie van het kabinet is het opnieuw spannend: welke waarden krijgen dit keer de overhand? Kiezen de ministers, geadviseerd door het outbreak management team (OMT) voor de individuele vrijheid van burgers of kiezen ze voor de voorkoming van het collectieve gevaar van het virus? Toen de harde lockdown een aantal weken geleden begon, de strengste lockdown die we tot nu toe hebben gekend, waren er – opnieuw – tal van vragen. Wat zijn de sociale gevolgen? Onder welke voorwaarden mogen winkels open blijven, bijvoorbeeld omdat ze essentieel zijn? Wat is een acceptabele prijs om de infecties naar beneden te brengen? De problemen die tijdens de loop van de corona-crisis de kop hebben opgestoken, hebben gemeen dat ze bol staan van de ethische afwegingen, maar dat die zelden expliciet worden gemaakt. Zo bestaat de voornaamste adviseur van het kabinet, het OMT, grotendeels uit epidemiologen, microbiologen en anderen met een specifieke expertise op het gebied van ziektebestrijding. Terwijl juist het expliciet benoemen van ethische keuzes, op basis van openbare adviezen van professionals in de medische ethiek, kan bijdragen aan begrip voor die keuzes bij de bevolking. Het laat duidelijk zien hoe de crisis vraagt om een scherper begrip van zaken zoals autonomie, rechtvaardigheid en klinische ethiek. Al helemaal nu we massaal vooruitkijken naar 19 januari, en daar voorbij, naar het uitrollen van de vaccinatie. Binnen deze context zijn er drie belangrijke medisch ethische thema’s die door de Corona-crisis tot de voorgrond zijn getreden. De eerste en vanzelfsprekendste is het belang van het behouden van het beroepsgeheim. Met een ziekte die zo’n grote impact heeft op de samenleving, is het misschien verleidelijk om het beroepsgeheim in te perken. Het zou levens kunnen redden, bijvoorbeeld door middel van een publiek toegankelijke database waar iedereen opstaat die positief getest is en hoe lang ze nog in quarantaine moeten, of bijvoorbeeld of iemand al is gevaccineerd. Het zou onmogelijk zijn een superspreader te zijn. Maar dan is het ook zeer te verwachten dat het aantal mensen dat zich laat testen dramatisch omlaag gaat. Wie wilt er nou aan de openbare Corona-schandpaal? Dit heeft te maken met het tweede thema, namelijk autonomie. In de Corona-crisis is het opeens veel moeilijker dan normaal om duidelijk te kunnen zien waar de autonomie van de één ophoudt en de autonomie van de ander begint. Waar ligt de grens tussen solidariteit en paternalisme? Tot waar moet worden ingegrepen in het alledaagse leven van mensen? Wat kan er het beste gedaan worden als een groot deel van de populatie een vaccinatie weigert wanneer deze er komt, omdat desinformatie hen doodsbang maakt voor bijwerkingen of een chip die erin zou zitten? Of iemand die graag tot op het allerlaatste moment de hand wilt vasthouden van zijn of haar moeder die stervende is door een Corona-besmetting? Hoe zwaar moet autonomie meetellen wanneer iemands autonomie ook iemands dood teweeg kan brengen? Het derde thema is een principe dat in de medische ethiek ‘justitie’ wordt genoemd; het rechtvaardig verdelen van eindige middelen. We hebben een bepaald aantal ventilatoren, plekken op de IC, tests. Binnenkort hebben we ook een bepaald aantal vaccinaties. De vraag is wie daar (als eerste) toegang tot krijgt. Hoe bepalen we wie de hulp het meeste nodig heeft, of de hulp het meeste verdient? Tijdens een pandemie is het begrijpelijk dat veel aandacht uitgaat naar acute vraagstukken. De ziekenhuisbedden moeten worden opgeschaald, banen moeten worden gered. Maar elk van die acute vraagstukken heeft een duidelijke, ethische component. Daarom is het belangrijk om naast de expertise op het gebied van virusbestrijding, ook de expertise op het gebied van medische ethiek te waarborgen. Professionele ethici hebben handige tools om belangenafwegingen overzichtelijker te maken en de daaruit voortvloeiende vragen minder lastig te maken. Daarom is nu het moment om een sterke en prominente nationale medische ethiek commissie aan te stellen. Op het moment bestaat er wel al een nationale commissie die zich bezig houdt met medisch-ethische vraagstukken en ministers, parlement en beleidsmakers ook informeert over ethische ontwikkelingen, namelijk het Centrum voor Ethiek en Gezondheid, maar deze commissie zou in deze tijd waar publieke gezondheid en de ethiek die daaraan verbonden is zo centraal staat, ook net zo centraal in de discussie moeten staan als het OMT. Het CEG zou net zo vaak als het OMT in het nieuws moeten zijn met ethisch advies en richtlijnen. Een goed voorbeeld van hoe het anders kan is de Presidential Commission for the Study of Bioethics die tussen 2009 en 2017 onder President Obama bestond. Dit was een regeringscommissie, bestaande uit onder anderen politicologen, ethici, wetenschappers, rechtsgeleerden en artsen. De commissie adviseerde de president over de ethiek van biologische en technologische vooruitgang. Met de versterking van net zo een commissie kunnen wij in Nederland voorlopen. Als het daar tijdens een pandemie de hoogste tijd niet voor is, wanneer dan wel?   Tessa Holzman studeerde Bioethics and Society aan King’s College London en vervolgens Creative Writing aan University of Kent. Ze loopt momenteel onderzoeksstage bij de Mr. Hans van Mierlo Stichting.Lokale overheden proberen burgers steeds vaker te betrekken bij het maken en uitvoeren van beleid door middel van inspraakavonden en burgerpanels. Dit verloopt helaas niet altijd vlekkeloos. Soms leidt burgerparticipatie tot meer ontevredenheid dan instemming. Bovendien kan burgerparticipatie soms ondemocratisch zijn, wanneer inspraakmomenten alleen een homogene groep van betrokken burgers bereiken. Wat gaat er mis bij burgerparticipatie en wat kunnen we hieraan doen? In deze aflevering van Appèl gaan wij hierover in gesprek met Sander van Diepen, D66 gemeenteraadslid in Leiden, en dr. Carola van Eijk, universitair docent Bestuurskunde met als specialisatie coproductie van publieke diensten. Dr. Carola van Eijk is als onafhankelijk onderzoeker van Universiteit Leiden bij deze aflevering aanwezig. Te gast: Sander van Diepen, gemeenteraadslid voor D66 in Leiden met de portefeuille stedelijke ontwikkeling. Dr. Carola van Eijk, universitair docent Bestuurskunde aan Universiteit Leiden met als specialisatie coproductie van publieke diensten. Presentatie: Daniël Schut Onze podcasts zijn ook te beluisteren via: Daarnaast ook nog via Transistor.fm of hier direct te downloaden! Heeft u genoten van deze podcasts? Om deze podcasts én onze andere activiteiten mogelijk te maken, kunnen we uw giften goed gebruiken! Klik op onderstaande button, of klik hier voor meer informatie over doneren aan de Mr. Hans van Mierlo Stichting. Na de Tweede-Kamer verkiezingen van 2017 dachten velen dat Mark Rutte met zijn klinkende overwinning op de PVV van Geert Wilders het populisme in Nederland definitief verslagen had. Drie jaar later blijkt niks minder waar, en zijn populistische partijen in heel Europa nog steeds even populair als toen. Wat ging er mis en wat kunnen gevestigde (liberale) partijen nu doen om een weer een goed alternatief te bieden tegen populisten? In deze aflevering van Appèl gaat Daniël Schut met Coen Brummer en Afke Groen hierover in gesprek. Dit gesprek is opgenomen naar aanleiding van een column van Coen Brummer die in oktober in het NRC verscheen. De column lees je hier. Te Gast: Coen Brummer, directeur van de Mr. Hans van Mierlo Stichting. Dr. Afke Groen, wetenschappelijk medewerker bij de Mr. Hans van Mierlo Stichting en recent gepromoveerd met een proefschrift over over informele, transnationale contacten tussen nationale partijen in de EU. Presentatie: Daniël Schut. Onze podcasts zijn ook te beluisteren via: Daarnaast ook nog via Transistor.fm of hier direct te downloaden! Heeft u genoten van deze podcasts? Om deze podcasts én onze andere activiteiten mogelijk te maken, kunnen we uw giften goed gebruiken! Klik op onderstaande button, of klik hier voor meer informatie over doneren aan de Mr. Hans van Mierlo Stichting. Al sinds 1966 pleit D66 voor de gekozen burgemeester. Inmiddels zijn we weer een stapje verder met het hiervan mogelijk maken, doordat de procedure voor het benoemen van een burgemeester uit de grondwet is gehaald. Maar hoe nu verder? Daan Elling, verbonden aan de Van Mierlo Stichting, analyseert de mogelijkheden en komt met een aanbeveling voor een variant. Het policy paper geldt als voorstudie voor de positiebepaling van D66 in het debat dat hierover gevoerd moet worden. Lees het hier. Naast de corona-crisis kende 2020 ook een opleving van het debat over racisme en discriminatie. De Black Lives Matter beweging vestigde opnieuw de aandacht over hoe we met kleur en gender omgaan binnen de Nederlandse politiek en maatschappij. Deze aflevering te gast: Devika Partiman, sociaal activiste en oprichter van Stichting Stem op een Vrouw. Samen met presentator Daniël Schut gaat ze in gesprek over discriminatie, emancipatie, inclusieve vertegenwoordiging in de politiek, en het belang van rolmodellen. Te Gast: Devika Partiman, sociaal activiste, consultant over emancipatie en inclusie en oprichter van Stichting Stem op een Vrouw. Presentatie: Daniël Schut. Onze podcasts zijn ook te beluisteren via: Daarnaast ook nog via Transistor.fm of hier direct te downloaden! Heeft u genoten van deze podcasts? Om deze podcasts én onze andere activiteiten mogelijk te maken, kunnen we uw giften goed gebruiken! Klik op onderstaande button, of klik hier voor meer informatie over doneren aan de Mr. Hans van Mierlo Stichting. Zaterdag 10 oktober publiceerde directeur Coen Brummer een opiniestuk in NRC: ‘Tijd voor een liberalisme dat de aanval kiest’. Graag gaan we naar aanleiding van dit stuk met jou in gesprek hierover. Daarom organiseert de Mr. Hans van Mierlo Stichting twee Zoom-sessies: ‘Populisme en de vernieuwing van het liberalisme’, met aan tafel Coen Brummer en Kemal Rijken, gemodereerd door Afke Groen. De eerste Zoom-sessie zal plaatsvinden op donderdagavond 15 oktober en de tweede Zoom-sessie zal plaatsvinden op donderdagavond 22 oktober. Beide Zoom-sessies zullen starten om 20:30. Vragen? Mail naar [email protected]. De aanmeldingen voor de Zoom-sessie gesloten. Wil je je alsnog aanmelden voor vanavond 20:30? Stuur dan een e-mail naar [email protected] en dan zullen wij ons best doen om je tijdig de Zoom-link te sturen.Onderstaand artikel is op zaterdag 10 oktober 2020 gepubliceerd in NRC. Naar aanleiding van dit stuk organiseert de Mr. Hans van Mierlo Stichting een tweetal Zoom-sessies: ‘Populisme en de vernieuwing van het liberalisme’. Meer informatie hierover vindt u hier. 

Tijd voor een liberalisme dat de aanval kiest

Liberalen keerden zich tegen het ‘schreeuwerige’ populisme, maar kwamen niet verder dan symptoombestrijding. Een nieuw liberalisme moet de oorzaken ervan bestrijden. Amper drie jaar geleden feliciteerden Europese regeringsleiders premier Mark Rutte met zijn ‘overwinning op het populisme’. Tegen de verwachtingen in was hij er bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2017 in geslaagd Geert Wilders en zijn PVV voor te blijven. Op de verkiezingsavond van D66, waar ook zetelwinst werd gevierd, sprak Alexander Pechtold dat Nederland een duidelijk signaal had afgegeven. „Hier is het geluid van het populisme gestopt.”

… Lees hier verder

De corona-crisis heeft een zware impact gehad op de gehele samenleving en veel economische sectoren, en daarmee ook op de minder besproken sectoren zoals sekswerk. De corona-crisis heeft hiernaast ook blootgelegd dat er binnen deze industrie fundamentele problemen zijn omtrent de rechten van sekswerkers in Nederland. Samen met presentator Daniël Schut gaan Yvette Luhrs, Joep Rottier en Ellen Bijsterbosch het gesprek aan over sekswerk, de rechten van sekswerkers en de impact van de corona-crisis op deze industrie Te gast: Yvette Luhrs, sekswerker, activist en feministisch pornomaker. Dr. Joep Rottier, onafhankelijk onderzoeker naar o.a. de decriminalisering van sekswerk. Ellen Bijsterbosch, D66-raadslid in Utrecht. Presentatie: Daniël Schut Onze podcasts zijn ook te beluisteren via: Daarnaast ook nog via Transistor.fm of hier direct te downloaden! Heeft u genoten van deze podcasts? Om deze podcasts én onze andere activiteiten mogelijk te maken, kunnen we uw giften goed gebruiken! Klik op onderstaande button, of klik hier voor meer informatie over doneren aan de Mr. Hans van Mierlo Stichting. Steeds vaker maken niet mensen, maar algoritmes – digitale beslisformules – keuzes over hoe mensen behandeld worden door de overheid. In dit essay onderzoekt Laura de Vries, wetenschappelijk medewerker bij de Mr. Hans van Mierlo Stichting, hoe op lokaal niveau algoritmes worden toegepast en welke gevolgen dat heeft voor sociaal-liberale waarden als gelijkheid, vrijheid en rechtsstatelijkheid. “Algoritmes kunnen ongelijkheden vergroten en de keuzevrijheid van mensen beperken. Maar het kan ook anders. Als algoritmes met respect voor fundamentele rechten en vrijheden worden ontwikkeld en ingezet, kunnen ze juist bijdragen aan het vergroten van kansengelijkheid.” – Laura de Vries Bestel Algoritmes en lokale overheden hier, voor €6,95 of lees hier de pdf.