De liberale democratie staat onder druk. In een tijd waarin China haar defensie-uitgaven opschroeft, Noord-Koreaanse kernwapens de Westerse wereld bedreigen, Russische hackers verkiezingen ondermijnen en President Trump een America-First-doctrine omarmt, is het tijd om ons te bezinnen op de toekomst van liberale waarden.
Tijdens het Van Mierlo Symposium 2018 verkenden sprekers uit de wereld van politiek, wetenschap en defensie deze uiterst urgente vraagstukken op het gebied van internationale veiligheid. Deze publicatie bevat hun bijdragen.
Met: Jaap de Hoop Scheffer, Remco Breuker, Paul Ducheine, Karlijn Jans, Maaike Okano-Heijmans, Herman Schaper en Kees Verhoeven.
Deze publicatie is hier voor €6,95 te bestellen of hier als pdf bestand te downloaden. 
In de essaybundel Over medische ethiek gesproken. Bespiegelingen op leven, levenseinde en zorg heeft de Van Mierlo Stichting bijgedragen aan de verdieping van een aantal fundamentele én actuele vraagstukken op het gebied van de medische ethiek. Actuele ethische dilemma’s rond nieuwe biomedische technologie, het zelfgekozen levenseinde en kosten en grenzen in de zorg worden door verschillende auteurs vanuit verschillende visies belicht. Onder andere de wetenschappelijke bureaus van de ChristenUnie en SGP leverden een bijdrage, maar ook het Rathenau Instituut en wetenschappers verbonden aan o.a. de Vrije Universiteit Amsterdam, de Radboud Universiteit Nijmegen en de Universiteit Utrecht.
Over medische ethiek gesproken. Bespiegelingen op leven, levenseinde en zorg kunt u hier bestellen. Prijs: € 9,95 (exclusief verzendkosten).
De publicatie is ook hier als PDF te downloaden.
Eerdere publicaties en de projectpagina zijn hier te vinden.
Democratische vernieuwing
Democratie gaat ons allen aan het hart, alleen de vraag is hoe ze het beste wordt vormgegeven. Naast klassieke instrumenten als vertegenwoordigende democratie, en referenda, zijn er tegenwoordig steeds meer nieuwe aanzetten om de stem van eenieder te horen. In navolging op het laatste nummer van vorig jaar, Democracy and its discontents, staat dit nummer dan ook in het teken van democratische vernieuwing. De analyses wat betreft uitdagingen voor de democratie maken in dit nummer plaats voor mogelijkheden tot het versterken, verbreden en vernieuwen van de democratie. Het bevragen en beproeven, sleutelen en meten, peilen en proberen, allemaal ten behoeve van de duurzaamheid en toekomstbestendigheid van de democratische rechtsstaat die ons zo lief is. Het is bij uitstek de eigenschap van elke sociaal-liberaal.
Het bevorderen en versterken van de democratie is ook altijd een thema wat van groot belang is geweest in alle werkzaamheden van de Van Mierlo Stichting en D66 in bredere zin. Creatieve oplossingen en gedurfde denkrichtingen met betrekking tot de democratie zijn bij ons aan het goede adres. Zonder heilige huisjes aanzetten formuleren om onze democratie veerkrachtiger en sterker te maken is iets waar wij ons als sociaal-liberalen altijd voor hebben ingezet, inzetten en blijven inzetten. Zo ook zal er de komende periode, op initiatief van het Landelijk Bestuur van D66, in nauwe samenwerking met de Van Mierlo Stichting en in samenspraak met alle geïnteresseerden een hernieuwde visie op bestuurlijke en democratische vernieuwing ontwikkeld worden. Laat dit nummer dan ook fungeren als de start van deze discussie en zet in de goede richting om na te denken over de toekomst van onze democratie en hoe en waar die mogelijk versterkt kan worden.
In dit nummer van idee bieden Ira van Keulen en Iris Korthagen, beide verbonden aan het Rathenau Instituut, inzicht in de digitale mogelijkheden voor het versterken van de democratie , terwijl Daniël Boomsma en Pieter Fokkink het kiesstelsel van evenredige vertegenwoordiging onder de loep nemen. Daarnaast heeft Daniël Boomsma ook een column gewijd aan het gedachtegoed van Hans van Mierlo, nu, acht jaar na zijn overlijden, nog steeds actueler dan ooit.
Verder gooit Mark Sanders een knuppel in het hoenderhok en buigen Klijnsma, Pool en Pijlman zich over artikel 23 van de Grondwet, de vrijheid van onderwijs.
Op dit moment lopen meer dan een miljoen Nederlanders kans op armoede. Ze kampen met schulden, hebben geen werk of alleen onzeker werk. Kansen om uit de problemen te komen zijn er wel, maar het is niet vanzelfsprekend dat iedereen die kansen ook kan nemen. Onze sociale voorzieningen zijn complex. Op zoek naar ondersteuning raken mensen verstrikt in bureaucratie en komen soms langdurig buiten de maatschappij te staan. Wat is ervoor nodig zodat mensen de kansen die er zijn ook kúnnen nemen?
Centraal in dit project staat de vraag hoe we als samenleving omgaan met hen die niet zelfstandig mee kunnen komen. Hoe zorg je ervoor dat mensen weer op eigen benen komen te staan? Welke kansen – en herkansingen – werken voor wie? En wat doen we als kansen niet werken? Op welke bestaanszekerheid moet iedereen kunnen rekenen, ook als je niet actief bent, geen werk of opleiding hebt of zoekt?
Met deze vragen gaat de Van Mierlo Stichting in gesprek met maatschappelijke organisaties, welzijnswerkers, wetenschappers, politici en bestuurders. We werken toe naar een kansengelijkheidstoets die nagaat in hoeverre bestaande sociale voorzieningen daadwerkelijk bijdragen aan kansen voor iedereen, of deze juist belemmeren.
Contactpersoon: Marthe Hesselmans
Op zoek naar inhoudelijke verdieping en intellectuele uitdaging? Kom naar het Van Mierlo Academie Weekend van de Mr. Hans van Mierlo Stichting op zaterdag 24 en zondag 25 november 2018.
Dit najaar krijgen deelnemers de kans om zich twee dagen te verdiepen in het sociaal-liberalisme ,via inspirerende workshops en lezingen van onder andere Europa correspondent van The Economist Matthew Steinglass, hoogleraar Moderne Politieke Geschiedenis prof. dr. Annelien de Dijn, Filosoof Tim Meijers, Rechtsfilosoof en auteur van het bekroonde boek “Weerbare Democratie” Bastiaan Rijpkema en… een mystery guest.
In het prachtige Kontakt der Kontinenten-hotel in Soesterberg worden de deelnemers meegenomen langs de grondslagen en geschiedenis van het sociaal-liberalisme, en de toepassingen van dit gedachtegoed op actuele, internationale vraagstukken zoals migratie en internationale veiligheid.
Meld je vóór 15 september aan via onderstaand formulier met een CV en korte motivatie (max. 350 woorden).
Op basis van je CV en motivatie zullen wij een selectie maken van alle inzendingen. Uiterlijk 22 september hoor je van ons, of je kunt deelnemen aan het Van Mierlo Academie Weekend.
Deelnemersbijdrage, incl. overnachting, ontbijt, 2x lunch, diner en goodiebag: €109,-.
Programma
Bastiaan Rijpkema is rechtsfilosoof aan de Universiteit van Leiden. Recentelijk schreef hij het boek Weerbare Democratie: De Grenzen van Tolerantie, dat werd bekroond met de prinsjesboekenprijs. Op het academie weekend zal Rijpkema de inzichten uit het boek delen tijdens een workshop.
Matt Steinglass is de Europa correspondent van The Economist. Met eerdere plaatsingen als redacteur in Centraal- en Oost-Europa, maar ook in Amerika en Zuid-Oost Azië is hij op de hoogte van Europese actualiteiten en pijnpunten, maar weet hij deze ook te linken aan bredere internationale politiek. Op 24 en 25 november zal hij de lezing Europa: open toekomst? geven.
Annelien de Dijn is professor moderne politieke geschiedenis aan de Universiteit Utrecht. In het verleden had ze aanstellingen bij onder meer Cambridge University en Columbia University. Haar primaire interesse ligt bij de geschiedenis van vrijheidsdenken en de Verlichting. Op het academie weekend deelt De Dijn haar kennis in het college Over Vrijheid.
Tim Meijers geeft les aan het Institute for Philosophy, Universiteit Leiden. In 2016 verdedigde hij zijn doctoraal scriptie over egalitaire theorieën van rechtvaardigheid en hun betekenis voor demografisch beleid. In Soesterberg geeft hij een workshop over Persoonlijke verantwoordelijkheid, pech en liberale theorie van rechtvaardigheid.
Marthe Hesselmans is senior wetenschappelijk medewerker bij de Van Mierlo Stichting. Haar promotieonderzoek richtte zich op etnische diversiteit in het huidige Zuid-Afrika. Deze interesse in diversiteit heeft ze doorgezet in de publicatie Van Nieuwkomer naar Nederlander voor de VMS, waarover ze in Kontakt der Kontinenten een workshop zal geven.
Coen Brummer is directeur van de Van Mierlo Stichting. Hij studeerde politieke geschiedenis en filosofie van de natuurwetenschappen en schrijft op het moment zijn proefschrift over staatsman Samuel van Houten. Op de Van Mierlo Academie geeft hij een Crash Course Sociaal-Liberalisme.
[gravityform id=”8″ title=”true” description=”true”]
De democratie is geen vaststaand gegeven. Juist de laatste tijd wordt steeds duidelijker dat zij aan verandering onderhevig is en geschaaf en gesleutel vereist, wil zij blijven voortbestaan. Uiteindelijk is de democratie afhankelijk van de overtuiging van haar inwoners, van een gedeeld geloof dat het bestel werkt en het algemeen belang wordt gediend.
2017 was voor de democratie een bewogen jaar, waarin belangrijke democratische waarden als een onafhankelijke pers, een op objectieve feiten gebaseerde besluitvorming en een scheiding van de wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende macht zelfs binnen gevestigde democratieën onder druk kwamen. Maar ook minder drastische ontwikkelingen geven de indruk dat er werk aan de winkel is, willen we onze democratie gezond en weerbaar houden. Termen zoals alternative facts, fake news en filter-bubbles zijn algemeen gebruik geworden, een zorgwekkende indicator wat betreft de omvang van het probleem.
In dit nummer van idee, tot stand gekomen in samenwerking met D66 Internationaal, zullen vooral de actuele uitdagingen voor de democratie in kaart worden gebracht, en wordt nagegaan hoe zij ervoor staat. UvA-docent Tjitske Akkerman buigt zich over de relatie tussen populisme en democratie: wat verstaan we precies onder populisme en hoe verhoudt het populisme zich tot een democratie? Hoogleraar aan de Universiteit van Tel Aviv Carlo Strenger doet een oproep om politieke correctheid af te schaffen, en het te vervangen met wat hij noemt ‘beschaafde minachting’ – juist ter verdediging van de democratische rechtsstaat zonder in de val van het nationalisme te trappen. Johan Christensen, Anchrit Wille en Mark Bovens duiden de ‘diplomademocratie’ en opmars van experts, terwijl de nieuwe directeur van de Van Mierlo Stichting, Coen Brummer, in gesprek is gegaan met Michael Ignatieff, huidig rector Central European University te Boedapest, over de rol van de intellectueel in een democratie onder druk.
Verder gooit Mark Sanders een knuppel in het hoenderhok met een pleidooi voor het afschaffen van intellectueel eigendom, legt Tália Cliteur de kinderklassieker Koning van Katoren onder de sociaal-liberale loep en duidt Hidde Boersma de fundamentele keuze die gemaakt moet worden ten aanzien van duurzame landbouw.[gravityform id=”7″ title=”true” description=”true”]
[gravityform id=”6″ title=”true” description=”true”]
Een nieuwe lente, een nieuw kabinet, dezelfde migratievraagstukken. Wat maakt een vluchteling? Wie vangen we wel of niet op, in Europa of daarbuiten? En uiteindelijk: hoe worden nieuwkomers Nederlanders?
In de nieuwe Van Mierlo Stichting publicatie Van nieuwkomer naar Nederlander. Een sociaal-liberale visie op migratie, asiel en integratie gaat auteur Marthe Hesselmans in op prangende kwesties omtrent migratie. Centraal staat de vraag hoe een toekomstbestendig migratiebeleid te voeren op basis van sociaal-liberale kernwaarden. Hoe zorgen we ervoor dat EU-lidstaten verantwoordelijkheid delen voor asielopvang? Hoe kunnen nieuwkomers menswaardig en op eigen kracht integreren? En hoe kan de samenleving dit faciliteren?
U kunt het hier lezen in de nieuwe VMS publicatie: Van nieuwkomer naar Nederlander. Een sociaal-liberale visie op migratie, asiel en integratie. De papieren versie kunt u hier bestellen. Prijs: € 8,95 (exclusief verzendkosten).
De boekpresentatie vond op 20 april plaats in het Humanity House. U kunt de presentatie hier terugluisteren.
Door Marthe Hesselmans, wetenschappelijk medewerker bij de Van Mierlo Stichting. 