Over medische ethiek gesproken
Ethiek heeft betrekking op de vraag: wat is juist handelen? Wat is goed of fout? En daaraan verbonden de aloude vraag ‘hoe moeten we leven?’ In de hier te lezen of hier te bestellen essay Over medische ethiek gesproken. Bespiegelingen op leven, levenseinde en zorg heeft de Van Mierlo Stichting bijgedragen aan de verdieping van een aantal fundamentele en actuele vraagstukken op het gebied van de medische ethiek. Gekozen is voor het samenbundelen van verschillende visies op die vraagstukken. Onder andere de wetenschappelijke bureaus van de ChristenUnie en SGP leverden een bijdrage, alsmede het Rathenau Instituut en wetenschappers verbonden aan o.a. de Vrije Universiteit Amsterdam en de Radboud Universiteit Nijmegen.
Hoofdstuk 1 - Wat is de mens? - Over (bio)technologie en 'mensverbetering' richt zich op nieuwe technologie die steeds meer mogelijkheden biedt om binnen of buiten het menselijk lichaam veranderingen of ‘verbeteringen’ aan te brengen aan ‘de’ mens. Dit hoofdstuk legt de nadruk op recent ontwikkelde biotechnologie die met grote precisie het menselijk DNA in de embryonale fase en daarna kan wijzigen. Ook uitwendige technologie komt aan bod. De maatschappelijke impact van nieuwe technologie passeert de revue, de omslag van geneeskunde naar ‘verbetertechnologie’, en de ethische valkuilen en grenzen met betrekking tot de maakbaarheid van de mens die dat met zich meebrengt. Dit hoofdstuk staat tegen de achtergrond van de vraag: wat is de mens?
Hoofdstuk 2 - Van wie is ons leven? - Over hulp bij zelfdoding bij 'voltooid leven' en wilsonbekwaamheid behandelt twee met elkaar samenhangende vraagstukken rond het levenseinde: ‘voltooid leven’ en wilsonbekwaamheid. Er wordt gekeken naar de betekenis en morele wenselijkheid van het mogelijk maken van levensbeëindiging bij ‘voltooid leven’. De nadruk ligt daarbij op de invulling en spanning tussen de begrippen autonomie, zelfbeschikking, en de beschermwaardigheid van het leven. Verder worden de dilemma’s rond wilsonbekwaamheid en wanneer daar sprake van is, belicht. Dit hoofdstuk staat tegen de achtergrond van de vraag: van wie is ons leven?
Hoofdstuk 3 - Wat is een mensenleven waard? - Over kosten en grenzen in de zorg staat in het kader van de vraag of het omwille van de duurzame betaalbaarheid, ethisch geoorloofd is grenzen te stellen aan de zorg. Er wordt gekeken naar de vraag hoe dat gerechtvaardigd zou kunnen worden, bijvoorbeeld in het licht van de rol van individuele verantwoordelijkheid, rechtvaardigheid en (intergenerationele)solidariteit. Verschillende manieren om die grenzen te bepalen komen aan de orde, zoals verzekeringen, medicijnbeleid en preventiemogelijkheden. Dit hoofdstuk staat tegen de achtergrond van de vraag: wat is een mensenleven waard?
Contactpersoon: Daniël Boomsma
Eerdere publicaties over dit thema:
- Artikel: Leg medisch-ethische vragen voor aan de burger door Daniël Boomsma
- Artikel: Bij het levenseinde past geen simpele taal door Daniël Boomsma en Wouter Beekers
- Op 28 mei 2018 gaf Daniël Boomsma een lezing bij de Apeldoornse kerk getiteld ''voltooid leven', autonomie en de geleefde ervaring'. Lees hier zijn voordracht.
- Artikel: Wie is de baas over DNA? Die vraag kan niet vier jaar blijven liggen door Coen Brummer
- Artikel: 'Voltooid leven' en relationele autonomie: vrij en verbonden door Daniël Boomsma
- Artikel: Biomedische technologie gaat niet alleen over individu door Daniël Boomsma
- Recensie: “Goed sterven betekent ontkomen aan het gevaar van slecht leven.” - Seneca (‘Een goede dood: Euthanasie gewikt en gewogen’ door Ton Vink) door Bart Stofberg.
- Op 26 oktober 2017 gaf Daniël Boomsma een lezing bij studentenvereniging VGST getiteld ‘Sleutelen aan ons DNA: Tussen mogen en moeten’. Lees hier zijn voordracht.
- Recensie: De onverbeterlijke mens: Reflecties op medicalisering (Gerard Adelaar, Klement 2017) door Lars de Bruin.
- Artikel: 'CRISPR' nader bekeken door Mirjam Boonstra.
- Artikel: 'Voltooid leven' en relationele autonomie door Suzanne van den Eynden.
- Op 3 juli verscheen een opiniestuk van Daniël Boomsma in De Volkskrant over 'voltooid leven'.
- Op 21 juni 2017 nam Daniël Boomsma deel aan het Jacobidebat 'Klaar met leven?'. Lees hier zijn voordracht.
- Recensie: The Future of Human Nature (Jürgen Habermas, Polity Press 2003) door Rick Goedkoop.
- Artikel: Hey, blijf van dat gen af! door Marloes van Amerom
- Bas Heijne, De volmaakte mens, aflevering 1: Designerbaby’s (De volmaakte mens is een coproductie van Human en de VPRO).
- idee nr. 1, 2016: Gezondheid, mij 'n zorg!
- idee nr. 2, 2011: Medische ethiek