Europese leiders (in de dop)

Lees hier het pdf van dit artikel. Om uit de huidige economische en politieke crisis te komen, klinkt de roep om daadkrachtige Europese leiders. Staan deze op de D66-kandidatenlijst voor de Europese verkiezingen? Vier kandidaten en hun visie op leiderschap. "Politiek leiderschap is het winnen van vertrouwen van mensen die jij niet kent en die jou niet tot nauwelijks kennen" — Gerben Jan Gerbrandy, nr. 2 Door de bevrijding van het individu is succesvol leiderschap er niet gemakkelijker op geworden. Puur op gezag of macht mensen meekrijgen is er niet meer bij. Je moet tegenwoordig overtuigen, een voorbeeld stellen en resultaten laten zien. Hoe moeilijk leiderschap, en zeker politiek leiderschap, tegenwoordig is, laat de korte politieke levensduur van leiders wel zien. Samsom was achttien maanden geleden de redding van de PvdA; nu, na de gemeenteraadsverkiezingen, is hij juist het probleem. Hetzelfde gold voor Job Cohen, Henk Bleeker, Jolande Sap en vele anderen. Een leider die mij nu in hoge mate fascineert is paus Franciscus. Voor de meesten volstrekt onbekend werd hij leider van een sterk onder druk staand instituut. Moreel, geestelijk, politiek en economisch was de katholieke kerk er slecht aan toe. Door zich nederig naar buiten en moedig naar binnen op te stellen, lijkt hij die vrije val op z’n minst afgeremd te hebben. Ik denk dat hij de tijdsgeest vrij goed aanvoelt: gezag is geen automatisme meer. Dat moet heel hard worden verdiend. Een houding van luisteren en zelf datgene doen wat je van anderen eist, lijkt mij een absolute noodzaak. Zelf geef ik ook met die uitgangspunten in het achterhoofd leiding. Vertrouwen komt als je zelf ook vertrouwen geeft. En mensen hebben vertrouwen nodig om te kunnen excelleren. Politiek leiderschap is het winnen van vertrouwen van mensen die jij niet kent en die jou niet tot nauwelijks kennen. Authenticiteit, eerlijkheid en integriteit zijn wat mij betreft de belangrijkste waarden voor een politicus. Die zet ik dus zelf ook centraal. Dat garandeert zeker niet de snelste weg naar de top, maar naar mijn mening wel het langste en meest succesvolle leiderschap. Leiderschap is voor een groot deel het besef dat je het niet alleen kunt en de inzet van anderen nodig hebt" — Pauline Kastermans, nr. 8 Leiderschap is een buzzwoord geworden dat zeker in de professionele wereld alomtegenwoordig lijkt te zijn. Ook als jong politicus word je vaak met het begrip geconfronteerd. In talloze cursussen staat leiderschap centraal, met waarschijnlijk evenzoveel definities van het begrip. Voor mij gaat leiderschap niet alleen om het succesvol bereiken van doelen. Noch om het enkel uitwerken van een ‘stip aan de horizon’. Leiderschap gaat in de eerste plaats om mensen meenemen in je verhaal en kansen creëren voor anderen. Toen ik mijn kandidaatstelling voor de Europese verkiezingen bekendmaakte, kreeg ik al snel een bevestiging van buitenaf van hoe ik dit voor me zie. Ayla Schneiders, voorzitter van de Jonge Democraten in Utrecht, kondigde mij aan voor mijn eerste presentatie. Ze vertelde de zaal dat ik niet alleen hard werk om mijn eigen doelen te bereiken, maar dat ik vooral kijk naar de sterke kanten van anderen. Dat ik in de eerste plaats anderen de kans wil geven zich te ontwikkelen. Ik heb dit als een enorm compliment opgevat dat mij nog altijd veel energie geeft. Leiderschap is voor een groot deel het besef dat je het niet alleen kunt en de inzet van anderen nodig hebt. Politiek moet niet bedreven worden door eilandjes van alleenstaande politici. En campagnes kun je als kandidaat niet in je eentje winnen. Er is een constante wisselwerking tussen de groep en de persoon in de leiderschapsrol. "Verbindend leiderschap betekent de onderlinge betrokkenheid van Europeanen stimuleren en elkaar motiveren tot een doeltreffende samenwerking" — Matthijs van Miltenburg, nr. 4 De roep om meer leiderschap in de Europese Unie is een terugkerend fenomeen. Er mogen dan ook zeker hoge eisen gesteld worden aan de leiderschapskwaliteiten van de kandidaten voor het Europees Parlement. Deze Europese volksvertegenwoordigers in de dop moeten immers in staat zijn de vergezichten te schetsen voor onze gezamenlijke toekomst. Eenmaal gekozen moeten zij in staat zijn Europa vorm en inhoud te geven. Wat mij betreft mogen Europarlementariërs en de andere actoren op het Europese toneel, Raad en Commissie voorop, wel wat meer blijk geven van ‘verbindend leiderschap’. Om vanuit een visie op Europa de onderlinge betrokkenheid van Europeanen te stimuleren en elkaar te motiveren tot een doeltreffende samenwerking. Natuurlijk moet het Europees Parlement vooral ook een politieke arena zijn waarbinnen politieke verschillen worden uitgemeten. Maar wel graag met een behoorlijke dosis vooruitgangsdenken waarbij men uiteindelijk bruggen weet te slaan om uiteenlopende belangen met elkaar te verenigen. De uitdaging om Europa verder te brengen dient daarbij centraal te staan. "Leiderschap is vertrouwen dat wanneer ik anderen nodig heb, dat zij er zijn; en dat als anderen mij nodig hebben, dat ik er voor hen ben" — Raoul Boucke, nr. 5 Zoals Jan Terlouw zei, in zijn toespraak tijdens de nieuwjaarsreceptie in Amsterdam: ‘Het gaat om mensen, niet om systemen.’ Wij maken de Europese Unie niet sterker en slagvaardiger door enkel aan het systeem te sleutelen, maar door in verbinding met elkaar te bouwen aan een Europa dat Europeanen zichtbaar iets oplevert, waar zij in geloven en waarmee ze vol inspiratie aan de slag gaan. Ik besloot me te kandideren voor de Europese verkiezingen, omdat ik Europa ken – ik werk er al zeven jaar – maar vooral ook omdat ik het belangrijk vind om verbindingen te leggen. Verbinding tussen wat er op gemeentelijk niveau gebeurt en wat er op Europees niveau speelt. Verbinding tussen verschillende beleidsterreinen, zoals energie, klimaat en innovatie. Verbinding tussen het heden en onze toekomst: Brood op de plank nu, maar ook droge voeten houden in de toekomst. Dit kan ik niet alleen, dit doen we samen. Onderling vertrouwen is hierbij essentieel. Vertrouwen dat wanneer ik anderen nodig heb, zij er zijn; en dat als anderen mij nodig hebben, ik er voor hen ben. Iedereen doet waar hij of zij goed in is. In Europa zou dat niet anders moeten zijn. De uitdagingen in deze complexe wereld zijn enorm, maar Europa is zwak en verdeeld. Europa mist de essentiële netwerken om snel en wendbaar te zijn in deze wereld. Juist nu zal Europa leiders nodig hebben die vanuit hun visie weten te inspireren en te verbinden. Dat is de bijdrage die ik de komende jaren in het Europees Parlement namens D66 wil leveren aan Europa.   Heeft dit artikel uw interesse gewekt? Klik hier voor meer info en abonnementen. – – Dit artikel verscheen in idee nr. 2 2014: Follow the leader, leader, en is te vinden bij de onderwerpen Europese Unie, leiderschap en politici.