Duurzame groei

Lees hier het pdf van dit artikel. ‘ Consuminderen’ is geen oplossing voor echte verduurzaming van onze economie. We moeten naar een nieuw verdienmodel van Nederland, gebaseerd op groei. Door Stientje van Veldhoven en Wouter Koolmees Het politieke debat in Nederland gaat de laatste tijd veel over het ‘kapot bezuinigen’ van de economie versus ‘geen hogere lasten’. De kernvraag is steeds: moet de overheid het tekort laten oplopen, of juist meer belastingen heffen om het begrotingsgat te dichten. Helaas gaat het bijna nooit over het vergroten van de belastinginkomsten door te groeien. Terwijl groei van onze economie de beste manier is om deze economie en de overheidsfinanciën op orde te brengen. Economische groei betekent vergroting van onze welvaart. Vergroting van de koek, zodat er meer is voor iedereen. Mits die groei gebaseerd is op echte creatie van waarde. Door de inzet van meer kapitaal, meer arbeid, of meer grondstoffen. Of door dingen slimmer te gaan doen: innovatie. Noodzaak van nieuwe welvaart De afgelopen eeuw hebben we met een ongekende snelheid tegen zeer lage prijzen meer productiemiddelen in kunnen zetten om waarde te creëren: uitbreiding van industriegebieden en landbouwgronden, lage lonen, goedkope olie. Deze groei loopt tegen haar grenzen aan. Omdat het een uitdaging wordt om 9 miljard mensen in 2050 van genoeg voedsel en water te voorzien, zonder alle regenwouden te kappen. Omdat het een uitdaging wordt om te voorzien in de energiebehoefte van zoveel mensen, zonder een klimaatdrama te veroorzaken. Omdat het uitdaging wordt om de grondstoffen te vinden voor alles wat die mensen consumeren. Als iedereen het consumptiepatroon van een Nederlander heeft, hebben we drie en een halve aardbol nodig, becijferde het Wereld Natuur Fonds eens. Dus moeten we stoppen met groeien of moeten we ‘consuminderen’, zeggen sommigen. Dat is niet onze weg. Groei is namelijk om veel meer redenen cruciaal. Groei zorgt voor dynamiek en vernieuwing. Groei maakt het mogelijk dat dubbeltjes kwartjes worden. Groei zorgt voor nieuwe banen. Groei is de zuurstof van onze samenleving. En duurzame groei is de sleutel naar een welvarende toekomst. Dus moeten we slimmer groeien, zeggen wij. Duurzaamheid is geen doel op zich, maar een middel. Een middel om aan de groeiende energie en consumptievraag te voldoen, nu en in de toekomst, binnen de grenzen van onze planeet. Hoe creëren we deze nieuwe welvaart? De overheid past enige bescheidenheid. Zij laat immers de economie niet groeien. Dat doen mensen en bedrijven zelf. Maar de overheid kan wel helpen. Nieuwe welvaart vergt hervormingen. Laat de markt zijn werk doen, maar verander de prikkels. Beloon bedrijven die structureel zuiniger omgaan met energie, water en grondstoffen. En als er toch pijn van bezuinigingen te verdelen is, gebruik dat dan als instrument om investeringen in schoon en innovatief te laten lonen. Want innovatie is de brug tussen groen en groei. Via innovatie kunnen we efficiënter produceren. Via innovatie kunnen we duurzame energie produceren tegen prijzen die kunnen concurreren met die van olie, kolen en gas. En via innovatie kunnen we ons water beschikbaar en schoon houden. Maar dan moet innovatie wel lonen. Helaas is het nu nog zo dat ‘oude en vervuilende’ technieken worden bevoordeeld ten koste van de duurzame innovaties. Dit komt omdat de echte kosten van het produceren van goederen en diensten niet zichtbaar zijn. De kosten voor het opvangen van luchtvervuiling en CO2-uitstoot en de kosten voor het wegwerken van vervuiling in ons drinkwater komen niet tot uitdrukking in de kosten van onze productie. En dat moet veranderen. Maak externe kosten zichtbaar in de prijs en laat de markt vervolgens zijn werk doen. Dat maakt het ook eerlijker, want als de vervuiler niet betaalt, wie moet het dan doen? Wie dekt dan het maatschappelijke tekort? Nieuwe welvaart is meer dan groei van het bbp. Het is het meten van de reële kosten en baten voor de maatschappij. Zowel in het economische, het ecologische als het sociale domein. We moeten bouwen aan het nieuwe verdienmodel van Nederland, gebaseerd op gezonde overheidsfinanciën, verduurzaming van onze economie, een eerlijke en open arbeidsmarkt, en een dienstbare financiële sector. Aan een land dat onderneemt en bloeit. Een land dat na jaren van stilstand weer vooruit gaat. Aan Nieuwe Welvaart dus.   Stientje van Veldhoven en Wouter Koolmees zijn Tweede Kamerlid voor D66.   Heeft dit artikel uw interesse gewekt? Klik hier voor meer info en abonnementen. – – Dit artikel verscheen in idee nr. 5 2013: Nieuwe welvaart, en is te vinden bij de onderwerpen duurzaamheid en welvaart.