Dit land is er te klein voor
Lees hier het pdf van dit artikel.
Door Pieter Derks
Het valt niet mee om je als lokaal politicus in Nederland een beetje te profileren. Je wilt natuurlijk het liefst bovenop de kleine incidenten duiken om er een principiële uitspraak over te doen en de kiezers juichend in je voortuin te hebben staan – maar dat is eigenlijk ook zo’n beetje de tactiek die men in Den Haag heeft ontwikkeld. Ze kapen alle leuke akkefietjes voor je neus weg. Dreigt een minder-jarige asielzoeker uit je Limburgse dorpje te worden weggestuurd, worden er al Kamervragen over gesteld vóórdat je überhaupt een spandoek hebt kunnen beschilderen. Spoelt er een walvis aan voor de kust van je eiland, komt de minister met een ‘protocol voor aangespoelde zeezoogdieren’ vóórdat je het vlees onder je inwoners hebt kunnen verdelen. Woont er een Turks jongetje in jouw gemeente bij twee vrouwen in huis, heeft Mark Rutte het al met Erdogan besproken vóórdat het lokale sufferdje de foto van jou met het jochie heeft afgedrukt.
Dat krijg je ervan, als iedereen maar de hele tijd benadrukt dat politici dichter bij de burger moeten staan. Dan duiken ze op alles waar de burger zich mee bezig houdt. Als gemeente krijg je alleen de kliekjes: want terwijl de Tweede Kamer debatteert over wie er wel of niet een Maastrichtse coffeeshop binnen mogen wandelen, mag jij dingen als uitkeringen, jeugdzorg, sociale werkplaatsen en ouderenzorg organiseren. Lokale dingen worden landelijk geregeld, landelijke problemen moeten lokaal worden opgelost. Op zich ook niet zo gek. In een land waar je in twee uur rijden doorheen bent is de grens tussen lokaal en landelijk sowieso nogal vaag. Laten we eerlijk zijn: het heeft iets aandoenlijks, zo’n dwergkoninkrijkje dat ook nog is opgedeeld in twaalf provincies en honderden gemeenten. Het zou allemaal makkelijk vanuit Den Haag geregeld kunnen worden.
Maar ja, het belangrijkste aan een gemeente is niet het bestuurlijk nut. Belangrijker is dat je als gemeente bestaat. Meer hoef je eigenlijk niet te doen. Het is net als met de koning: weinig in de melk te brokkelen, maar gewoon handig om een beetje saamhorigheid te kweken. Je hebt toch het gevoel dat je ergens bij hoort. Vandaar ook dat de plannen van Ronald Plasterk om de hele boel op de schop te gooien niet in goede aarde vielen. Eigenlijk heeft hij gelijk, dat bestuurlijk gezien een gemeente van minder dan honderdduizend inwoners niet heel efficiënt is. Maar dorpen zijn nu eenmaal liever zelfstandig dan efficiënt. Ze klagen wel over alles wat Den Haag over de schutting gooit, maar dat hebben ze nog altijd liever dan dat iemand de schutting helemaal weghaalt.
Vandaar dus dat het zo moeilijk is om lokaal poli-ticus te zijn. Dit land is er te klein voor. Een minister is al ter plaatse terwijl jij nog over je mediastrategie nadenkt. En vervolgens blijkt zo’n minister de boel vaak nog prima zonder jou op te kunnen lossen ook. Nee, als je écht wil slagen als lokaal politicus zit er maar één ding op: premier worden. Want eigenlijk is alle politiek in Nederland lokale politiek.
Pieter Derks is stand-up comedian en gastcolumnist voor Idee
www.pieterderks.nl
Heeft dit artikel uw interesse gewekt? Klik hier voor meer info en abonnementen.
– –
Dit artikel verscheen in idee nr. 3 2013: Sociaal-liberalisme in de lokale politiek, en is te vinden bij het onderwerp Nederlandse politiek.