De democratie, dat zijn wij!

Lees hier het pdf van dit artikel. Door Kees Verhoeven Een column over de stand van onze democratie is voor mij als een kritische blik in de spiegel. Aan de democratie verdien ik immers mijn brood. Winston Churchill zei het fraaier: samen met ouderdom is democratie het enige goede dat zovele gebreken kent. Een mooiere baan dan Tweede Kamerlid bestaat dan ook niet, al vind ik het als familiemens, levensgenieter en rustzoeker soms zwaar om altijd aanspreekbaar te zijn op het werk dat ik doe. Maar het zijn niet alleen de politici die doorslaggevend zijn voor de kracht en de kwaliteit van de democratie. Het zijn de kiezers die bepalen wie het land bestuurt en die bepalen welke kant het op moet. Klassiek zijn de woorden van Joseph de Maistre, een Franse diplomaat en filosoof uit de achttiende eeuw: ‘Elk volk heeft de regering die het verdient’. Uiteindelijk bepalen de mensen zelf welke macht ze aanvaarden. En juist in een democratie krijgen mensen de macht om de machthebber te kiezen. Maar helaas leeft dit besef niet bij iedereen. Veel mensen stemmen niet omdat ze denken dat het toch niet uitmaakt en dat het volk geen invloed heeft op ‘de hoge heren in Den Haag’ (dat heeft ‘het volk’ natuurlijk wel. Kijk maar hoe sterk het politieke landschap het afgelopen decennium is veranderd!). Laatst zei een goede vriend, die mijn verrichtingen in de Tweede Kamer trouwens met interesse volgt, doodleuk: ‘Dat 2014 maar een rustig politiek jaar mag worden, gelukkig zijn er geen verkiezingen!’. Toen ik hem wees op de lokale en Europese verkiezingen, keek hij vermoeid, teleurgesteld zelfs. En op twitter kon ruim 70% de data van de komende gemeenteraadsverkiezingen en de verkiezingen voor het Europees Parlement niet noemen. En dan heb ik nog bovengemiddeld veel politiek geïnteresseerden onder mijn ‘followers’! Maar het meest zorgwekkend is toch wel de gestaag dalende verkiezingsopkomst: in 1977 ging 88.1% naar de stembus, in 2012 was dit nog maar 74.6%. Ja, veel kiezers verzaken hun politieke plicht, wat overigens hun goed (stem)recht is. Toch vind ik op basis van ruim drie jaar ‘Den Haag’ (ook al zo’n beroerde uitdrukking voor onze nationale democratie, net als ‘de politiek’. Hoezo ‘de politiek’? ‘De politiek’ bestaat niet! Wel de regering, de coalitie, de Tweede Kamer, politieke partijen en politici) dat er democratische defecten zijn die verder gaan dan de verantwoordelijkheid van de kiezer alleen. Zo zou de democratie beter werken als de media van een parlements- of raadsverkiezing geen simpele tweestrijd zouden maken. En zo zou de democratie beter werken als politici geen beloften zouden doen waarvan ze weten dat ze die niet waar kunnen (of willen!) maken. Naar anderen wijzen is leuk maar voor een betere democratie met een hogere verkiezingsopkomst zijn wij D66’ers in de eerste plaats zelf verantwoordelijk. En daar kunnen we in 2014 werk van maken. Namelijk door bij verjaardagsfeestjes, op straat of in de kroeg met mensen in gesprek te gaan en te laten zien dat elke stem telt. Want de democratie, dat zijn wij!   Kees Verhoeven is D66-Tweede Kamerlid.   Heeft dit artikel uw interesse gewekt? Klik hier voor meer info en abonnementen. – – Dit artikel verscheen in idee nr. 1 2014: Lang leve de democratie!, en is te vinden bij het onderwerp democratie.