(2016) Idee 2: Van wie is onze beschaving?
Zomereditie idee: Van wie is onze beschaving?
De toon in het publieke en politieke debat lijkt in de laatste jaren sterk verhard te zijn. Of het nu gaat om de komst van vluchtelingen, het vertrouwen in onze bestuurders, of de zwartepietendiscussie: fatsoensnormen vervagen, in de naam van vrijheid moet alles gezegd worden, maar steeds minder mensen voelen zich echt gehoord. De beschaafde samenleving is bij vlagen ver te zoeken; of staat de beschaving juist onder druk door een te gemakzuchtige houding tegenover hen die onze westerse waarden niet lijken te delen?
In dit nummer van idee staat beschaving centraal, een ongemakkelijk thema voor (sociaal-)liberalen. Individuele vrijheid is immers een groot goed en een appèl op onze moraal om niet alles te zeggen of te doen wordt al snel gezien als een inbreuk op onze vrijheid. Deze ogenschijnlijke spagaat vindt een uitweg in het pleidooi van Paul Teule: we moeten onze vrijheid niet zien als een territorium dat we op de ander moeten bevechten, maar als een functionele ruimte waarin we met z’n allen vrij kunnen zijn. Sociaal-liberalen moeten vanuit deze benadering het normen-en-waardendebat niet ontwijken, maar juist omarmen.
Dit vraagstuk zien we op meerdere terreinen terug. Zo is democratie niet alleen een politiek stelsel, maar ook een cultuur en levenskunst, schrijft Evelien Tonkens. De overheid speelt een belangrijke rol in het op peil houden van onze vaardigheden om op een geordende manier met elkaar in dialoog te gaan. Ook scholen bieden een belangrijke oefenplaats voor sociaal gedrag, zegt Paul Schnabel. Goed onderwijs geeft kinderen de vrijheid om zich optimaal te ontplooien, maar ook om zich te ontwikkelen tot burgers die netjes met elkaar omgaan. De journalistiek draagt bij aan polarisatie in de samenleving door het beperkte frame van conflict en negativiteit. De DeenseCathrine Gyldensted pleit daarom voor ‘constructieve journalistiek’. En voor nieuwkomers is er de inburgeringstoets, die door de overheid wordt gebruikt om hen in het keurslijf van onze beschaving te dwingen, betoogt Han Entzinger. Zo’n toets zou zich moeten beperken tot feitelijke kennis over de Nederlandse samenleving.
Verder vindt u in dit nummer een pleidooi voor een nieuwe agenda voor D66: herovering van het publieke domein, radicale kansengelijkheid en sociale innovatie. U leest een interview met Tweede Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma over de migratiedeal met Turkije, de strijd tegen IS en de vrijheid voor ieder individu waar ook ter wereld om zichzelf te kunnen zijn. En in dit nummer de nieuwe rubriek‘Sociaal-liberaal in het buitenland’, met een bijdrage uit Turkije, waar de democratie en rechtsstaat steeds meer onder druk staan.
Losse nummers van de idee zijn te koop via Magazine.nu. Mocht u een abonnement op de idee overwegen dan sturen we u graag een proefnummer toe. Stuur daarvoor een mail naar: [email protected].