Idee 228 Te Veel Te Weinig Te Vies

Voorwoord
Door Suzanne van den Eynden
 
In oktober 2022 reisde ik met collega Martijn Visser naar het Overijsselse Twello, voor een interview met Jan Terlouw en klimaatjournalist Jaap Tielbeke. Behoorlijk gespannen was ik voor de ontmoeting – Jan Terlouw was immers niet alleen D66-icoon, maar ook mijn literaire jeugdheld. In mijn tas zat mijn beduimelde exemplaar van Koning van Katoren. De journalist en de fan in mij streden om voorrang. Durfde ik om een handtekening te vragen?
 
Het werd een ontmoeting die ik nooit meer zal vergeten. We interviewden Terlouw en Tielbeke naar aanleiding van boek van Tielbeke over het vijftigjarig jubileum van het rapport Grenzen aan de groei van de Club van Rome. Terlouw maakte als Tweede Kamerlid in 1972 de publicatie van het rapport mee en was onderdeel van de samenwerking tussen D66, PvdA en PPR die mede daaruit voortvloeide. Hoe keek hij terug op het rapport en het progressieve regeerakkoord Keerpunt ’72, bezien vanuit de huidige klimaatcrisis?
 
De boodschap van Terlouw was glashelder. Deze crisis is ‘het grootste probleem dat de mensheid ooit heeft gekend’ en het oplossen ervan ‘moet samen, mondiaal en tegen alle gevestigde belangen in.’ Ook zag hij heel graag een linkse regering – iets waar hij in 1972 nog geen voorstander van was, maar vijftig jaar later des te meer. Met een zucht: ‘Het doet me pijn dat D66 niet meer automatisch tot de linkse partijen wordt gerekend.’
 
En daarna, met stemverheffing en een indringende blik in zijn heldere blauwe ogen: ‘We zíj́n toch een linkse partij, voor sociale rechtvaardigheid, voor ontplooiing en welzijn van mensen?’
 
Sociaal-liberaal, mondiaal en waar nodig tegen gevestigde belangen in: er is in de huidige tijd wat mij betreft geen speld tussen te krijgen. Om extreemrechts van een krachtig antwoord te kunnen voorzien, moeten we optrekken met partijen die net als D66 strijden voor een rechtvaardige wereld en een leefbare planeet. Partijen die staan voor de vrijheid van álle mensen, in veerkrachtige gemeenschappen. Voor een eerlijkere verdeling van welvaart, zeggenschap en van mogelijkheden in het leven. Voor het bestrijden van de onrechtvaardige ongelijkheid – in opleiding, in gezondheid, in volkshuisvesting – die ook onze democratie ondermijnt. Met partijen die zich realiseren dat onze welvaart, en die van toekomstige generaties, afhangt van ons vermogen om verdere opwarming van de aarde te stoppen. En die bereid zijn te doen wat nodig is – ook als dat schuurt met gevestigde financiële en economische belangen van grote bedrijven. Partijen waarvan we op punten natuurlijk best verschillen, maar waarmee we vanuit onze gedeelde waarden onze liberale democratie zo veel beter kunnen beschermen en versterken.
 
Voor dit soort samenwerking doen we in deze Idee vast een aanzet. Met tijdschrift de Helling van Wetenschappelijk Bureau GroenLinks maakten we een dossier over de uitdagingen rondom water. Een samenwerking waarvan ik hoop dat Jan Terlouw, met zijn pleidooi voor verbinding op links, er blij mee zou zijn geweest.
 
Dank, Jan, voor je wijze woorden en je sociaal-liberale inspiratie.
 
En voor je handtekening in Koning van Katoren.
 
SUZANNE VAN DEN EYNDEN is hoofdredacteur van Idee. 
[email protected]