(2017) Idee 2: Werken aan de toekomst

Zomer editie idee: Werken aan de toekomst Grote veranderingen in economie en samenleving hebben ingrijpende gevolgen voor de arbeidsmarkt. Dat is niets nieuws. Dit was het geval tijdens de industriële revoluties in de 18e en 19e eeuw, in de naoorlogse periode van massaproductie en de auto, en nu in de tijd van de ‘derde (of vierde) industriële revolutie’ of de ‘second machine age’. De wereld verandert en dat consequenties voor de beschikbaarheid, invulling en betekenis van werk. En voor de politieke keuzes die we moeten maken. Voor dit nummer van idee hebben we denkers en onderzoekers gevraagd om te reflecteren op belangrijke uitdagingen voor onze arbeidsmarkt. Zo voorspelt de internationaal gerenommeerde denker Carlota Perez een gouden eeuw van slimme, groene groei, waarin de technologische mogelijkheden een golf van innovatie en banen ontketenen. Onder één voorwaarde: overheden moeten actief, intelligent en stoutmoedig beleid voeren en de juiste keuzes maken. Eenzelfde optimisme zien we terug in een artikel van arbeidssocioloog Fabian Dekker. Hij ziet robots niet als een bedreiging voor onze banen, maar als een kans om nieuwe banen te creëren voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Hiervoor is het wel noodzakelijk dat werknemers structureel om-, bij- en nascholen, zodat ze kunnen meegroeien met voortgaande innovatie op de werkvloer. Dit is niet alleen een individuele verantwoordelijkheid, vindt socioloog en publicist Herman Blom. Hij pleit voor een betere verankering van het ‘leven lang leren’ in het bedrijfsleven, en voor een minder vrijblijvende samenwerking tussen (beroeps)onderwijs en bedrijven. Banen verdwijnen en veranderen ook door de groei van deeleconomiebedrijven als Uber en Airbnb. Deze bedrijven voegen echter weinig waarde toe aan de samenleving, zegt Marleen Stikker, directeur van Waag Society. Zij houden immers de intelligentie van hun platforms voor zichzelf. In een interview breekt Stikker een lans voor de platformbedrijven die gezamenlijk waarde creëren én delen. Verder leest u een interview met het nieuwe Kamerlid Antje Diertens. In haar bonte verzameling van portefeuilles weet ze de sociaal-liberale draad haarfijn uit te leggen. U vindt een pleidooi voor de oprichting van een constitutioneel hof. Het D66-congres verwierp een voorstel hiervoor, maar volgens de auteurs van dit artikel betekent zo’n hof juist een versterking van de democratische rechtsstaat. En u leest een mooi historisch artikel over jonge liberalen die rond 1870 pleitten voor een actievere overheid, en zo de weg plaveiden voor de sociaal-liberale politiek.