Gastcolumn: Wat gij niet wilt dat u geschiedt…

Lees hier het pdf van dit artikel.  Door Anouk van Eekelen Vaak denkt men dat etiquette ouderwets is. Niets is minder waar. De basisregels van etiquette bieden ook vandaag de dag een goede houvast om je staande te houden in het sociale verkeer, ook in een geïndividualiseerde samenleving. In deze samenleving is er minder hiërarchie, zijn relaties vluchtiger, minder structureel en formeel en verloopt contact geregeld via nieuwe communicatiemiddelen. Bij een nieuwe tijd passen ook nieuwe omgangsvormen. Zo zullen weinig jongeren na een leuk feestje nog een handgeschreven bedankbrief aan de gastheer of gastvrouw sturen, maar een enthousiast smsje, tweet of krabbel staat natuurlijk voor hetzelfde. Het medium en de manier van uiting verandert maar de basis van etiquette blijft gelijk. Etiquette draait niet om strenge regels die het mensen alleen maar moeilijk willen maken. Het houden aan de etiquette betekent twee dingen: 1) je verplaatsen in een ander en 2) voorkomen dat iemand zich ongemakkelijk voelt. Dit betekent dat we ons moeten realiseren wat het effect van ons gedrag op anderen is. Iets wat de laatste tijd vaak lijkt te ontbreken. Het aloude spreekwoord ‘wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet’ is nog steeds springlevend. Natuurlijk is het idioot dat mensen op internet elkaar anoniem de huid vol schelden. Op straat is dat gelukkig geen praktijk van alledag. Maar mensen hebben wel een korter lontje en zijn wantrouwender. De SIRE campagne ‘aardige mensen, hoe gaan we ermee om’ is dan ook voor velen herkenbaar. Een herwaardering van de basisregels van etiquette lijkt me een goede oplossing. Het is niet zinvol om strenge ouderwetse regels op te stellen voor nieuwe sociale media; wél om na te denken over het effect van ons gedrag op de ander, ook in deze nieuwe wereld. Dit betekent dus dat je ook op internet anderen geen ongemakkelijk gevoel wilt geven, dat je je verplaatst in de ander. Dat wil zeggen: nadenken voor je iets schrijft of online zet. Bedenk dat het door iedereen kan worden gelezen en eeuwig wordt bewaard. Het onderwerp ‘email-etiquette’ is niet voor niets een ‘hot issue’ in veel bedrijven. Waar de één email als een snelle ‘chat’ ziet, staat de email voor de ander gelijk aan een brief. Met verschillende uitgangspunten heb je vaak verschillende verwachtingen. Daarom is het belangrijk allereerst verwachtingen uit te spreken. Hoe gaan wij met elkaar om in deze tijd, in deze hoedanigheid en/of in deze organisatie? Mensen krijgen zo een gemeenschappelijk uitgangspunt en kunnen vervolgens samen afspraken maken over hun verwachtingen als het gaat om omgangsvormen. Wat meer met elkaar praten zodat je je ook beter in de ander kunt verplaatsen. Een van de oudste geschriften ter wereld, geschreven door Ptah-hotep in 2400 voor Christus ging al over etiquette en omgangvormen. Hij riep mensen zich rustig en rechtvaardig te gedragen en eerlijk, vriendelijk en tolerant te zijn voor de medemens. Best actueel vier eeuwen later.   Anouk van Eekelen is eigenaar van Life Events, bureau voor training en advies op het gebied van persoonlijke presentatie, zakelijke omgangsvormen en etiquette.

Heeft dit artikel uw interesse gewekt? Klik hier voor meer info en abonnementen.

— Dit artikel verscheen in idee nr. 2 2010: Nieuwe verbindingen en is te vinden bij het onderwerp gedrag.