Van Mierlo Symposium 2012: Mensen onderling

Van Mierlo Symposium 2012‘Mensen onderling’ was het sleutelbegrip, afgelopen vrijdagmiddag 1 juni, op het Van Mierlo Symposium in Utrecht. Traditioneel zet de Mr. Hans van Mierlo Stichting op deze dag een onderwerp in de etalage waar zij zich gedurende het hele jaar intensief mee bezig houdt. Dit jaar gaat het over de mogelijkheden van het derde ordeningsprincipe ‘mensen onderling’, in verhouding tot markt en staat. Socioloog en politicoloog Menno Hurenkamp gaf als key-note speaker zijn bevindingen met betrekking tot wat hij concluderend ‘lichte verbindingen’ noemt. Het zijn verbanden, die mensen kortstondig met elkaar aangaan, om een bepaalde kleine of grote maatschappelijke kwestie op kleine of op grote schaal, zelf aan te pakken. Het onderstaande filmpje is gemaakt ter introductie van dit fenomeen. Het geeft drie voorbeelden van zogenoemde ‘bright spots’, lichtende voorbeelden, waar mensen zelf succesvol initiatieven ontplooien. Menno Hurenkamp wees op de mogelijkheden, maar gaf ook aan waar volgens hem moeilijkheden zitten: bij de onderkant van de samenleving. Initiatieven als het Broodfonds en Resto Van Harte zijn opgezet door professionals en daarom lijkt het concept ‘mensen onderling’ niet voor iedereen geschikt: “Daar waar mensen niet in staat zijn om zelf uiting te geven aan wat zij goed, mooi of slecht vinden, moet de overheid waarborgen stellen”. Frank van Mil, wetenschappelijk directeur van de Van Mierlo Stichting, schat het groeipotentieel hoger in. Ten eerste benadrukt hij dat dit nieuwe middenveld niet als een vervanging van bestaande instituties of verworvenheden dient. Sociaalliberalen gaan uit van het individu, maar “erkennen dat ze niet op een eiland leven”. Jonge, oude, hoog- en laagopgeleide mensen zien steeds vaker in dat het soms logge overheidsapparaat bepaalde problemen niet effectief kan aanpakken. Zij willen zelf initiatief nemen. Professionele organisaties zijn soms een voorwaarde, om andere mensen in staat te stellen om ook een steentje bij te dragen. Veel mensen hebben ‘een zetje’ nodig, zoals een deelnemer van ‘Calorie Energie’ in het filmpje aangeeft. “Ik wil de mensen graag een bril geven, om de nieuwe initiatieven te zien, en om er mee te gaan werken”, aldus Frank van Mil. SER-voorzitter Alexander Rinnooy Kan sprak over de moeizame relatie van D66 met het middenveld en de vakbeweging. Hij noemde het zelfs een “historische fout”, om vanuit D66 weinig aandacht te besteden aan de vakbonden en het traditionele middenveld. Met tal van (historische) voorbeelden toonde hij het vitale belang van de ‘civil society’ aan en hij voegde er aan toe: “Ik hoop dat dit symposium een aanzet kan zijn voor een nieuwe samenwerking met het middenveld”. Er waren veel D66-raadsleden en wethouders aanwezig, die zich afvroegen hoe de ‘bright spots’, de nieuwe burgerinitiatieven, gestimuleerd kunnen worden. Deze vraag is nog niet helemaal beantwoord. Bovenal lijkt het belangrijk om de initiatieven ruimte en mogelijkheden te bieden met regelgeving. De Van Mierlo Stichting blijft hierover in gesprek met leden en bestuurders en nodigt mensen uit om mee te denken. Een theoretisch raamwerk voor het ordeningsprincipe ‘mensen onderling’ wordt beschreven in het visiedocument ‘Ordening op Orde’.