Laat asielzoekers meedoen vanaf dag één!

“Laat asielzoekers meedoen vanaf dag één!” was de oproep van D66-raadslid Venita Dada-Anthonij afgelopen woensdag tijdens de behandeling van de voorjaarsnota. “We hebben te maken met zulke grote arbeidstekorten dat we de luxe niet hebben om de arbeidskracht van zo’n grote groep mensen onbenut te laten”. D66 is ontzettend blij dat wethouder Streefland, op verzoek van D66, in VNG-verband de lobby richting Den Haag gaat intensiveren. Ook zorgt ze dat er goede voorbereidingen worden getroffen zodat asielzoekers zo snel mogelijk vanaf dag één mee kunnen doen wanneer de 24-wekenregeling kom te vervallen.

Arbeidskrachten onbenut

De afgelopen jaren kregen steeds meer sectoren te maken met arbeidstekorten, maar niet eerder waren er zoveel openstaande vacatures als in 2022. Ook dit jaar lijken niet al deze vacatures vervuld te raken. Elke extra arbeidskracht is dus meer dan welkom. Toch wordt het arbeidspotentieel van asielzoekers structureel onderbenut. En dat terwijl zij staan te springen om te werken, maar dit simpelweg niet mogen. Op dit moment is het zo geregeld dat asielzoekers pas na zes maanden, slechts vierentwintig weken in het jaar mogen werken. Als asielzoekers kunnen werken is dat positief voor hun mentale gezondheid, zullen zij de taal sneller leren, sneller integreren en zal dit leiden tot minder incidenten in AZC’s. Daarnaast zorgt het kunnen meedoen vanaf dag één ervoor dat asielzoekers, wanneer zij status verleend krijgen, minder snel in de bijstand terecht zullen komen. Dada-Anthonij: “Bij de Oekraïense vluchtelingen zien we dat meedoen vanaf dag één werkt. Dezelfde kansen moeten alle nieuwkomers krijgen. Want waarom verspillen we arbeidskrachten, als we met het direct inzetten van deze groep problemen in de toekomst kunnen voorkomen en de tekorten op de arbeidsmarkt tegengaan?”

De 24-wekenregeling

Voorstanders van de 24-wekenregeling zijn bang dat door het hebben van een baan asielzoekers Nederland niet meer willen verlaten wanneer zij geen status toegewezen krijgen. Deze angst vindt D66, want werk is wettelijk geen belofte op permanent verblijf en vergoot ook niet de kans op het verkrijgen van een verblijfsvergunning.
 
Een andere reden waarom voorstanders de 24-wekenregeling in stand willen houden is omdat ze willen voorkomen dat asielzoekers aanspraak kunnen maken op een Werkloosheidsuitkering wanneer hun asielaanvraag wordt afgewezen. Voorkomen dat asielzoekers die Nederland moeten verlaten een uitkering krijgen kan via de Werkloosheidswet ook op andere uitsluitingsgronden. Zo moet je bijvoorbeeld (rechtmatig) in Nederland verblijven en mag je niet al een andere uitkering ontvangen. De angst dat asielzoekers die geen recht op verblijf krijgen Nederland niet meer uitgezet kunnen worden als de 24-wekenregeling wordt opgeheven, lijkt daarom vooral een onderbuikbeslissing in plaats van een rationele.

Asielzoekers aan het werk

In het coalitieakkoord sprak D66 Utrecht met de coalitiegenoten af dat de Utrechtse ambities verder gaan dan wat landelijk gevraagd wordt. Daarom is D66 heel blij dat wethouder Streefland namens Utrecht blijft aandringen bij staatssecretaris Van der Burg (Justitie en Veiligheid) om de 24-wekeneis te laten vervallen. Tijdens de behandeling van de voorjaarsnota op woensdag 28 juni kon de wethouder, na vragen van D66, toezeggen dat ze de lobby richting Den Haag ook in VNG-verband zou voortzetten. Daarnaast ging de wethouder ook akkoord met het verzoek van D66 om goede voorbereidingen te treffen, zodat wanneer de 24-wekenregeling na het initiatiefvoorstel van D66 in de Tweede Kamer van tafel wordt geveegd, asielzoeker in Utrecht gelijk aan het werk kunnen.
 
“Asielzoekers zullen wanneer ze aan het werk kunnen niet vaker recht krijgen op asiel, maar krijgen wel de kans om bij te dagen aan de samenleving, de taal te leren, een inkomen de verdienen, talenten te ontwikkelen en ervaring op te doen die ook van pas kunnen komen in het land van herkomst,” aldus Dada-Anthonij. “Voor hen die status toegewezen krijgen draagt werk bij aan een betere integratie en aan meer kansen voor de toekomst. Allemaal terwijl ze de broodnodige vacatures vullen op de arbeidsmarkt. Hoe kan je hier nou tegen zijn? Het is een win-win situatie voor alle partijen!”

Een aantal maanden geleden oordeelde de rechtbank in Arnhem dat het UWV geen werkvergunning mag weigeren aan asielzoekers die langer willen werken. Het ministerie van SZW gaat samen met het UWV in hoger beroep. Daarnaast stelden verschillende hoogleraren dat de 24-wekeneis in strijd is met het Europees recht. In de Tweede Kamer is het onderwerp ook al enige tijd actueel. Anne-Marijke Podt, woordvoerder op asiel namens de Tweede Kamerfractie van D66, kwam al met een initiatiefvoorstel, dat deze week in de Tweede Kamer werd besproken, om asielzoekers mee te laten doen vanaf dag één. Een initiatief dat in Den Haag nog binnen veel fracties weerstand oproept, maar gelukkig in Utrecht al omarmt is.