Begroting 2025: algemene beschouwingen
Daar is hij dan: de laatste begroting voor het “ravijnjaar” van 2026.
Het college heeft zijn uiterste best gedaan om een sluitende begroting voor 2025 te presenteren, en dat is gelukt. Wat dat betreft, missie geslaagd. Met deze begroting voorkomt het college in ieder geval dat we in 2025 in de rode cijfers belanden, en het risico lopen onder preventief toezicht van de provincie te komen. Desondanks weet iedere Lisser inmiddels dat we daarvoor in 2025 een OZB-verhoging van 10% tegemoet kunnen zien. Bij de behandeling van de kadernota heeft de raad nog unaniem een motie aangenomen om de stijging van de OZB te beperken tot 6,3%, maar helaas is dit niet gelukt. Het college beargumenteert dat deze verhoging op termijn zorgt voor minder harde stijgingen in de OZB. Met andere woorden, we verdelen de financiële last over meerdere jaren.
Toch wil onze fractie benadrukken waarom dergelijke maatregelen noodzakelijk zijn. De gemeente is grotendeels afhankelijk van het Rijk voor inkomsten: 65,5% om precies te zijn. Zolang het Rijk blijft decentraliseren zonder voldoende financiële middelen, raken gemeentes zoals de onze financieel uitgehold. Ook al voorziet de septembercirculaire in meer middelen, het blijft ontoereikend om het grote financiële gat in 2026 te dichten.
Er is echter ook iets wat we als gemeenschap in Lisse kunnen bijdragen. Het restafval per persoon is de afgelopen jaren flink gestegen: momenteel zitten we op 118 kilo per persoon, terwijl dit eerder nog 70 kilo was – een stijging van 68%. De verwerking van restafval is duur en dat zien we terug in de afvalstoffenheffing. Met andere woorden: het kost de gemeenschap veel geld. Het verschillen tussen 2022 en 2024 is 25% en ook nu stijgen de kosten weer. Hoewel er nu geen harde financiële prikkel is om minder restafval te produceren, moeten we ons wel realiseren dat de kosten voor afvalverwerking drukken op ieders portemonnee. Misschien zou het helpen om maandelijks inzichtelijk te maken hoeveel we als gemeenschap kwijt zijn aan afvalverwerking, als bewustwordingscampagne. Verder hebben we tijdens de kadernota aangegeven dat we willen kijken naar meer categorieën voor de afvalstoffenheffing, bijvoorbeeld voor een-, twee- en meerpersoonshuishoudens. Dit onderwerp zullen we verder bespreken tijdens de behandeling van het nieuwe afvalplan.
Tijdens de commissiebehandeling van de begroting bespraken we ook de jaarlijkse 160.000 euro voor de Economic Board Duin- en Bollenstreek. In principe zou dit geld pas beschikbaar komen bij concrete plannen. Onze fractie is van mening dat we, zeker in tijden waarin financiële discipline vereist is, kritisch moeten kijken naar de voorwaarden van dergelijke grote uitgaven.
Daarnaast hadden we vragen over de haalbaarheid van de duurzaamheidsdoelstellingen. Er wordt vol ingezet op warmtenetten om deze doelen te behalen, wat ons geruststelt. We zijn blij dat er nu niet uitsluitend op warmtenetten wordt ingezet en dat windenergie samen met de provincie wordt onderzocht. Verder blijft de jeugdzorg en de kosten ervan een terugkerend onderwerp in onze beschouwingen. We vertrouwen erop dat de gemeenschappelijke regelingen die verantwoordelijk zijn voor de jeugdzorg zich bewust zijn van de krapte in de begroting vanaf 2026. Er zullen takendiscussies plaatsvinden, en het is onvermijdelijk dat we scherpe keuzes moeten maken. Idealiter komt er extra steun vanuit het Rijk, maar tot die tijd zullen we onze prioriteiten moeten herijken.
Wij zien dat de ambtelijke organisatie de laatste jaren een professionaliseringslag heeft gemaakt en dat is ontzettend positief. Tegelijkertijd willen wij een discussie voeren met de raad over ons dienstverleningsniveau. We zijn ons ervan bewust dat HLT Samen werkt aan wat wettelijk verplicht is en wat de raad vraagt. Gelet op onze financiele situatie vinden wij het verstandig om als raad de afweging te maken tussen dienstverleningsniveau en de kosten daarvan.
Tot slot wil onze fractie herhalen wat we ook tijdens de kadernota zeiden: Lisse staat voor grote uitdagingen. Hoewel we nu een sluitende begroting voor 2025 hebben, moeten we nog hard werken aan de oplossingen voor 2026 en daarna. Als we vast blijven houden aan het streven om er samen uit te komen, heeft onze fractie er vertrouwen in dat we gezamenlijk de juiste oplossingen zullen vinden.
Wij wensen het college veel succes