Raad regelt contra-expertise over drie miljoen Museumfabriek

“Beste raad, wilt u met spoed een garantstelling van drie miljoen afgeven voor de Museumfabriek?” vroeg het college (samengevat) eind mei 2020 aan de gemeenteraad van Enschede. Gezien de spoed heeft de stedelijke commissie meteen op 8 juni 2020 hierover vergaderd. Bij D66 zagen we in de stukken dat zaken ontbraken en we hadden veel vragen en twijfels. Waarom nu deze spoed middenin de coronacrisis? Het las allemaal té rooskleurig en enthousiast. Wij konden de (financiële) risico’s voor de gemeente niet goed inschatten. De CDA-fractie zat op dezelfde lijn en de rest van de commissie sloot zich bij ons aan. Behalve de VVD dan, de partij van cultuurwethouder Diepemaat.

Dat gaf geen fraai gezicht. Wethouder Diepemaat slaagde er die avond niet in de commissie te overtuigen. Sterker nog, zijn verhaal was dusdanig gepolijst dat het een averechts effect leek te hebben op de commissieleden. Niemand schoot iets op met deze verwarring. Iedereen wil het beste voor de Museumfabriek. Want de Museumfabriek levert hartstikke goed werk, dat was de discussie niet. Maar de tijd voor de garantstelling tikte wel weg.

Die avond kwamen we er niet uit. Wat nu? Ik probeerde de boel te redden door een contra-expertise voor te stellen. Bijna alle commissieleden vonden het een goed idee om een onafhankelijk expert het voorstel inhoudelijk te laten doorlichten en de raad van een advies te voorzien.

Nu kun je zoiets voorstellen in de raad, maar dat betekent dan wel dat je aan de bak mag. Gelukkig hielpen de raadsgriffie, Ayfer Koç (CDA) en Rachel Denneboom (VVD) mee. Door snel te schakelen (daar blijkt videovergaderen dan heel handig voor) hadden we die week nog een opdracht voor de contra-expertise uitgezet. Ook de wethouder schakelde met zijn ambtenaren meteen bij.

Petje af voor hen! Het is natuurlijk niet leuk als je voorstel in een stedelijke commissie aan flarden wordt geschoten. Respect dan ook dat zij daarna op passende wijze mee hebben gewerkt aan de contra-expertise. Een heleboel gegevens moesten immers naar de contra-expert. Een ambtenaar zei het heel mooi: “Ik wil dat jullie [de raad] de gegevens en expertise aangereikt krijgen waardoor je zelf een goed oordeel kunt vormen waar je zelf ook echt van overtuigd bent.” Spijker op de kop, dat was nu precies wat we met de contra-expertise wilden bereiken.

En zo geschiedde. De contra-expertise is snel opgesteld. En deze was heel duidelijk. De contra-expertise vulde mooi alle gaten die wij nog zagen in. Zo is bijvoorbeeld het ontbrekende koopcontract ingezien door de contra-expert. Nu had de raad een onafhankelijk advies in handen. Hierin staat (in mijn woorden) dat het een financieel verstandige beslissing is om de garantstelling te verlenen. De kosten voor het museum gaan omlaag, en de risico’s voor de gemeente zijn acceptabel.

In de tussentijd had ik zelf ook nog navraag gedaan naar de ontwikkeling van musea als gevolg van corona. Het antwoord kwam overeen met de contra-expertise. Ook al zitten we in een bijzondere situatie met COVID-19, het is niet de verwachting dat je geen pand meer nodig zult hebben voor een museale collectie als die van de Museumfabriek. Dit alles maakte dat de raad op 30 juni 2020 het licht op groen heeft gezet voor 3 miljoen.

Dit is niet de eerste keer dat de raad bij de eerste bespreking veel vragen en twijfels heeft over een ingewikkeld dossier. De raad behandelt ook wel vaker garantstellingen. Denk bijvoorbeeld aan de garantstelling voor FC Twente. Daar was een contra-expertise al door het college bij de stukken gevoegd. Wellicht is het verstandig dat het college voortaan bij grotere voorstellen met ingewikkelde inhoudelijke aspecten zelf een contra-expertise aanlevert. Dat kan de oordeelsvorming van de raad ten goede komen. U ziet, ook in het gemeentebestuur leren we al doende.