Lachgas: verbieden of niet?

De raad heeft op 13 mei een motie aangenomen voor een verbod op lachgas. Wij hebben hier om verschillende redenen tegen gestemd. Wij vinden het belangrijk dat mensen zelf mogen kiezen welke middelen zij gebruiken zolang dit niet in strijd is met de wet. Omdat de verkoop van lachgas nu legaal is, maar wij dit wel als risico zien voor minderjarigen, hebben we onze 2^e kamer fractie gevraagd haast te maken met landelijk beleid. Ook vinden wij dat ondernemers die een legaal product verkopen niet mogen worden belast met een verbod zonder dat er met hen is gekeken naar een goede oplossing. Om meer inzicht te krijgen in het ‘lachgas probleem’ van Enschede hebben wij technische vragen gesteld aan het college. Wij willen graag in grote lijnen weten welke overwegingen het college heeft genomen bij het opstellen van het raadsvoorstel. De uitvoering van de motie lijkt logisch gezien hij met meerderheid is aangenomen in de raad. Toch maken wij ons zorgen over het daadwerkelijke effect van de motie, de gevolgen voor de rest van de stad, buiten het verbodsgebied, en de haalbaarheid met betrekking tot handhaving. Wij vragen ons dan ook af of het raadsvoorstel een afgewogen voorstel is of sec de uitvoering van de motie.

Om wat meer te weten te komen over lachgas gebruik hebben we gevraagd aan het college wat zij weten over lachgas; is er wetenschappelijk onderzoek bekend waarin de risico’s en gevolgen van lachgas gebruik worden weergegeven en wat vindt het college hier van? Uit de beantwoording van deze vragen blijkt dat er in den lande meerdere onderzoeken zijn gedaan. Het effect van lachgas gebruik pakt bij mensen verschillend uit, maar de meesten ervaren een kortdurende maar sterke roes. De een reageert hier beter op dan de ander en sommige mensen ervaren klachten zoals hoofdpijn en verlies van het evenwicht. Bij recreatief gebruik treden er geen schadelijke lichamelijke gevolgen op, mits je uiteraard het lachgas op de juiste manier gebruikt. Eigenlijk worden klachten veroorzaakt doordat je even minder zuurstof binnen krijgt. De combinatie van lachgas gebruik en andere middelen is gevaarlijk maar het wordt niet duidelijk of dit door het lachgas gebruik of door de andere middelen komt. Uiteraard is gecombineerd middelen gebruik altijd een gok hoe dat uitpakt.

Daarnaast wilden wij weten wat de problemen in Enschede zijn met betrekking tot lachgas gebruik en wat er al is gedaan om deze problematiek aan te pakken? In de periode van 1 januari 2018 t/m 15 mei 2019 zijn er 12 politiemutaties geweest waarin sprake was van overlast of ordeverstoring waarbij lachgas, al dan niet in combinatie met alcohol, in het spel was. Dit is minder dan 1 incident per maand. Er is ook geen aangetoond causaal verband tussen lachgasgebruik en agressie. Dat lachgas gebruik niet heel gezond is verbaast mij niet; alcohol gebruik is ook niet gezond, maar veel meer maatschappelijk geaccepteerd. Daarom wilde ik graag weten wat voor een gezondheidsklachten optreden na lachgas gebruik. Het aantal meldingen van gezondheidsklachten loopt de afgelopen jaren wel op: in de eerste helft van 2019 werden er landelijk 67 gevallen gemeld. Sommige klachten ernstiger dan andere. Het varieert van duizeligheid en tintelingen in de armen tot vitamine B12 tekort vanwege overmatig en langdurig lachgas gebruik.

Nu we weten wat er speelt in Enschede op basis van de cijfers vraag ik mij terdege af of deze incidenten en gevolgen te voorkomen zijn door uitvoering van het lachgas verbod. Hier kreeg ik niet heel duidelijk antwoord op, het enige dat duidelijk wordt is dat de politie dankzij dit verbod beter kan handhaven, maar dat is nou precies mijn punt. We gaan handhaven en doen verder niks ter voorkoming van overmatig of veelvuldig gebruik van lachgas. Er wordt geen extra budget vrij gemaakt voor voorlichting. Het preventiebeleid wordt landelijk geïnitieerd, maar is naar mijn mening onvoldoende. Het is belangrijk dat men het op de juiste manier gebruikt om het risico op schadelijke gevolgen te beperken. Goede voorlichting moet de hoogste prioriteit hebben; jongeren moeten weten wat lachgas gebruik met je doet om een weloverwogen beslissing te kunnen nemen. Ook moet er voorlichting zijn over de wijze waarop je lachgas en andere drugs gebruikt. Niet om onze jongeren allemaal aan te moedigen om drugs te gaan gebruiken, maar wel om ze eerlijk te vertellen wat het is. Zo voorkom je hopelijk dat jongeren te veel of op verkeerde wijze gebruiken.

Ik wilde ook graag weten of de gemeente in gesprek is geweest met lokale ondernemers en of er gezamenlijk gezocht is naar een oplossing. Ook ben ik zelf op onderzoek uitgegaan om meer te weten te komen over lachgas gebruik in de Enschedese horeca. Hiervoor ben ik ingegaan op een uitnodiging van de eigenaar van Xotic, een café in Enschede waar lachgas ballonnen verkocht worden. Tijdens dit bezoek heb ik uitgebreid gepraat met Baki Polat. Hij vertelde dat hij weinig problemen ervaart met het gebruik van lachgas in zijn zaak. Het is wel eens voorgekomen dat iemand duizelig werd en omviel, maar dit is meer uitzondering dan regel. Dit is ook in lijn met wat er in wetenschappelijke onderzoeken wordt vastgesteld. Hij ervaart geen toename van agressie wat mij niets verbaast op basis van de incidentcijfers. Zelf houdt hij zijn klanten goed in de gaten en hanteert hij dezelfde richtlijnen als bij alcohol gebruik; wanneer iemand te veel heeft gehad “schenkt” hij niet meer. Dit is naar mijn mening zoals het hoort en een belangrijk argument om lachgas in de horeca niet te verbieden. Gebruik in een gecontroleerde omgeving is veiliger dan ergens op een parkeerplaats. Aanwezigheid van bhv’rs en de mogelijkheid om overlastplegers aan te pakken heb je wel binnen de horeca, maar niet op straat in de wijken. Daar is handhaving een stuk lastiger en is het risico aanwezig dat ook jongere jeugd in aanraking komt met lachgas gebruik. En dat is ook het probleem dat ik heb met dit voorgestelde lachgasverbod. We gaan handhaven in de binnenstad, verbieden lachgas op evenementen, maar hebben totaal geen grip op wat er in de wijken en achter de voordeur gebeurt. Jongeren zijn niet voldoende ingelicht en lachgas is gewoon te koop alsof het een paar schoenen is. Ieder zijn eigen ding; de een drinkt een biertje en valt daardoor van de fiets tegen een auto en een ander valt van zijn fiets, omdat hij nog wat dizzy is vanwege lachgas gebruik. Mijn conclusie is dat we het lachgasverbod nog eens goed tegen het licht moeten houden, zodat we bereiken wat we willen en wat mij aan betreft een stukje keuze vrijheid behouden.