Afscheidstoespraak wethouder June Nods

Tijdens het handen schudden wordt natuurlijk ook gesproken over wat er met de samenwerking bereikt is. En het maakte indruk op me hoeveel we met elkaar tot stand hebben kunnen brengen in die twee-en-half jaar.

D66 kan trots zijn op de bijdrage die in de coalitie 2018-2022 is geleverd. Ik ben het in ieder geval en wil Gertjan ook via deze weg bedanken voor de samenwerking.
Hierbij stuur ik de tekst van mijn speech die ik tijdens mijn afscheid gaf.

Ik wens eenieder een fijne zomer en zie jullie graag op een volgende bijeenkomst!

June Nods

Wat geweldig fijn dat jullie er allemaal zijn!
Eindelijk mogen we elkaar weer live zien, handen schudden
Dat heb ik enorm gemist de afgelopen jaren.

Want ik voel me zo’n beetje de Corona wethouder. De gemeente schrok zó van mijn aantreden dat we prompt in lockdown gingen! En pas kort voor m’n vertrek lijkt er weer echt normalisatie. Omdat corona toch wel heel aanwezig was tijdens mijn periode als wethouder had mijn communicatieman het idee om een mondkapje tijdens de toespraak op houden…

‘ja, eh… Niet dus… ‘

Daar heb ik echt helemaal genoeg van. En u ook denk ik zo.

Ga er maar aan staan als kersverse wethouder. Echt een pittige baan binnen een grote organisatie met complexe vraagstukken. Vraagstukken die bovendien vaak ineens nóg ingewikkelder werden. Juist door corona.
En dat dan in een letterlijk onwerkelijke werkomgeving: alles via het beeldscherm. Met collega’s die me geduldig voor de zoveelste keer uitlegden hoe ik m’n achtergrond in teams moest veranderen! Wát een drama!

Niets voor mij! Samenwerken is in de eerste plaats mensenwerk, ik wil mensen in de ogen kunnen kijken, hun gezicht uitdrukking kunnen zien. En andersom. Daarom heb ik, zodra het even kon, elke gelegenheid aangegrepen om kopjes koffie met ambtenaren en raadsleden te drinken. Maar ja, dan kwam de volgende lockdown en de wandelgangen bleven gesloten. De afgelopen paar maanden kon het weer. En dan moest je echt een goede reden hebben om mijn portefeuille-overleg vanuit huis bij te wonen! Hybride werken is een hele interessante ontwikkeling die ik graag laat aan de generatie na mij.

Laat mij maar gewoon samen aan tafel, met elkaar lachen omdat de dubbele espresso gelukkig toch nét in het bekertje blijkt te passen en dan aan het werk. En juist daarom ook, nogmaals, zo fijn om hier allemaal samen te zijn. Dat doet mij veel.

En gewerkt hebben we! En met resultaat! Daar ga ik het zo nog even over hebben, en ook over de mensen er achter. Vaak mannen. Want ik heb in die twee en een half jaar een hoop mannen versleten. Waaronder maar liefst vier burgemeesters! Dat doet geen man mij na! Geen wonder dat er in het nieuwe college geen vrouwelijke wethouder zit. En ook daar kom ik zo op terug.

Daar was u natuurlijk al bang voor…

Maar eerst over die resultaten. Want ik denk echt dat we het goed hebben gedaan met z’n allen.

Bijvoorbeeld de jeugdzorg. Daar gebeurde een aantal jaren geleden iets vreemds. Gemeente.. wilt u die zorg even overnemen? En dan meteen 40% bezuinigen? Hoe dan? Geen idee, regel het maar. Ietwat versimpeld, maar in basis wel juist.

Gevolg: een grote puinhoop, met de jeugd als letterlijk kind van de rekening. Paar jaar verder, hard gewerkt. We zijn er nog niet, maar goed op weg:
De regionale zorg is ondergebracht bij Samen Twente. En met 14 gemeenten zijn we gekomen tot een regiovisie waarmee we landelijk voorop lopen. Waarmee de jongeren en het gezin weer centraal staan en wachttijden hopelijk spoedig tot het verleden behoren. Dat móet tot mooie resultaten kunnen leiden in de nieuwe raadsperiode. En misschien wel overgenomen worden in de rest van het land.
Juist tijdens de coronacrisis was dit thema extra belangrijk want wat hadden onze jongeren het moeilijk. En dan is het fascinerend om te zien hoe effectief scholen, GGZ, welzijnsorganisaties én de gemeente elkaar hebben weten te vinden.

Ik had een hele brede portefeuille, met als gevolg ook zeer diverse thema’s. Zo ben je dan op één ochtend het ene moment intensief bezig met die in de knel zittende jongeren, open je een nieuwe vestiging van een bedrijf en het volgende moment met een investering van 10 miljoen in het Kennispark. De instemming van de raad daarmee is echt een belangrijke stap. Aanzet tot samensmelting van campus en business en sciencepark tot één grote community campus. De banenmotor van onze stad. En daarmee straks óók voor onze jongeren waar ik het net over had weer van belang. En zo hangt alles samen in zo’n stad…

Ik kan jullie nog veel meer voorbeelden noemen, van ondernemersloket tot studentenbeleid, van aanbesteding en dienstverlening tot Netwerk Kennissteden Nederland. Als ik compleet probeer te zijn staan we hier morgen nog. Jullie vergeven mij vast als ik dat niet probeer.

Wél spring ik nog even terug naar de periode direct na mijn aantreden. Corona. De ene geleerde duikelde over de andere. Niet alleen over het beteugelen van de pandemie. Ook over de economische gevolgen, te volgen strategie. Eén van de scenario’s voorspelde voor 2021. Let op: dat is dus het jaar áchter ons! .. een werkeloosheidspercentage van 14%. Ik hoef u niet uit te leggen wat dat zou hebben betekend voor de gemeentelijk begroting! Probeer daarop maar eens beleid te maken.

In die fase was er, met alle onzekerheden, alle reden om stil te zitten en voorzichtig af te wachten. De adem inhouden. En dat in een periode waarin we al jaren van bezuinigingen achter ons hadden.
Maar net zoals je een plant water moet geven geldt dat ook voor een stad. Je kunt zeggen stop met watergeven want misschien komt er storm aan. Je kunt ook zeggen ik geef juist extra water, wat het staat al droog en water hebben we sowieso nodig. Ik geef toe: het is niet de mooiste metafoor, maar jullie begrijpen wat ik bedoel.

Als ik érgens trots op ben rond mijn wethouderschap is het dat ik in die moeilijke fase juist heb gekozen om extra te willen investeren. Om juist sterker uit de crisis te komen.

Onze gemeentesecretaris vond ik aan mijn zijde. Bedankt Kees! College en Raad namen het over. Geweldig! Dát was samenwerking pur sang. Dáármee dienen we het belang van om wie het gaat: onze inwoners.

Het leidde tot een investeringsagenda waarvoor inmiddels 27 miljoen is vrijgemaakt. Dat betreft co-financiering en zal dus vele miljoenen meer voor de stad genereren. Door sterke economische ontwikkeling, uitstekende compensaties van het Rijk en ook minder uitgaven staat Enschede er nu absoluut financieel solide en goed voor.

Overigens met inzet van vele ambtenaren, die ik graag collectief wil bedanken door één van hen te noemen…. onze controller Ralph. Zijn team heeft het geweldig gedaan.

En dat geldt natuurlijk ook voor die vele anderen waarmee ik heb samen mogen werken maar die ik onmogelijk allemaal kan noemen. Mijn eigen team, dat van hoed en rand wist en mij als wethouder in het zadel wist te helpen. Cindy, Gerdien, Kirsten, Johan en al die anderen: ontzettend bedankt. Niet te vergeten al die burgemeesters… : Onno van Veldhuizen, Henk jan Meijer, Theo van Boven en tenslotte Roelof Bleeker. Allemaal heel verschillende persoonlijkheden die allemaal hun vak verstaan en ook allemaal hun eigen stijl hadden.

En natuurlijk het college zelf. De wethouder vereniging waarschuwt met ‘de mooiste hondenbaan die er is’. En zo is het ook.
Maar het college was een plezierige en constante factor en ik bedank mijn collega’s:
• Niels voor zijn persoonlijke noot in zijn bijdragen.
• Jeroen voor zijn humor.
• Arjan voor zijn vakmanschap.
• Jurgen voor zijn betrokkenheid.
• Kees voor zijn steun.
• Erdo voor zijn kennis en inzet.
• En Roelof voor zijn ‘hart op de goede plek’.

En dat klinkt dan alsof ik daarmee ga afsluiten. Maar dan hebben jullie niet goed opgelet. Want ik had beloofd nog even terug te komen op het aantal vrouwen in het college.

In de twee en een half jaar dat ik hier was heb ik, ik zei het al, maar liefst vier burgemeesters versleten. Maar en passant ook nog vier communicatieadviseurs! Ook allemaal mannen. Dus ja… ik begrijp het wel … Dat u liever geen vrouwelijke wethouder meer wilt!

En natúúrlijk is ook dat niet serieus bedoeld.

Want hadden jullie niet liever –net als ik- tenminste twee vrouwen in het college gezien? Al was het maar als enigszins afspiegeling van de maatschappij. De tijd van textielbaronnen ligt immers ver achter ons. En in de raad is die verdeling gelukkig al een stuk gezonder…
En ik weet ook dat hier verleden week nog fel over gediscussieerd is, dat u zich daar bewust van bent. Maar ik zou het zou graag nog eens heel helder krijgen….., onder uw neus wrijven zo u wilt…
Mag ik u vragen om een hoofdelijke stemming door handopsteken?

Mijn stelling, ik zal het bescheiden houden: ‘er had toch echt minimaal één vrouw in het college moeten zitten’.

Wie is het daar mee eens? (en alle handen gingen omhoog)
Wie is het daar NIET mee eens? (4 handen)

‘ jullie spreek ik graag na afloop nog even..’
Dames en heren: hoe is het mógelijk dat zelfs bij zo’n eensgezindheid de collectieve overtuiging niet haalbaar blijkt?? Alsof er binnen deze gemeente geen capabele vrouwen te vinden zijn. Zo’n dooddoener zit niemand op te wachten. Ik heb ze bovendien zelf gespot en met mijn achtergrond in werving-en selectie weet ik waar ik het over heb. Hoe—is—het—-mogelijk??

Misschien speelt het slechte politieke klimaat een rol. Dat geldt in ieder geval voor mij.

Maar laat ik eerst iets vertellen over het wethouderschap zelf. Een groot deel van het werk bestaat uit het onderhouden van contacten met de fractie, het college van B&W, de inwoners en ondernemers, de ambtenaren over de dossiers, andere overheden, de media en tenslotte externe relaties en niet te vergeten verbonden partijen, aandeelhouderschappen. Voor de raad komen we vooral in beeld tijdens de commissie- en raadsvergaderingen. Dat zou ongeveer 5-10% van het werk moeten uitmaken. In Enschede is dat aanzienlijk meer en dat heeft te maken met dat politieke klimaat. Dat is over de hele linie verslechterd in de afgelopen decennia. Zeker: er zijn beslist goede momenten. Maar te vaak verzanden we in iets dat we echt niet moeten willen. Wantrouwen, details, scoren op de onderbuik, soms ronduit onfatsoen zelfs. Daar zagen we afgelopen maandag weer een voorbeeld van en dan doel ik niet alleen op het gebaar en de inhoud van de opmerkingen die dat gebaar uitlokte, maar ook op de enorme aandacht die dat kreeg. Wat gebeurde er verder nog die avond?
Dat geldt overigens absoluut niet alleen in onze stad. Kijk maar eens naar de Tweede Kamer en iedereen weet wat wordt bedoeld. De maatschappij verhardt, de dialoog en het debat evenzo.

We houden elkaar vast binnen een cultuur die weinig bijdraagt aan de complexe problemen die op ons afkomen. De politiek, de media en de inwoners focussen op wat spannend is. Dat wordt belangrijk gemaakt. Maar we zijn er minder goed in om spannend te maken wat belangrijk is.
Jesse Frederik publiceerde een artikel over de bijdrage die de pers hieraan levert in De Correspondent. Dat kan ik jullie van harte aanbevelen.

En ik weet: iedereen hier aanwezig staat individueel voor de goede zaak. Anders stond u hier niet. Het is het politieke spel in relatie tot het publieke sentiment waardoor we ons laten verleiden tot de waan van de dag. Ik nodig u uit tot een soort van politieke yoga: nu en dan even voor de spiegel gaan staan, diep adem te halen en terug te keren naar de kern van de zaak, naar het overzicht over wat er werkelijk toe doet. Juist de corona crisis heeft laten zien dat we dat kunnen. En dat kunnen we ook zónder mondkapje.
En zo langzamerhand kom ik aan het einde van mijn verhaal. Maar niet zonder eerst mijn man, zonen te bedanken voor hun steun in de afgelopen jaren. Jullie weten wel, achter iedere succesvolle vrouw staat een sterke man. In dit geval een sterk gezin.

Dames, heren, ik dank jullie allen voor uw aanwezigheid en prettige samenwerking. Ik ga jullie missen, en jullie mij misschien ook wel. Ik sluit graag af met de wens dat het jullie allen goed mag gaan, vergezeld door een citaat van genoemde Jesse:

Minder aandacht voor het spelletje, en meer voor wat er op het spel staat.

Dank voor uw aandacht