Verkiezingsprogramma

Wonen
Hier ben ik thuis

Het is fijn wonen in Borger-Odoorn, we willen ook dat dit zo blijft. Iedereen zou prettig moeten kunnen wonen in een woning die past bij de levensfase waarin iemand zich bevindt. En toch staat woningmarkt behoorlijk onder druk.
Koopwoningen zijn voor starters een luxeproduct geworden. De betaalbaarheid van midden huurwoningen is afgenomen en de wachtlijsten voor sociale huur nemen toe. Het is nu tijd om actie te ondernemen en niet te wachten op Den Haag, maar zelf als gemeente hiermee aan de slag te gaan.

Wooncorporaties

D66 ziet grote kansen in het intensiveren van de samenwerking met onze wooncorporaties. Niet alleen voor de (sociale) huur, maar ook voor koophuizen. Onze dorpen en wijken bestaan namelijk uit een mix van (sociale) huur- en koophuizen. Dit betekent dat een woonvisie alle facetten moet beslaan, en dat we dus geen apart beleid voor huur- en koophuizen moeten maken. De wooncorporaties hebben veel kennis in huis, zijn betrokken en duurzaam, en kennen bovendien vaak een veel langer handelingsperspectief. Dat wil zeggen: waar de politiek zich vaak vooral druk maakt over de komende vier jaar, kan een wooncorporatie zich die luxe niet veroorloven. Hieronder leest u de kansen die wij daarom zien in een nauwere samenwerking:

  • Verduurzaming. De realiteit is dat veel mensen niet zomaar tienduizenden euro’s kunnen besteden aan het verduurzamen van hun koophuis, ondanks de lagere energielasten en de waardevermeerdering. Wooncorporaties kunnen daarentegen goede deals sluiten met aanbieders van verduurzamingsmaatregelen voor hun huizenbestand, vanwege de goede contacten en de flinke aantallen. D66 wil daarom een samenwerking opzetten met de wooncorporaties, zodat er betaalbare pakketdeals ontstaan voor privé huisbezitters, wanneer er (sociale) huurwoningen in hun woonomgeving worden opgeknapt. Indien nodig, dient de gemeente deze pakketdeals nog aantrekkelijker te maken, met subsidies en betaalbare leningen.

  • Verdringing. Wooncorporaties lopen er tegenaan dat het doelgroepenbeleid flink is uitgebreid. Daar waar vroeger alleen naar inkomen werd gekeken bij het toekennen van een sociale huurwoning, zijn er tegenwoordig groepen die met voorrang in aanmerking komen voor een sociale huurwoning, zoals statushouders of bepaalde personen die vroeger in een zorginstelling zouden worden gehuisvest. Daar zijn wij niet op tegen. Bovendien kiezen deze groepen hier ook niet zelf voor. Echter mag het niet zo zijn dat er hierdoor in de toekomst lange wachttijden ontstaan. Wij stellen daarom voor dat de gemeente een permanente tussenvoorziening realiseert. Omdat dit idee veel omhelst, besteden wij er een apart punt aan verderop in dit hoofdstuk.

  • Toekomstbestendigheid. Mensen wonen steeds langer thuis. De woonvoorraad van de wooncorporaties, maar ook het bredere aanbod van woningen in onze gemeente, sluit hier niet altijd op aan. Zoals we verderop in het hoofdstuk Klimaat ook bepleiten, moet de gemeente daarom radicaal anders naar de woningvoorraad gaan kijken. Er moet meer ruimte komen voor tussenvarianten en we moeten meer in gaan zetten op circulaire, modulaire bouw. Op die manier maken we het woonbestand echt toekomstbestendig. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan levensloopbestendige, aanpasbare (0-traps) woningen en tiny houses. Zo lang ons huizenbestand nog niet voldoende is aangepast, zien wij kansen voor (senioren) begeleiders die vrijwillige doorstroom kunnen stimuleren.

  • Krimp. Wooncorporaties gaan van krimp uit. Verder zien wooncorporaties vooral een toenemende vraag naar koopwoningen en is er geen sprake van een groeiend aantal woningzoekenden naar sociale huurwoningen. Desondanks is de landelijke ambitie om bij te bouwen. Dat vinden wij lastig uit te leggen. Bouwen voor leegstand moeten we te allen tijde voorkomen. D66 Borger-Odoorn kiest daarom heel nadrukkelijk voor vérbouwen, en dus níet bouwen, bouwen, bouwen. Zoals hierboven ook is benadrukt, transformeren we ons woonbestand. Daarmee spelen we samen met de wooncorporaties in op de verwachte krimp en voorkomen we toekomstige leegstand. De regiodeal in 2e Exloërmond is hiervan een mooi voorbeeld.

  • Kansen zien en durven innoveren. Wij willen samen met de wooncorporaties onderzoeken wat het op kan leveren om voormalige huurwoningen in blokken met (sociale) huurwoningen, die in het verleden verkocht zijn, op vrijwillige basis terug te kopen. Dat geeft ons bovendien de kans deze woningen zelf te verduurzamen alvorens ze weer (aan dezelfde eigenaren) als huurwoning kunnen worden aangeboden. Wij denken dat wij hiermee tegemoet kunnen komen aan huiseigenaren, die wellicht beter af zouden zijn in een (sociale) huurwoning, en die niet zelf de kosten kunnen dragen voor de verduurzaming en het onderhoud van hun huis. Dat maakt woonwijken aantrekkelijker, geeft deze huiseigenaren rust en ruimte, en voorkomt dat meer huizen in het bezit komen van huisjesmelkers.

Een tijdelijk thuis

Mensen kunnen gedwongen en ongedwongen tussen wal en schip belanden. Ook is er een veelvoud aan hulpvragen, die niet altijd meteen beantwoord kunnen worden, maar die wel directe gevolgen kunnen hebben. Verder kunnen statushouders zich pas laat inschrijven voor wachtlijsten voor een sociale huurwoning, omdat ze de taal (nog) niet spreken en niet altijd de juiste hulp ontvangen. Wij willen voorkomen dat mensen dakloos raken of blijven. Ook willen wij een (tijdelijk) thuis kunnen bieden aan personen die (tijdelijk) niet zelfstandig of bij hun familie kunnen verblijven. Verder dient verdringing op de sociale huurmarkt tegen te worden gaan, zodat wachttijden niet onnodig oplopen. D66 wil daarom een gemeentelijke tussenvoorziening realiseren, met een diversiteit aan hulp- en woonvormen. Een tijdelijk thuis. Hieronder sommen wij de kansen en oplossingen op die wij zien:

  • Een dak boven het hoofd. Niemand verdient het om dakloos te zijn of te blijven. Wij willen daarom gratis, tijdelijke woonvormen aanbieden aan dakloze personen in de gemeente Borger-Odoorn. Als voorwaarde stellen we enkel dat deze personen met toegewijde professionals aan de slag gaan met het vinden van permanente oplossingen voor de problemen die ze in hun dakloze situatie heeft gebracht. Wij denken hierbij bijvoorbeeld aan schuldtrajecten, scholing, hulp bij solliciteren en zorgvraagstukken. Wij zijn er van overtuigd dat een warme maaltijd, liefdevolle zorg en een tijdelijke adempauze mensen weer op weg kan helpen naar een bestendig bestaan.

  • Tijdelijke huisvesting van statushouders. Naar het voorbeeld van de tussenvoorziening in Eelde, gemeente Tynaarlo, zien wij kansen voor tijdelijke huisvesting van statushouders in een tussenvoorziening. Hiermee zorgen wij er namelijk voor dat statushouders snel het AZC kunnen verlaten, zonder dat daarbij extra druk ontstaat op de wachtlijsten voor sociale huurwoningen. Ook kunnen wij zo sneller opschalen, wanneer er een grotere instroom is. In de tussenvoorziening kunnen wij bovendien inzetten op taal, onderwijs en werk, waardoor statushouders de juiste kansen krijgen en zo snel mogelijk mee kunnen doen.

  • Een veilige plek. Het kan voorkomen dat een persoon of een gezin (tijdelijk) thuis niet meer veilig is, of zich in ieder geval thuis niet meer veilig voelt. Het is belangrijk dat deze mensen altijd, en meteen, een plek hebben waar ze naartoe kunnen gaan. Wij willen in een tijdelijk thuis een aantal beveiligde opvangplekken creëren, die aan deze vraag voldoen. Hierbij zetten wij in op een goede samenwerking met zorgverleners en handhavers, zodat snel permanente oplossingen gezocht kunnen worden.

  • Activiteiten en talenten. Wij willen met onze tijdelijke inwoners, vrijwilligers, lokale (hoge-)scholen en het bedrijfsleven aan de slag met het realiseren van vrijwillige activiteiten en het ontwikkelen van talenten. Wij geloven dat wij op deze manier passende en nuttige dagbestedingen kunnen vormgeven, gelijktijdig stage- en opleidingsplekken kunnen realiseren en dat wij bovendien mensen naar een passende baan kunnen begeleiden. Wij zien en verwachten dat (hoge-)scholen en het bedrijfsleven hierin graag willen meedenken.

Bereikbaarheid

Voor een prettige woonomgeving is het belangrijk om stil te staan bij bereikbaarheid. Zo dienen de hoofdkernen en bedrijven binnen de gemeente goed bereikbaar te zijn door middel van aansluiting op de
provinciale- en rijkswegen. Zo vergroten we het woongenot, houden we de gemeente Borger-Odoorn aantrekkelijk als vestigingsplaats en maken we het bovendien makkelijker om te ondernemen. Wij willen
daarom inzetten op de volgende punten:

  • Volle inzet op de fiets, lopen en de veiligheid van deze weggebruikers. Voor de korte afstanden zou het niet meer nodig moeten zijn om de auto te pakken. Wij gaan voor 30km zones in dorpskernen waarbij ook handhaving een belangrijk onderdeel moet gaan worden. Daarnaast gaan we voor voldoende aansluiting op het openbaar vervoer. Ook richten wij de gemeente zo in dat voetgangers en fietsers altijd voorrang hebben op de auto en realiseren wij meer doorgaande fietsroutes buiten de wijken.

  • Een integraal fietsplan. Wij zetten in op een integraal fietsplan voor onze gemeente, met aandacht voor onderhoud, uitbreiding en fietssnelwegen tussen alle dorpskernen en wijken, maar ook naar onze buurgemeenten. Een integraal fietsplan. Wij zetten in op een integraal fietsplan voor onze gemeente, met aandacht voor onderhoud, uitbreiding en fietssnelwegen tussen alle dorpskernen en wijken, maar ook naar onze buurgemeenten.

  • Vervoerhubs. In alle dorpen en wijken komen kleine vervoerhubs, waar de fietsers, voetgangers en het openbaar vervoer elkaar makkelijk kunnen vinden. Hierbij zijn goede fietsenstallingen van belang, veiligheid, oplaadplekken voor elektrische fietsen, maar ook een goede bereikbaarheid.

  • Fietscursussen. De gemeente dient laagdrempelige en goedkope fietscursussen aan te bieden, dan wel te faciliteren, voor kinderen en oudere mensen die wellicht vergeten zijn hoe goed te fietsen, maar ook voor nieuwkomers die mogelijk (nog) niet weten hoe veilig om te gaan met een fiets.

  • Meer natuur, en minder asfalt. Wij zijn principieel tegen toekomstige uitbreidingen van ons geasfalteerde wegennetwerk, tenzij er een zwaarwegend belang is voor onze inwoners. Maar ook fietssnelwegen./snelle fietspaden richting Gasselte en Borger.

Huisjesmelkers

Er is niks mis met geld verdienen, maar het mag de kansen van een ander niet beperken. Een betaalbare, duurzame (huur)woning mag niet onbereikbaar worden, enkel en alleen omdat beleggers huizen als het nieuwe goud beschouwen. Omdat uit de praktijk bovendien blijkt dat deze pandjesbazen enkel uit zijn op huurinkomsten, en er vaak sprake is van veel achterstallig onderhoud, kiezen wij er daarom voor om dit te ontmoedigen als gemeente en duidelijke criteria te stellen voor de gevallen waarbij het wel gebeurt. Dat betekent niet dat er niet meer geïnvesteerd kan worden op de huizenmarkt, integendeel. Investeren in transformatie van bedrijfspanden (indien er geen andere belangstelling is) blijft mogelijk.

  • Woonverplichting. Wij zien graag een onderzoek met betrekking tot zelfbewoningsplicht binnen de gemeente Borger-Odoorn. Andere gemeenten hebben al aangetoond dat het mogelijk is een zelfbewoningsplicht in te voeren voor nieuwbouw en transformatie van bedrijfspanden, dus wij willen hiermee in Borger-Odoorn ook zo snel mogelijk aan de slag. Voor een algehele zelfbewoningsplicht is de gemeente verder afhankelijk van landelijke wetgeving.

Innovatie

Om echt het hoofd te kunnen bieden aan de huidige wooncrisis, dient de gemeente buiten de lijntjes durven te kleuren. Wij willen daarom ook experimenteren met, en investeren in, innovaties op het vlak van onze leef- en woonomgeving. De gemeente is het namelijk verplicht aan al haar inwoners om alle mogelijke kansen te grijpen. Wij zien op dit moment de volgende kansen op dit gebied:

  • Sociale koopwoningen. Om starters en inwoners met lagere inkomens ook een kans te bieden op de woningmarkt en de bijbehorende kansen en mogelijkheden, willen wij experimenteren met sociale koopwoningen. Dit zijn woningen die grotendeels gesubsidieerd worden door de gemeente en wooncorporaties. Deze woningen hebben een maximale waarde. Wij stellen bovendien als extra voorwaarde dat de kopers van deze huizen starters zijn met een inkomen dat niet boven een bepaalde norm mag komen, of personen die op dit moment in een sociale huurwoning wonen en ook een niet te hoog inkomen hebben. De precieze loonnorm dient uit onderzoek naar voren te komen. Verder stellen wij een onderzoek voor naar de overige randvoorwaarden, zoals een winst- en verliesdeling en een terugkoopgarantie. Wij hopen hierbij van andere gemeenten uit de praktijk te kunnen leren.

  • Visie. Om echt tegemoet te kunnen komen aan de wensen van specifieke doelgroepen dient beleid ontwikkeld te worden. Concreet stellen wij daarom voor dat er beleidsregels voor starters én senioren worden ontwikkeld en dat deze vast onderdeel worden van woonvisies, kadernota’s en begrotingen. Want het moet voor zoveel mogelijk mensen mogelijk zijn om hier te beginnen, maar ook om hier gelukkig oud te worden.

  • Perceelsplitsing. Wij willen dat de gemeente veelomvattend onderzoek gaat doen naar alle mogelijkheden om meerdere woonvormen op eenzelfde perceel te creëren. Daarbij valt te denken aan zogenaamde kangoeroewoningen, maar kennen wij ook concrete vragen waar gekeken wordt naar het realiseren van betaalbare starterswoningen op een bestaand (voor deze inwoner te) groot perceel. Wij staan hier zeer welwillend tegenover, omdat wij denken dat dit veel mensen de kans kan bieden eerder, langer, lokale en goedkoper zelfstandig te wonen.

  • Leegstandsbelasting. Wij willen voorkomen dat investeerders bedrijfspanden opkopen voor speculatiedoeleinden. Daarmee willen wij zeggen dat het kan niet zo kan zijn dat grote investeerders panden bewust laten verloederen, in de hoop dat de gemeente het pand daarom voor een te hoge prijs overneemt. Daarnaast kennen wij verschillende voorbeelden van bedrijfspanden in de gemeente Borger-Odoorn die al jarenlang leegstaan, panden die nu niet tot woningen getransformeerd kunnen worden. Wij willen daarom dat de gemeente de mogelijkheden voor een lokale leegstandsbelasting gaat onderzoeken, en in Den Haag gaat lobbyen voor landelijke wetgeving hieromtrent.
Home Wonen