Zero emissie zone Alphen Stad in juli 2026

Naar aanleiding van raadsvragen van de fractie van ONS Alphen, gaf wethouder Gert van den Ham verduidelijking over de zero emissie zone in Alphen Stad. Hij benadrukte hierbij dat er geen afhankelijkheid is van nationale steun aangezien het hier gaat om een gemeentelijke bevoegdheid.


Wat zijn de juridische implicaties en risico’s van een lokaal beleid dat afwijkt van het landelijke zero-emissie beleid? 


Het instellen van zero-emissiezones met het bijbehorende ontheffingenbeleid is een gemeentelijke bevoegdheid. Er is geen landelijk beleid. De gemeenten die zo’n zone invoeren hebben samen gezorgd voor overgangsregels en eenduidige landelijke ontheffingen voor ondernemers en er is een centraal landelijk ontheffingenloket geïntroduceerd. Hiervoor is samengewerkt met het ministerie, ondernemersverenigingen, belangenverenigingen en brancheorganisaties. 


Wat zijn de financiële gevolgen voor de gemeente en lokale ondernemers als de zero-emissie plannen worden doorgezet zonder nationale steun? 


Er is geen afhankelijkheid van nationale steun aangezien het hier gaat om een gemeentelijke bevoegdheid. Er is in de afgelopen periode in de landelijke politiek enige onduidelijkheid ontstaan over de invoering van zero emissiezones door verschillende Nederlandse gemeenten. Op dinsdag 22 oktober is een Kamermotie aangenomen die “de regering verzoekt om voor 1 november 2024 met een plan te komen hoe invulling kan worden gegeven aan een landelijk gestandaardiseerde uitzondering van zero-emissiezones voor ondernemers tot 2029”. Het is nog onduidelijk of en hoe het kabinet deze motie kan of zal uitvoeren. Als reactie hierop hebben de gemeenten die de zone per 1 januari 2025 invoeren al laten weten door te gaan met de voorbereidingen voor invoering per 1 januari 2025. Gemeenten voelen zich hierin o.a. gesteund door de reacties uit het bedrijfsleven: 

Hoe verhouden de lokale milieudoelstellingen zich tot landelijke milieudoelen? 

Zero-emissiezones (met de positieve milieueffecten) zijn een gevolg van afspraken die 10 jaar geleden al werden gemaakt tussen gemeenten, vertegenwoordigers van het bedrijfsleven, belangenorganisaties en de rijksoverheid: de Green Deal Zero Emission Stadslogistiek. Die afspraken werden in 2019 ook vastgelegd in het klimaatakkoord. 

Hoe wordt het verschil in beleid gecommuniceerd naar inwoners en bedrijven? 

De gemeenten die per 1 januari 2025 de zone invoeren hebben al duidelijk gemaakt door te gaan met de invoering. Voor onze gemeente is dat niet anders, ook al is de invoering in Alphen aan den Rijn vanaf 1 juli 2026. De invoering van de zones gaat reeds stapsgewijs via de landelijke overgangsregeling. Ook de ontheffingen zijn vrijwel volledig landelijk geharmoniseerd. Verdere harmonisatie zou nog te bereiken zijn op de waarschuwingsperiode (termijn tussen invoeren van de zone en daadwerkelijk beboeten) en het ontheffen van specifieke groepen van ondernemers (zoals ambulante handel).