D66 Motie ‘Voorbereiden invoering Alphen Pas’ aangenomen

Stel je voor: een alleenstaande moeder in Alphen aan den Rijn. Ze zorgt in haar eentje voor haar twee kinderen – een zoon in groep 8 en een dochter in groep 7. Het gezin leeft van een bijstandsuitkering. Ze komen rond maar elke maand is het weer passen en meten om de huur, boodschappen en andere vaste lasten te betalen. 

De AlphenPas zou dit gezin net dat steuntje in de rug kunnen geven waardoor hun leven iets lichter wordt. Maar voor D66 Alphen a/d Rijn laat de invoering van deze AlphenPas te lang op zich wachten en daarom dienden we in de gemeenteraad van 6 november een motie in waarin we het college verzoeken vaart te maken met het voorbereiden van de invoering ervan. Onze motie werd breed gesteund door andere partijen in de Raad en is aangenomen.

Wat is de AlphenPas?

De AlphenPas is er voor iedere inwoner van de gemeente Alphen aan den Rijn: om mee te kunnen doen, elkaar te ontmoeten en onze gemeente beter te leren kennen. Voor sommige inwoners, zoals gezinnen met een laag inkomen, maakt de pas het verschil tussen wél of níet kunnen deelnemen. Voor hen verlaagt de pas financiële drempels en biedt het de kans om mee te doen. 

De pas sluit aan bij de drie kernopgaven uit de Sociale Visie 2025-2035: bestaanszekerheid, kansengelijkheid en gezond leven in een gezonde leefomgeving. 
1. Bestaanszekerheid: door betaalbare toegang tot sport, cultuur en ontspanning. 
2. Kansengelijkheid: door ongelijk te investeren – meer ondersteuning voor wie het het hardst nodig heeft. 
3. Gezond leven: door sociale activiteiten te stimuleren die bijdragen aan zowel fysieke gezondheid als mentaal welzijn en sociale verbondenheid. 

De AlphenPas is daarmee niet alleen een middel tegen armoede, maar een gemeentebrede investering in ontmoeting, gezondheid en verbinding. Ook voor inwoners zonder financiële 
problemen biedt de pas voordelen, zoals korting op lokale evenementen, sportactiviteiten en cultuur. Zo wordt de pas een instrument dat alle inwoners verbindt, ongeacht hun achtergrond of inkomen. Hiermee wordt niet alleen de toegankelijkheid van het lokale aanbod vergroot, maar ook het bewustzijn en gebruik van bestaande voorzieningen binnen de gemeente gestimuleerd. De AlphenPas wordt afgestemd op bestaande regelingen om overlap te voorkomen en uitvoeringslast te beperken. 

Daarnaast vervult de pas een platformfunctie: zij dient als communicatiemiddel waarmee inwoners eenvoudig in contact kunnen komen met aanvullende gemeentelijke of maatschappelijke diensten. Tot slot vormt de pas een samenwerkingsverband tussen gemeente, lokale ondernemers, culturele instellingen en maatschappelijke organisaties, die gezamenlijk werken aan een inclusieve gemeenschap en een levendig lokaal aanbod. 

De Alphen pas bevordert sociale participatie. Dat werkt preventief en verlaagt op de lange termijn de druk op zorg en welzijn. Met deze pas zetten we een belangrijke stap richting een samenleving waarin niemand aan de zijlijn staat. We investeren met de pas in gelijke kansen en een hechter Alphen aan den Rijn, zodat iedere inwoner mee kan doen. 

Wat is ons verzoek?

Door nu te starten met de voorbereiding, kan de gemeente vanaf 2027 direct aan de slag met invoering — mét structurele dekking en maatschappelijke partners aan boord. Zo investeren we in een samenleving waarin iedere inwoner mee kan doen, ongeacht inkomen of achtergrond. 

Wat brengt de invoering van de Alphenpas in de praktijk?

Terug naar de alleenstaande moeder uit het begin van deze tekst:
De kinderen willen, net als hun klasgenoten, graag leuke dingen doen. Een keer samen met hun moeder naar de bioscoop bijvoorbeeld, of met vriendjes en vriendinnetjes naar het zwembad. Maar met een prijs van €27,50 voor drie bioscoopkaartjes of €7 per persoon voor het zwembad, is dit voor veel gezinnen financieel onmogelijk. Het gevolg is dat de kinderen vaak thuisblijven, sociale ervaringen missen en zich buitengesloten voelen. Wij denken bij het sociale aspect meer aan niet mee kunnen op schoolreis of deel kunnen nemen aan een extra activiteit. 

Voor de moeder betekent dit ook dat ze weinig contact heeft met andere ouders of inwoners. Uitjes zijn niet alleen leuk, ze zijn een manier om nieuwe sociale contacten te maken en mee te doen in de samenleving. Wanneer gezinnen niet mee kunnen doen, groeit het risico op eenzaamheid als gevolg van armoede. Kinderen die nu niet mee kunnen doen, hebben later vaak minder zelfvertrouwen en minder kansen. 

Wat stellen we vast als uitgangspunt?

  • In het collegeakkoord ‘Zichtbaar en Dichtbij’ is afgesproken dat er een AlphenPas komt. 
  • In april 2024 zijn de uitgangspunten met de gemeenteraad gedeeld. Sindsdien is het dossier stilgevallen en ligt er geen voorstel om tot invoering over te gaan. 
  • De gemeenteraad heeft tijdens de financiële raad van 7 november 2024 het niet-invoeren van de AlphenPas als bezuinigingsmaatregel teruggedraaid. 
  • In de begroting voor 2026 is de invoering van de AlphenPas uitgesteld vanwege het ravijnjaar, maar in de meerjarenraming 2027-2029 zijn er structurele middelen voor opgenomen. 

Wat nemen we mee in onze overweging?

  • Dat de AlphenPas (fysiek en digitaal) er is voor iedere inwoner van de gemeente: om mee te kunnen doen, elkaar te ontmoeten en onze gemeente beter te leren kennen. 
  • Dat voor sommige inwoners, zoals gezinnen met een laag inkomen, de pas het verschil maakt tussen wél of níet kunnen deelnemen. Voor hen verlaagt de pas financiële drempels en biedt het de kans om mee te doen. 
  • Dat de pas naadloos aansluit bij de drie kernopgaven uit de Sociale Visie 2025-2035. 

Wat vragen we concreet aan het college?

1. Om uiterlijk eind Q1 2026 op basis van dit richtinggevend kader diverse scenario’s uit te werken, inclusief kosten en bijbehorend tijdspad, voor de invoering van de AlphenPas per 1 januari 2027 en dit ter besluitvorming aan de raad voor te leggen. 

2. Daarbij mogelijkheden voor (co)financiering en sponsoring te onderzoeken, inclusief bijdragen van ondernemers en maatschappelijke partners. 

3. Samen te werken met lokale instellingen zoals Bibliotheek Rijn en Venen, Theater Castellum, ParkVilla, Vue Bioscopen, Archeon, Avifauna, aanbieders van sport en bewegen en andere relevante partners. 

4. Te leren van ervaringen van andere gemeenten en een eventuele samenwerking te verkennen met bijvoorbeeld de RotterdamPas en ook omliggende gemeenten te betrekken in een eventueel samenwerkingsverband