Programma arbeids-migranten

Het programma is het Aalsmeerse antwoord op het rapport van de ‘commissie Roemer’ onder de titel ‘Geen tweederangsburgers; aanbevelingen om misstanden bij arbeidsmigranten in in Nederland tegen te gaan’ (2020). Veelzeggend was ook dat deze commissie als officiële benaming het ‘Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten’ had.
In directe opvolging daarop publiceerde de VNG ‘Bestuurlijke standpunten arbeidsmigranten‘.

In navolging op die stukken bracht de Aalsmeerse Adviesraad Sociaal Domein in 2021 een advies uit aan het Aalsmeerse college voor een opvolging van deze adviezen in Aalsmeer.

Zoals Roemer als stelde; “Het gaat erom dat geen enkele arbeidsmigrant meer in een situatie kan komen waarin u of ik niet zelf zouden willen belanden wanneer wij tijdelijk in een ander land gingen werken.” Oftewel; behandel een ander zo u zelf behandeld wenst te worden.

Uit alle documenten komt ook naar voren dat wanneer de huisvesting en de voorzieningen voor arbeidsmigranten worden verbeterd dit kan bijdragen aan een positiever beeld van arbeidsmigranten. De slechte omstandigheden waarin deze vaak moeten overnachten en het gebrek aan ontspanningsmogelijkheden zorgen ervoor dat er een verkeerd beeld ontstaat. Deze mensen verblijven vaak op straat bij gebrek aan ontspanningsruimtes en hebben meestal weinig contact met de lokale bevolking.

Wanneer de kwaliteit van de behuizing verbetert, er betere toegang tot gezondheidszorg is, meer rechten ten opzichte van de werkgever en een betere toegang tot voorzieningen (winkels, ontspanningsruimtes) leidt dat tot een beter leefklimaat en een meer ontspannen en gezonde leefstijl. Daarbij zal er ook meer kans zijn op meer – en een betere interactie met de lokale bevolking.

De ‘Procesnotitie voor programma arbeidsmigranten in Aalsmeer 2024-2027’ geeft de opzet voor het opvolgende traject om dit alles in Aalsmeer voor elkaar te krijgen. Alle zaken worden op een rijtje gezet om aan te geven hoe we alle gegeven adviezen in Aalsmeer gaan uitvoeren.

Het bestaat uit zes pijlers waarvan het de bedoeling is dat deze op korte termijn een verschil gaan maken.

Tijdens de behandeling in de commissievergaderingen en de raadsvergadering hebben we naar voren gebracht dat we buitengewoon positief staan ten opzichte van de plannen van het college.

In onze raadsbijdrage hebben wel aangegeven dat de gemeente op sommige punten iets verder mag gaan.

Een van die zaken is dat de definitie van ‘arbeidsmigrant’ wordt beperkt tot de mensen die vanuit andere EU-landen onze arbeidsmarkt komen versterken. Met een blik op de toekomst zou het label ‘EU-land’ van ons mogen verdwijnen en zou de definitie dus op alle arbeidsmigranten, ongeacht thuisland, moeten slaan.

De ondersteunende rapporten die hierboven genoemd worden geven verschillende definities – zowel expliciet ‘EU onderdaan’, dan wel simpelweg ‘van buiten Nederland’. Maar er lijkt geen enkele reden om de regels niet algemeen, op alle arbeidsmigranten toe te passen.

En gezien de arbeidsmarktontwikkelingen van de komende 20 jaar kunnen we ervan uitgaan dat de regels inderdaad op alle groepen van toepassing zouden moeten zijn. We twijfelen er daarom niet aan dat wat Aalsmeer betreft de praktijk wel degelijk van de brede definitie zal uitgaan.

Met name de zogenaamde ‘short-stay’ verblijven, oftewel ‘migrantenhotels’ leveren ook een optie voor de mogelijke, al-dan-niet verplichte, opvang van asielzoekers. Wanneer er met de beheerders van deze ‘hotels’ afspraken gemaakt kunnen worden (en dit kan bijvoorbeeld opgenomen worden in de voorwaarden voor het plaatsen van dit soort hotels), zou de gemeente ook deze ‘tijdelijke inwoners’ kunnen huisvesten. Dit werd ook al door enkele andere partijen in de Aalsmeerse raad gesuggereerd.

Op dit moment zijn er al meer arbeidsmigranten werkzaam in Aalsmeer dan we zelf kunnen huisvesten. Dit legt niet alleen een belasting op andere (naburige) gemeenten, maar zorgt er ook voor dat arbeidsmigranten in sommige gevallen buiten slapen, al-dan-niet in tentjes.

De nieuwe locaties die we gaan ontwikkelen voor de opvang van arbeidsmigranten zullen nog niet eens het huidige arbeidsaanbod kunnen huisvesten. We hebben als gemeente daarom ook de taak om te voorkomen dat de vraag naar arbeidsmigranten binnen de gemeente Aalsmeer nog verder oploopt. Dit betekent uiteraard niet dat de bestaande bedrijven zouden moeten minderen (in ieder geval niet per se).

We zullen dit aspect moeten opnemen in de Omgevingsvisie voor de gemeente Aalsmeer die de komende jaren zal worden opgesteld.

Waar de gemeente wel een actieve rol ten opzichte van lokale ondernemers dient te spelen is in het bestrijden van ‘slechte’ werkgevers. Dit gaat verder dan het kopje ‘goed werkgeverschap’.

Dit betreft de onverbeterlijke ondernemers c.q. uitzendbureaus die willens en wetens arbeidsmigranten uitbuiten. Dus niet degene die bereid zijn hun leven te beteren, maar degene die feitelijk (en dus niet zozeer ‘juridisch’) crimineel gedrag vertonen.

Die ‘feitelijkheid’ tegenover ‘juridisch’ levert uiteraard een uitvoerings- en handhavingsprobleem op. Maar juist in het kader van de discussie over arbeidsmigranten dienen we hier een oplossing voor te vinden. Dit soort partijen interpreteert wet- en regelgeving meestal nogal letterlijk en zoekt de uiterste grenzen op (en gaat er geregeld overheen).

Wat we hebben geleerd in de recente ontwikkeling binnen het recht zijn er echter ook op juridische basis manieren te vinden om deze lieden dwars te zitten. Dat vergt echter wel enige juridische (creatieve) inspanning en investering. En dat kan dus beter in georganiseerd (regionaal) verband worden opgepikt, dan in Aalsmeerse isolatie.