Hoe gaan we met elkaar om?

Donderdagavond 9 juni was er een debat over het onderzoeksrapport van onderzoeksbureau & van der Laar over het onderzoek naar het functioneren van de raad, het college en de ambtelijke organisatie [Link]. Het rapport schept een onthutsend beeld over hoe we de afgelopen 8 jaar met elkaar om zijn gegaan, ruwe omgangsvormen in de raad, een onveilig gevoel bij sommigen, ook in de ambtelijke organisatie, gebrek aan onderling vertrouwen, hoge werkdruk in de organisatie en onvoldoende sturing in de ambtelijke top.

Aanbevelingen

Het rapport bevat voor alle drie de delen van het bestuur aanbevelingen om het beter te doen in de toekomst. In de ambtelijke organisatie is er al een verbetertraject ingezet met een nieuwe directie en een andere aanpak. Het nieuwe college treedt volgende week aan, dus zij kunnen met een schone lei beginnen, dus het is nu aan de raad om de onderlinge verhoudingen te verbeteren, en ook na te denken over hoe wij ons opstellen in de richting van de wethouders en de ambtenaren.

Het debat

De noodzaak om de aanbevelingen uit het rapport over te nemen en te implementeren wordt breed gedragen in de raad, maar gaandeweg de discussie werden de verschillen in de raad weer goed zichtbaar. Het ging een tijd over de net afgeronde coalitievorming, waarbij met name Democratisch Zaanstad zich buitengesloten heeft gevoeld, terwijl vanuit de nieuwe coalitie juist het beeld was dat ze veel transparanter hebben geopereerd dan in voorgaande perioden. Meer fracties hebben het gevoel dat hun voorstellen minder serieus worden genomen dan die van coalitiefracties, en dat is natuurlijk niet bevorderlijk voor de onderlinge verhoudingen.

Onderlinge verhoudingen

De waarheid ligt ook wel een beetje in het midden, ook wij hebben geklaagd over het gebrek aan transparantie in de coalitievorming, en zeker toen het concept akkoord krampachtig geheim werd gehouden tijdens de interne ledenraadplegingen. Ik heb echter in de wandelgangen gedurende de onderhandelingen voldoende gehoord om een beeld te hebben hoe het ging. Het is ook maar net hoe je in de wedstrijd staat: je informele contacten in de raad zijn gewoon belangrijk. Informele contacten zorgen ook uiteindelijk voor onderling vertrouwen en respect, en dan is het beter mogelijk om scherpe debatten te voeren op de inhoud, om daarna weer samen een biertje te drinken. Juist op deze avond realiseerde ik me dat ik dat biertje ook niet met alle raadsleden even makkelijk drink, ook voor mij een aandachtspunt. Uiteindelijk zijn we één raad, met één mandaat van de kiezer, en we moeten samen de stad besturen. Juist daarom heeft D66 het initiatief genomen om tot een raadsbreed akkoord op participatie te komen. Best ingewikkeld, maar zeer de moeite waard, juist ook voor de onderlinge verhoudingen.

Tot slot

Dit rapport was er nooit gekomen als mijn voorganger Jan de Vries dit probleem niet aan de orde had gesteld in het Presidium. Naar aanleiding van zijn zorgen is de “commissie de Vries” in het leven geroepen die het proces naar dit rapport heeft begeleid. Jan is na de verkiezingen niet teruggekeerd in de raad, maar dit onderwerp laat hem gelukkig niet los, en hij kwam inspreken om ons nogmaals een spiegel voor te houden. Hieronder de volledige tekst van zijn inspraak.

Flip Hoedemaeker

Het is alweer enige tijd geleden dat ik, toen in mijn functie als fractievoorzitter van D66 Zaanstad, in het Presidium mijn zorgen heb geuit over het reilen en zeilen van de ambtelijke dienst. De zorgen werden door de collegae fractievoorzitters gedeeld en na enige tijd is de commissie de Vries ontstaan om te onderzoeken hoe het beter moest.
Uiteindelijk is het gekomen tot een breder onderzoek wat door bureau van Laar is uitgevoerd. Zorgvuldige bestudering heeft duidelijk gemaakt dat het niet alleen aan de ambtelijke dienst lag maar dat vooral het samenspel tussen college, directie, ambtelijke dienst en gemeenteraad voor verbetering vatbaar was.
De een noemt het “three to Tango”, de ander 2 en volgens mij slaat de burgemeester de spijker op zijn kop als hij vaststelt dat er 4 partijen betrokken zijn, nl ook de burgers van Zaanstad die allerlei vaardigheden bezitten die bruikbaar zijn om onze stad nog mooier te maken. Maar dames en heren van de gemeenteraad als er paren op de dansvloer terechtkomen zal u er rekening mee moeten houden dat er wel eens iemand op andermans tenen zal gaan staan. Schiet u dan meteen in een kramp, bent u bezig met oude politiek.
Ik geef u een voorbeeld: Twee weken geleden deden de partijen SP en DZ een voorstel om van het rekeningoverschot 2021 2 miljoen te reserveren om de geluidschermen op de Coenbrug te verhogen. Een opgetogen bewoner ging met tranen in zijn ogen de deur uit. Motie verworpen. Vandaag las ik in de krant dat de 2 miljoen er gelukkig komt. Blijkbaar moest er een sausje van het nieuwe as college overheen. Als u gemeenteraadsleden die het college steunen op deze manier politiek blijft bedrijven wordt het NIKS. Mijn oproep is pak de uitgestoken hand met beide handen aan. Gun elkaar, coalitie en oppositie successen!
Ga samen voor een betere stad!
Het rapport wat voor u ligt is een prachtige handreiking om het anders te gaan doen.
Ik herhaal………
Ga SAMEN voor een betere stad.
Deze geboren en getogen burger van Zaanstad zal u daar uiterst kritisch maar steeds opbouwend in blijven volgen.

Jan de Vries