Voorstel Jaarplan 2019 Thema-afdeling Democratie & Rechtsstaat

Voorliggend jaarplan is een uiteenzetting hoe de thema-afdeling te werk wil gaan. Het plan is vooral een startschot om een krachtige en actieve thema-afdeling op te zetten (de thema-afdeling komt uit een relatieve ‘slaapmodus’). De keuze is gemaakt om niet direct tot inhoudelijke standpunten te komen in het schrijven dat voor u ligt. De overtuiging leeft dat standpunten van de thema-afdeling gebaseerd zijn op de bevindingen van werkgroepen en de leden. Een beknopte uiteenzetting van onze aanpak vindt u hier.

De bestaansreden van de Thema-afdeling

Democratie betreft een kernthema van onze partij. De ‘D’ van D66 staat immers voor democraten. Onze etymologische wortels liggen dus in de democratie. Na een tijd van kroonjuwelen lijkt het onderwerp binnen de partij echter een minder relevant thema te zijn dan het voorheen wellicht is geweest. In de maatschappelijke discussie speelt democratie terecht een grote rol. De afstand tussen de kiezer en de politiek en de daarvoor te hanteren instrumenten zijn onderwerp van dagelijks debat. We ontberen nu echter vaak een duidelijke eenduidige visie over democratie. Het ontbreekt nu aan een duidelijk visie op de (ontwikkeling van) de democratie en de werking daarvan. D66 dient een platform te bieden waarin nagedacht en bijgedragen kan worden aan dit onderwerp. De thema- afdeling tracht deze rol op actieve wijze te spelen.

Functies van de Thema-afdeling

De thema-afdeling zou twee functies moeten hebben:

1. Het moet een platform moeten zijn binnen D66 dat discussie stimuleert en faciliteert binnen de partij over het thema democratie. Denk aan thema-avonden en symposia over specifieke
onderwerpen

2. Het moet een inhoudelijke bijdrage leveren aan politieke keuzes. Dit kan bijvoorbeeld door werkgroepen waarin actieve leden inhoudelijk een bepaald probleem of onderwerp uitwerken en op basis hiervan een voorstel aandragen. Dit uiteindelijke voorstel kan via landelijke congressen, of via contact met onze politici zijn doorwerking vinden in de politieke keuzes van de partij.

Leden

Het uitganspunt is dat de leden samen de motor vormen van de TA. Het bestuur kan organiseren en faciliteren maar het succes van de TA valt of staat met actieve leden die samen iets willen bereiken. Hierin zijn voor zowel leden die actief willen zijn of meer op de achtergrond willen blijven verschillende rollen. Actieve leden kunnen inhoudelijk bijdragen aan de onderwerpen binnen een werkgroep of met het organiseren van een evenement. Het streven is dat de TA een platform is voor dergelijke actieve leden. Minder actieve leden kunnen er voor kiezen om wel aan te sluiten bij een georganiseerd evenement of om input te leveren wanneer hier actief naar wordt gevraagd door het bestuur of door werkgroepen.

Opzet Bestuur

  • Het bestuur bestaat uit vier bestuursleden. Later kan gekeken worden of er meer bestuursleden nodig zijn.
  • De bestuursleden hebben (voortkomend uit het reglement van D66) een mandaat voor vier jaar voor hun bestuursfunctie. Zij moeten wel verkozen worden door de leden bij een ALV of per e-voting. (er is gekozen voor een ALV)
  • Taken zijn als volgt verdeeld: Stefan Wirken als voorzitter, Guy Puylaert als secretaris- penningmeester, Harry van Zon als algemeen bestuurslid, Herman Wilmer als algemeen bestuurslid.
  • De rol van het bestuur is primair de organisatie van de thema-afdeling, de coördinatie van werkgroepen, de inhoudelijke sturing op metaniveau en het zorgdragen voor doorwerking van de ideeën van de thema-afdeling richting de partij en de Kamerfracties.
  • Het bestuur vormt ook het eerste aanspreekpunt voor het Landelijk Bureau van D66 (denk aan: Kamerleden, raadsleden, medewerkers van de fractie etc.)
  • Het startpunt van het nieuwe bestuur is dat thema-afdeling praktisch non-existent is. Er zijn op papier wel leden maar de afgelopen twee jaar is er weinig georganiseerd voor leden en werd er slecht incidenteel iets ondernomen. Het nieuwe bestuur zal dan ook niet de oude structuren en werkwijzen als basis nemen voor de TA maar zal met ‘een schone lei’ beginnen en met dit werkplan/jaarplan een voorstel doen voor een nieuwe werkwijze.
  • Het bestuur zal er naar streven in de opbouwende fase eenmaal per maand bij elkaar te komen. Later zal gekeken worden of dit vaker of minder vaak nodig is.

Evaluatie

Na een bepaalde tijd kan er geëvalueerd worden met de TA of de werkwijze voor bestuur en organisatie van de TA goed werkt. Waar nodig wordt bijgestuurd. Inspraak voor de leden is hiervoor cruciaal.
Indien nodig zal er tussentijds bijgestuurd worden. Het bestuur staat uiteraard open voor suggesties van de leden voor verbeteringen.

Structuur en Werkgroepen

  • De inhoudelijke bijdrage die de TA kan leveren aan de keuzes of visie van D66 zal vooral moeten voortkomen uit leden die met hun kennis en ervaring aan de slag willen met specifieke (deel)onderwerpen. Dit kan georganiseerd worden met werkgroepen.

    Een structuur van de TA met werkgroepen zou als volgt kunnen zijn:
  • Een klein bestuur organiseert en faciliteert de TA.
  • Werkgroepen binnen de TA kunnen inhoudelijk aan de slag gaan met (deel)onderwerpen of
  • thema’s. Werkgroepen kunnen tijdelijk of structureel van aard zijn.
  • Tijdelijke werkgroepen zouden een specifiek deelonderwerp kunnen uitwerken tot een
  • concreet resultaat. Bijvoorbeeld een Kamerlid dat een bepaald onderwerp in een debat(/AO)
  • gaat behandelen en vraagt om input.
  • Een werkgroep kan een resultaat opleveren. Bijvoorbeeld een rapport of bepaalde moties
  • voor een congres. Dergelijke zaken zullen eerst aan de leden worden voorgelegd indien ze onder de noemer van de TA naar buiten worden gebracht. Een uitzondering hierop kan zijn als een werkgroep op verzoek van een Kamerlid of raadslid iets uitzoekt en er geen tijd is om dit met de leden van de TA te bespreken.
  • In een werkgroep neemt in beginsel minimaal één bestuurslid van de TA zetel. Het bestuur kan beslissen hiervan af te wijken wanneer er op een specifiek onderwerp door een kleine groep specialisten gewerkt wordt.
  • Op initiatief van leden kan er een nieuwe werkgroep worden opgericht. Indien dit onder de noemer van de TA wil vallen kan het bestuur besluiten dat dit voorstel aan de leden dient te worden aan de leden.
  • Leden mogen lid worden van een werkgroep maar er wordt wel wat wordt verlangd van de leden van de werkgroep. Dit onder het motto: wel vrijwillig maar niet vrijblijvend. Over voorwaarden of vereisten zal in overleg met de leden of initiatiefnemers van de werkgroep besloten worden, eventueel in overleg met bestuur van de TA.
  • Bij het starten van een werkgroep maakt de werkgroep afspraken met het bestuur over de werkwijze en aanpak.

Bijeenkomsten

  • Het streven is om minimaal tweemaal per jaar een ALV te organiseren.
  • De locatie zal vanwege de kosten zo mogelijk plaatsvinden op het Landelijk Bureau van D66 te Den Haag. Voor evenementen daarbuiten zal gestreefd worden naar een centrale plek in Nederland om de bereikbaarheid van de te organiseren evenementen zoveel mogelijk te
  • waarborgen.
  • Het streven is om jaarlijks een groot evenement te organiseren in de trant van ‘de dag van
  • democratie’ waarbij belangrijke onderwerpen besproken kunnen worden met een breed publiek.

Vragen van buitenstaanders

  • Input van niet tot werkgroep behorende D66’ers komt regelmatig voor en is welkom. Het bestuur zal er naar streven hier op korte termijn op te reageren.
  • Het bestuur spreekt onderling af wie er antwoordt en op welke termijn.
  • Er wordt duidelijk gemaakt wat het mandaat is van de persoon die antwoord geeft. We
  • spreken niet namens D66 maar namens onze TA.
  • Inhoudelijke vragen of input kunnen afhankelijk van het onderwerp worden doorgestuurd
  • naar een werkgroep die beslist wat er met de input gebeurt.
  • Werkgroepen kunnen antwoorden geven hoe zij kijken naar bepaalde onderwerpen wanneer
  • er vragen of voorstellen van buiten de werkgroep komen. In geval van het feit dat de werkgroep het antwoord niet heeft afgestemd met het bestuur van de TA maakt de werkgroep duidelijk dat zij niet spreek namens D66 en de TA.

Eerste voorstel

Ons eerste voorstel is om te starten met twee werkgroepen. De onderwerpen zijn voorbeelden om aan te geven waaraan gedacht kan worden, dit omvat echter zeker geen uitputtende lijst. Het is belangrijk dat in de werkgroepen nagedacht wordt over uitdagingen in de hedendaagse maatschappij in relatie tot onze democratie. Daarvanuit moet gezocht worden naar een passende aanpak. Het vertrekpunt moet de brede maatschappelijke oorzaken zijn van wat er beter kan in onze democratie. Daarvanuit kan gewerkt worden aan specifieke uitdagingen. De relevante thema’s zijn daarbij een illustratie om aan te geven waaraan gedacht kan worden om zodoende het karakter van de werkgroep wat meer kleur te geven. Nogmaals: dit betreft geen limitatieve lijst.

  • De institutionele democratie en rechtsstaat

    De werkgroep houdt zich bezig met de inrichting van ons staatsbestel waar afgevraagd wordt in hoeverre ons staatsbestel beantwoordt aan behoeften van de hedendaagse democratie.

    Relevante thema’s:
    – Gekozen bestuurders (burgemeester en minister-president)
    – Rol Eerste Kamer
    – Referendum
    – Rol en ontwikkeling van verscheidene bestuursorganen in ons staatsbestel (Commissaris van de Koning, Zelfstandige Bestuursorganen, waterschappen, provincies, metropoolregio’s)
    – De rol van de monarchie in ons staatsbestel
    – De rol van religie in ons staatsbestel (bijzonder onderwijs, secularisme)
    – Belang van het regeerakkoord
    – Rol van de Europese Unie en internationale verdragen



  • De veranderde samenleving van de 21e eeuw

    De thema-afdeling houdt zich bezig met de veranderende samenleving en de invloed daarvan op onze democratie.

    Relevante thema’s:
    – Opkomst van het populisme en antidemocratische ideeën
    –  Invloed van social media
    –  De opkomst van ‘nepnieuws’
    –  Digitale beïnvloeding en framing rondom verkiezingen
    –  Openbaarheid van data en de relatie tot privacy en onze rechtsstaat
    –  Weerbaarheid van onze democratie
    –  Rol politieke partijen (terugvallende ledenaantallen, gebrek vertrouwen van burgers in instituten)
    –  De steeds grotere invloed van het lobbywezen en de beperkte mate van transparantie daarvan