_{Algemene beschouwingen: ‘Rode vlaggen in begroting 2026-2029’}

Beste Purmerenders,

In 2022 gingen we met deze gemeenteraad van start, in de nasleep van de coronaperiode. Daarna begon de oorlog in Oekraïne. Energieprijzen werden torenhoog en het financiële ‘ravijnjaar’ voor gemeenten was al in aantocht. We begonnen met veel ambities – en met veel onzekerheden.

Nu, bij de laatste begroting in deze bestuursperiode, maken we de balans op. De onzekerheden werden anders, maar bleven. Hoe ging het met de ambities? Helaas is die balans op belangrijke onderdelen negatief.

Ik noem de woningbouw in het zo belangrijke middensegment. De nieuwe norm bij de start van deze periode was 40% ‘middenhuur en betaalbare koop’. Daar is véél te weinig van terechtgekomen. Gemiddeld kwamen er bijna 600 woningen per jaar bij, maar nauwelijks 25% daarvan in het middensegment…  

Als het gaat om de grote ambities rond duurzame houtbouw wordt het stil. De scheidingspercentages van het huishoudelijk afval moesten toenemen, maar zijn alleen maar gedááld. Rond de onderwijsagenda horen we niets. Bij de verplichting om de kernwaarden van het werelderfgoed Beemster te bewaken, schiet de gemeente steeds tekort. De Raad van State wijst ons voortdurend terecht. Het kan ánders en béter, voorzitter.

Om over de financiële ambities maar te zwijgen. De OZB zou alleen worden verhoogd met de inflatiecorrectie en het eigen vermogen zou worden versterkt. Het tegendeel is waarheid geworden.

Natuurlijk zijn ook dingen goed gegaan. We verbeteren parken en het beheer van de openbare ruimte, en we investeren fors in schoolgebouwen en sportvoorzieningen. Er is reden voor optimisme, maar de nieuwe gemeenteraad heeft nog veel werk aan de winkel.

Terwijl de onzekerheden dus nog groot zijn. Als gevolg van oorlogen, prijsstijgingen en een kabinet dat weinig tot niets heeft geleverd. Het ‘ravijnjaar’ hangt nog altijd boven de markt.

Tegen dit decor heeft D66 waardering voor de inzet van het college om tot een tweejarig sluitende begroting te komen. De manier waarop de gemeenteraad is meegenomen in de mogelijkheden, met toekomstscenario’s, is heel goed geweest.

D66 stemde in juni tegen de Voorjaarsnota, vanwege de verhoging van de OZB met twee keer 10%. Wij zagen andere maatregelen om het begrotingstekort om te buigen. Helaas is het financiële beeld voor de gemeente sinds de Voorjaarsnota verslechterd. Het is dan ook begrijpelijk dat deze begroting schuurt. D66 snapt dat pijnlijke keuzes nodig zijn.

Wij maken ons echter zorgen over de keuzes die het college maakt.

Ik noem er drie:

1) Het college rekent met een besparing van bijna 1 miljoen euro per jaar op de jeugdzorg, maar of dat haalbaar is, moet nog blijken. De praktijk laat zien dat de kosten alleen maar stijgen. D66 heeft vertrouwen in de gekozen richting en verwacht ook besparingen, maar deze keuze is een risico.

2) Bij de Wmo is een nadeel van 3,5 miljoen euro in de begroting opgenomen, terwijl het werkelijke tekort oploopt tot 7 miljoen. Uit de antwoorden op vragen die D66 heeft gesteld, blijkt bovendien dat deze keuze niet is gebaseerd op een ‘uitgebreide berekening’. Natuurlijk, er zijn beheersmaatregelen genomen, zodat het geen 7 miljoen zal worden. Maar het opnemen van de helft van dit bedrag in de begroting is een papieren werkelijkheid.

3) Om de begroting voor 2027 sluitend te krijgen, wordt een greep gedaan in de algemene reserve van 1,4 miljoen euro. Daarmee lossen we het probleem van vandaag op, maar verzwakken we onze weerbaarheid van morgen. Met een solvabiliteit die onder de 20% zakt, hebben een volgend college en een volgende gemeenteraad deze ontsnappingsroute niet.

Voorzitter, D66 vraagt het college en de raad, met oplopende miljoenentekorten de komende jaren: als dit geen rode vlaggen zijn, wat dan wel?

De begroting van de gemeente moet geloofwaardig zijn, voorzitter. De geloofwaardigheid komt in het geding als we structurele tekorten oplossen door grote risico’s te nemen. D66 komt daarom met voorstellen om deze risico’s in te perken. Wij pleiten voor het instellen van een risicoreserve voor de Wmo en jeugdzorg. En wij komen met een voorstel om de greep uit de algemene reserve te voorkomen.

Deze begroting kent risico’s en kwetsbaarheden, maar investeert óók in belangrijke ontwikkelingen de komende jaren. D66 steunt de keuzes van het college om bij bezuinigingen en ombuigingen maatschappelijke voorzieningen en minimaregelingen te ontzien.

Voorzitter, D66 kijkt met vertrouwen naar de toekomst. Die bouwen we niet op angst voor het onzekere en onbekende, maar op ambitie, samenwerking en de blik gericht op wat beter moet en kan.

Ik rond af, voorzitter. In onze regio zijn nieuwe fusies van gemeenten op komst. Wormerland, Landsmeer en Oostzaan beraden zich op hun toekomst. D66 vindt het belangrijk dat deze processen zorgvuldig gaan, met de stem van de inwoners. Zoals dat in Purmerend en Beemster is gebeurd.

Op 18 maart zijn de gemeenteraadsverkiezingen. U begrijpt dat D66 daar reikhalzend naar uitkijkt. Wij hopen dat zo veel mogelijk inwoners van Purmerend in maart gaan stemmen.

D66 staat voor een begroting die eerlijk is over de problemen en oplossingen – en vertrouwen biedt in de toekomst. Een begroting die niet alleen sluit, maar ook klopt.

Met onze voorstellen laten wij zien: het kan wél!

Dank u wel.