Kritische algemene beschouwingen bij begroting 2024 

Op 6 november 2023 opende D66-fractievoorzitter Sijmen Mülder de bespreking van de begroting 2024 als grootste oppositiepartij met zeer kritische algemene beschouwingen. Het gebrek aan samenhang en slordigheid van dit nieuwe college zijn zichtbaar in de begroting. In dezelfde vergadering was eerder de kritische toon al stevig gezet door alle oppositiepartijen bij de interpellatie inzake de vertrouwensbreuk rondom de flexwoningen in Zwaagdijk-West.  

Beeld: KanikFotografie

Keuzes maken is nodig

De financiële situatie van de provincie staat onder druk. Ingrijpende keuzes moeten gemaakt worden en dat is volgens D66 door deze coalitie niet gebeurd. Een verhoging van de opcenten kan de financiële uitdaging nu niet meer oplossen. De VVD heeft dit punt uit hun verkiezingsprogramma nu moeten inleveren, maar hiermee is de financiële uitdaging niet opgelost.  

Niet degelijk

De begroting is volgens Mülder ook niet degelijk genoeg. Structurele gaten worden met incidentele middelen gestopt en de corona-pot en andere reserves worden ingezet voor van alles. ’Taakstellingen’ hier en daar (ander woord voor bezuinigingen) gaan druk geven op de uitvoering. Toch voldoet de begroting niet aan de weerstandsnorm, een regel die door de Staten is opgelegd en niet kan worden genegeerd. Dit is onacceptabel en zie D66 als een gevaarlijke aantasting van het gezag van de provincie als financiële toezichthouder op andere overheden. Gemeenten worstelen ook met het sluitend krijgen van de begroting. Mülder: “Hoe kan het college van Gedeputeerde Staten verwachten van onze ambtenaren dat zij met opgeheven vinger naar gemeenten gaan, als het college zelf bewust dezelfde begrotingsfouten maakt? “ 

Vage doelen

Beleidsmatig voldoet de begroting niet aan de wensen van D66, en is ook vaag over de doelen en hoe deze te bereiken. Voorbeelden: 

  • De bossenstrategie stelt als duidelijke eis dat er 1800ha bos aangeplant worden, maar er is geen aanzet voor een plan voor de locaties, de financiering, de infrastructuur en het onderhoud van de bossen. Daarom sloot D66 aan bij een voorstel van CDA om daar meer duidelijkheid over te krijgen. 
  • Bij de KRW-doelen wordt niet genoemd dat de waterkwaliteit momenteel zodanig is dat de doelen van 2027 praktisch onhaalbaar zijn. Dit schaadt het vertrouwen van de inwoners in het bestuur.  
  • De nieuwe gebieden voor het natuurnetwerk Nederland (NNN) moeten vóór 2027 zijn verworven en kunnen tot 2029 worden ingericht als NNN. Echter, als we de cijfers bekijken, zullen met het huidige tempo pas in 2028 alle gronden verworven zijn, en dat is alleen als alles meezit. Inrichten van natuur vergt veel tijd. Dan is het NNN niet op tijd af. Om de aankoop van natuur te versnellen heeft D66 een voorstel ingediend. 

Sijmen Mülder - Beeld: ConnyvS

Blanco cheque

In deze begroting geeft het college zichzelf een blanco cheque als ze verwijzen naar het coalitieakkoord en daar een bedrag aan hangen. Het coalitieakkoord is even vaag als deze begroting. Dat rijmt niet met de eisen dat geld alleen toegekend kan worden aan duidelijke doelen en bestedingen. 

Verstedelijking

Zelfs over bouwen in het open landschap is zowel het coalitieakkoord als de begroting vaag. Mülder: “Waar het lijkt alsof u een nieuwe koers wilt varen met betrekking tot buitenstedelijke ontwikkeling, lijkt het huidige beleid in de commissie ruimte precies op het oude.” Om verwarring in de provincie te voorkomen, heeft D66 om duidelijkheid gevraagd:

  • de ladder voor duurzame verstedelijking onverkort toe te passen bij woon-initiatieven aan de randen van bebouwing;  
  • alleen nieuwe uitleggebieden in het buitengebied toe te staan indien er aantoonbaar geen haalbare binnenstedelijke alternatieven zijn en er regionale overeenstemming over de noodzaak bestaat. 
  • Helaas kreeg dit voorstel geen meerderheid.

D66 maakt zich grote zorgen over de klimaatdoelen en hoe dit college deze waarborgt. Mülder: “Van de groene partijen zou je verwachten dat zij in het coalitieakkoord stevige afspraken hebben gemaakt in de uitvoering van het klimaatbeleid, maar het lijkt erop dat deze coalitie geen duidelijke afspraken heeft gemaakt op dit gebied.” Dit brengt volgens D66 bijvoorbeeld de regionale energiestrategie (RES) in gevaar. Helemaal gezien het laatste nieuws dat het rijk extra regels gaat opleggen voor zonneparken op agrarische grond. D66 wil voorkomen dat we worden verrast door deze regels en dat de RESsen en daarmee de klimaatdoelen verder uit zicht raken. Daarom dienen we samen met Volt een voorstel in dat ervoor zorgt dat zonneparken op landbouwgronden die al in de planfase zitten gewoon doorgang kunnen vinden en te inventariseren welke landbouwgronden onder welke voorwaarden nog wel in aanmerking kunnen komen voor nieuwe zonneparken. Helaas kreeg het voorstel geen meerderheid.

Op het gebied van duurzame mobiliteit vindt D66 dat deelmobiliteit echt onderdeel moet worden van de uitvoering van het beleid. Daarom stellen we voor om actief te pleiten voor herziening van de wet personenvervoer om samenwerken met aanbieders van deelmobiliteit in een concessie mogelijk te maken. Het voorstel hierover is aangenomen.

Veel voorstellen vanuit PS

D66 sloot zich ook aan bij een aantal goede voorstellen van andere partijen. Het waren er meer dan 40. Het overzicht is te vinden op de website van de provincie.
De fractie heeft voor de begroting 2024 gestemd met de kanttekening dat we wel verwachten dat een aantal dingen bij de eerste begrotingswijziging gecorrigeerd zijn.