Van schone lei naar krappe begroting

Deze bezuinigingen doen pijn en wel over de hele linie.

Met deze zin opende dhr. Scheffers onze beschouwing op de begroting van 2019. We wisten toen nog niet hoe slecht Hoogeveen ervoor bleek te staan en dat we onze bijdrage een jaar later met exact dezelfde zin kunnen openen. En we wisten ook niet dat de bezuinigingen dit jaar nog veel heftiger zijn voor vrijwel alle inwoners en organisaties.

Daarnaast zeiden we:

Deze begroting straalt een echte boekhoudersmentaliteit uit. De kaasschaaf is stevig gehanteerd. Als de cijfertjes maar kloppen. 

Ook dat is dit jaar niet anders. We konden ook niet anders. Al geruime tijd roept D66 op om een kerntaken-discussie te voeren. Waar staat Hoogeveen voor? Op basis daarvan keuzes maken die passen bij de financiële ruimte. Onlangs werd een motie die wij hierover indienden door de raad aangenomen. De kerntakendiscussie volgt binnenkort dus alsnog. Helaas komt deze discussie te laat om van invloed te zijn op de begroting 2021-2024.

In het voorjaar bleek hoe slecht ‘we’ er financieel voor stonden toen er plotseling een uitgavenstop werd afgekondigd. De pot met geld was leeg en onder toezichtstelling van de provincie dreigde. Bij de start van het reces bleek het vorige college niet in staat om het tij te keren. Het college viel en de raad was aan zet. Die handschoen is opgepakt. Tijdens de zomervakantie is door de raad en door ambtenaren o.l.v. twee informateurs keihard doorgewerkt. Er zijn geen besluiten in achterkamertjes genomen. Wel heeft de raad grotendeels het werk overgenomen dat normaal het college achter de schermen doet om tot een begroting te komen. We hebben kaders meegegeven aan het nieuwe college, maar besluiten doen we pas op 3 december.

De raad was dus aan zet en is samen opgetrokken om een uitweg in de bestuurlijke en financiële problemen te zoeken. Gezien de voorgeschiedenis was dit samen optrekken geen vanzelfsprekendheid. Wel het enige juiste. De problemen waren en zijn te groot om partijpolitiek te prevaleren boven het gezamenlijk belang voor Hoogeveen. Deze gezamenlijkheid is echter broos. Zowel intern betrokkenen als externen zetten deze samenwerking regelmatig onder druk. Het zou sterker zijn om elkaar als raad vast te houden en samen te blijven werken in plaats van de raad publiekelijk in diskrediet te brengen. Neem verantwoordelijkheid voor je raadlidmaatschap in plaats van jezelf als raadslid buiten de raad plaatsen in diverse uitingen. Laten we de rest van deze periode oprecht en samen de schouders er onder blijven zetten.

Het vorige college leek vaak te denken en handelen vanuit wettelijke of niet-wettelijke taken. Wat moeten of willen we doen en welk bedrag zit daaraan vast. De rol van verbinder of facilitator was niet een die zij soepel oppakte. Terwijl het op zoveel vlakken zo nodig is om het gesprek aan te gaan. Om partijen om de tafel te krijgen. Om het gesprek tussen externe partijen te faciliteren en het veld met oplossingen te laten komen. D66 heeft er vertrouwen in dat dit college wel de verbindende rol op zich neemt en gaat nemen. Bij alle nieuwe wethouders uit het zakencollege lijkt verbinden stevig verankerd te zitten in hun DNA.

Wij willen het college vragen om te verkennen of er vanuit een faciliterende rol er ook nog mogelijkheden zijn om op het gebied van duurzaamheid aan de slag te gaan ook al is er geen budget voor in de begroting. Door te verbinden is er wellicht ook geen of nauwelijks budget nodig. Te denken valt bijvoorbeeld aan het stimuleren van het vergroenen van tuinen of het opvangen van regenwater. Wat kunnen Stark, ondernemers en inwoners onder aanvoering van de gemeente samen oppakken?

Dit verbinden is ook nodig in het sociaal domein. Om een paradigma-shift te bewerkstelligen is samenwerking nodig. Een verandering kun je niet eenzijdig regelen, deze komt alleen samen tot stand. Ook is er een duidelijke rol voor de nieuw aan te stellen gemeentesecretaris. Beleid dat de raad al lang heeft vastgesteld moet nog worden uitgevoerd. En niet langzaam en uitgesmeerd over een periode van vijf jaar, maar zo snel mogelijk. Er is dus niet alleen verbinding nodig, maar ook sturing. Binnen het sociaal domein vragen wij specifiek aandacht voor ouderen. Hoe zorgen we er samen voor dat zij aangehaakt en geïnformeerd worden nu steeds meer zaken online gaan?

Over het onderwijs willen wij als onderwijspartij in deze beschouwing kort zijn. We zijn blij dat er in februari een visie op onderwijshuisvesting is vastgesteld. Het is zaak om nu met een realistische uitvoeringsagenda te komen. Dit vraagt van alle betrokkenen realisme, creativiteit, en het belang van goed onderwijs voor alle leerlingen in Hoogeveen als doel. Van de gemeente vraagt dit ook om aan het roer te gaan staan en duidelijkheid en kaders te verschaffen.

Ook over de onroerendzaakbelasting (OZB) willen we kort zijn. Dat deze verhoogt moet worden is voor ons evident. Het was jaren te laag door de op niets gestoelde ambitie om bij de top 3 van gemeenten te horen met het laagste tarief. Dit strookt niet met het voorzieningenniveau. Wel pleiten we ervoor om niet te veel te schommelen qua tarief de komende jaren. Niet nu een flinke verhoging, volgend jaar nog wat meer omhoog, dan weer wat naar beneden, etc. Nee, nu een stap zetten en dat de komende jaren vasthouden. Stabiliteit.

Een van de bezuinigingen die verwerkt is in de begroting is het schrappen van Marketing van Hoogeveen. Zeker, ook D66 is ervoor om Hoogeveen aantrekkelijk ‘in de markt te zetten’. Het is echter goed bij alle uitgaven te kijken waar de voordelen daarvan neerslaan èn wie dat vermarkten het best kan doen. D66 is dan ook blij dat Centrum Management enthousiast is die marketing zelf ter hand te nemen. In hoeverre we dekking kunnen vinden voor de bijdrage die zij daar alsnog voor vraagt is iets dat we graag gaan verkennen.

Als laatste het heetste hangijzer.

Scala vervult op meerdere punten een cruciale rol in de Hoogeveense samenleving en daarbuiten. Scala is meer dan een leuke hobby voor sommigen. Scala biedt een uitlaatklep, een plek voor vriendschappen voor het leven, draagt bij aan 21^e eeuwse vaardigheden in het primair onderwijs op een manier waar een vakdocent veel meer kan bieden dan een reguliere leerkracht. Scala ontwikkelt bij jongeren vaardigheden die zij in het werk van de toekomst nodig hebben. Scala is de enige aanbieder in Hoogeveen en omstreken. Scala is cruciaal in het basisaanbod qua cultuur dat een plek als Hoogeveen zou moeten bieden en verbindt amateurkunst met professionele kunst. En ga zo nog maar even door.

Voorgenomen bezuinigingen op Scala zullen leiden tot het faillissement van de organisatie en daarmee het vertrek van kunst en cultuur voor jongeren in Hoogeveen en wellicht heel Zuid-West Drenthe.

Gelukkig is een meerderheid in de raad er inmiddels voor om Scala te behouden. Nu is de vraag vooral: hoe gaan we dat regelen? D66 heeft hiervoor een amendement opgesteld en dekking binnen de begroting gevonden. Ondanks eerdere signalen blijkt het lastig om hier een meerderheid voor te vinden in de raad. Laten we in het debat verkennen hoe we Scala kunnen behouden.

Wellicht dat het college kan toelichten hoe zij tegenover ons dekkingsvoorstel staat. Graag zou ik de wethouder willen vragen om uiteen te zetten wat het nut en noodzaak van Scala is voor een gemeente als Hoogeveen en ook wat de consequenties zijn van het stoppen van de subsidie. Wellicht is er al een toekomstbeeld te schetsen in een variant met en een zonder Scala.

De laatste weken heb ik vaak gehoord dat we nog een jaar hebben om financiering voor Scala te vinden. Dat is onjuist. Scala werkt per schooljaar en moet dan ook dit voorjaar weten welke verplichtingen zij aan kan gaan en welk aanbod zij kan doen voor 2021-2022. De tijd dringt dus. Laten we samen een oplossing vinden die binnen deze begroting past. Laten we samen Scala behouden voor de jongeren in Hoogeveen en heel ZW-Drenthe.