“Hij voor zij”: hoe kunnen mannen gendergelijkheid vergroten?
Lief zijn is stil zijn als een persoon vertelt dat die iets naars heeft meegemaakt.
Stoer is het om daar, vanuit je eigen positie, als kerel, iets van te zeggen, iets aan te doen. – Evi Hanssen
“Politiek is te belangrijk om alleen aan mannen over te laten”. Het is een gevleugelde uitspraak van de door ons zeer geliefde Els Borst. Als Els Borst Netwerk zetten we ons er dagelijks voor in om de deelname van vrouwen aan de politiek te vergroten, omdat verschillende meningen leiden tot betere besluiten en politiek er moet zijn voor én door iedereen. Om de balans tot stand te brengen is ook een belangrijke rol voor mannen weggelegd: door bijvoorbeeld niet alleen stilzwijgend gendergelijkheid te steunen, maar zich actief uit te spreken.
Vertrekkend voorzitter Willemijn Aerdts opende de sessie. Zij benadrukte onder andere dat hoewel de gedachte voortkwam uit het internationale HeForShe, het Els Borst Netwerk alle genderidentiteiten wil betrekken bij de weg naar meer gendergelijkheid. Daarna legde oud-bestuurslid Christiaan Ponsen uit waarom hij ooit lid is geworden van het EBN. Hij schrok van verschillende cijfers: Nederland staat economisch gezien op de 28e plek van het Global Gender Gap Report. Vrouwen verdienen gemiddeld 13% minder. In de politiek vormen zij een minderheid. Vrouwen zijn veel vaker slachtoffer van geweld, vaak veroorzaakt door mannen. Eerste Kamerlid Petra Stienen schreef hierover een rapport, als deelnemer aan de Parlementaire Assemblee Raad van Europa (PACE), met de oproep voor landen om beleid te maken op dit onderwerp.
Concrete oplossingen bedenken
Het doel van deze sessie was om concrete oplossingen te bedenken. Daarover ging een panel bestaande uit Jeanet van der Laan (Tweede Kamerlid D66), Maarten Koning (fractievoorzitter D66 Utrecht) en Shirodj Raghoenath (Emancipator) in gesprek. Jeanet heeft onder andere emancipatie in haar portefeuille en maakt zich hard voor gelijke beloning. Ze is oud-voetbal international en daarmee opgegroeid in een mannenwereld. Zij probeert in die rol rekening te houden met alle vormen van diversiteit en inclusiviteit. Maarten droeg een brief van Evi Hanssen voor, uit een recente podcast met Mariëtte Hamer (zie onderaan de brief). Daarna stelde hij de vraag: Waarom is het juist weer een vrouw die met een dergelijke brief komt? Hoe mooi zou het zijn als mannen zelf deze rol oppakken?
Geweldspiramide
Shirodj Raghoenath neemt deel namens Emancipator. Emancipator werkt aan sociale rechtvaardigheid en een duurzame wereld waarin iedereen zich in veiligheid, vrijheid en gelijkwaardigheid kan ontplooien en ontwikkelen. Shirodj besefte zich al vroeg in zijn leven dat het vreemd was dat hij bepaalde dingen wel mocht doen, en zijn zus niet, maar ook andersom. Het is volgens hem belangrijk dat jongens en mannen hun mannelijk privilege inzetten om zo een bijdrage te leveren aan de emancipatie van vrouwen, LHBTI+’ers en andere minderheidsgroepen. Daarbij is het van belang dat jongens en mannen de beperkte opvattingen over mannelijkheid transformeren. Ook mannen hebben te maken met schadelijke stereotypen en verwachtingspatronen die de bestaande ongelijkheid in stand houden.
Shirodj ging ook in op de geweldspyramide. Deze laat zien dat ongelijke behandeling kan beginnen bij een ‘grapje’, maar snel door kan schieten naar erger. Alle onderdelen van de pyramide houden ongelijke behandeling in stand.
De maatschappelijke normen voor mannen en vrouwen hebben de pyramide tot gevolg. Die normen leiden o.a. tot geweld. Recent onderzoek laat zien dat in 50% van de gevallen de dader de mannelijke partner is.
Gendergelijkheid is niet binair
Uit de zaal kwam een opmerking van iemand die partner is van een non-binair persoon, dat zij zich niet gehoord voelt als het gaat om ‘mannen versus vrouwen’, ook tijdens de sessie. Daarop benadrukte Shirodj dat het gaat om het bevragen van mannelijkheids- en vrouwelijkheidsnormen. Dat is niet binair. We leven in een patriarchale samenleving waar mannen bovenaan staan. We moeten die normen doorbreken, ongeacht gender. Een andere aanwezige pleitte ervoor om ruimte te laten om de verkeerde woorden te gebruiken en samen hiervan te leren. Alleen zo kunnen we het gesprek blijven voeren.
Ongelijkheid raakt ook mannen
De volgende reageerder uit de zaal wil benadrukken dat ook mannen hebben te lijden onder stereotypen. Hij is docent op een middelbare school en hij maakt aan den lijve mee dat jongens niet zorgzaam mogen zijn, niet mogen huilen, hyperseksueel moeten zijn en veel geld moeten verdienen, en dat ze daar erg onder te lijden hebben, al vanaf heel jonge leeftijd. De meest genoemde statistiek op dit gebied betreft suïcide onder (jonge) mannen. Maarten zei hierover dat juist mannen hierin het voorbeeld kunnen zijn, door zich kwetsbaar op te stellen en daardoor anderen aan te moedigen dat ook te doen. Altruïsme is het kernwoord. Niet jezelf naar voren schuiven, maar juist ook vrouwen. Bijvoorbeeld bij een pittig debat of wanneer er nog veel te winnen valt. Daarin kan je als man nog steeds ambitieus zijn, maar wel door ook het goede te doen. Maarten is verder actief bezig met vrouwelijk leiderschap bij D66 in Utrecht.
Diversiteit is een werkwoord
Volgens Laura de Vries, vicevoorzitter en bestuurslid events van het EBN, is diversiteit een werkwoord. Het EBN is er continu mee bezig, maar ook het EBN doet het nog niet goed genoeg. Het is een taak voor ons allemaal. Het is aan iedereen om lid te worden van het EBN, mensen mee te nemen, en om mannelijke rolmodellen te vinden of te zijn. Dat blijft erg belangrijk. Het bestuur gaat, samen met de leden, nadenken of er een inclusievere naam voor ‘he for she’ bedacht kan worden. Het (internationale) He for She concept gaat namelijk wel erg helpen. Christiaan doet daarbij opnieuw de oproep, juist aan de mannen in de zaal, om lid te worden van het EBN.
Een stap terug zetten?
Iemand uit de zaal stelt dat een cruciaal onderdeel van vrouwenemancipatie moet zijn dat er ook een positief verhaal voor mannen is. Er zijn ‘gewone’ mannen die nu ook denken: ik mag blijkbaar niet meer. Ook deze gewone man mag meedoen en heeft een rol in dit verhaal. Het is belangrijk mannen niet in een hoekje te zetten. Iemand anders reageert daarop door te zeggen dat mannen niet een stap terug hoeven te zetten. Het is een complex onderwerp, waarop mannen zich kunnen inlezen en behulpzaam kunnen zijn. Vrouwen dienen bij dat gesprek betrokken te worden. Het is aan mannen om een ‘ally’ te zijn.
Iemand anders geeft aan dat hij de oproep voor mannen om een stapje terug te doen goed vindt en dat hij ook bereid is dat te doen. Maar hij is wel bang dat het dan in de luwte verdwijnt. Wie ziet dan dat een man een stapje terug heeft gezet? Kunnen we dat zichtbaar maken? Dat zou namelijk het goede voorbeeld geven en een oplossing kunnen bieden. Jeanet vraagt zich af waarom dat stapje terug zichtbaar zou moeten zijn: we moeten ons bewust worden van onze privileges en daar naar handelen.
Wat is de rol van de politiek?
Maarten geeft aan dat hij in een stad woont waar de gemeenteraad een veilige plek is. Het is scherp op de inhoud, maar zacht op de persoon. Dat heeft ook geholpen bij de vertegenwoordiging. Er zijn meer vrouwelijke dan mannelijke raadsleden. Van de acht collegeleden zijn er zes vrouw. Veiligheid is een randvoorwaarde voor succes.
Iemand anders vraagt: zit er ook niet een probleem bij kerkelijke organisaties? Die versterken gedachtegoed dat discriminatie op basis van gender bevordert. Zouden we ook niet met kerkelijke organisaties in gesprek moeten gaan?
Jeanet antwoordde daarop dat dit geluid ook stevig in de Tweede Kamer vertegenwoordigd is. Een partij als de SGP is op deze thema’s duidelijk aanwezig. Er waait een conservatieve wind vanuit Amerika en Europa, ook Nederland in. De reacties die Jeanet heeft gekregen op haar wetsvoorstel rondom homogenezing zijn verontrustend. Ook vanuit religieuze kring. Volgens haar moet het via wetgeving beter worden.
————–
Bijlage: Evi Hanssen – Brief aan mijn zonen (voorgelezen door Maarten Koning)
Mijn lieve stoere zonen van 12 en 14 jaar.
Onze mannen van de toekomst.
Jullie zitten nu op een erg moeilijke leeftijd.
Aardig zijn, opkomen voor mensen die kwetsbaar zijn, wordt bij pubers soms keihard afgestraft.
Stoer zijn wordt beloond.
En precies daar hebben jullie het zelf soms ook moeilijk mee.
Zal ik lief zijn, of stoer.
Awel jongens, jullie kunnen beide zijn.
Ik weet dat jullie het fout vinden dat vrouwen nog steeds minder verdienen dan mannen.
Zeg daar dan wat van.
Ik weet ook dat jullie het erg vinden dat vrouwen en meisjes zich onveilig voelen op straat, op school, op het werk.
Doe daar iets aan!
Hoe? Sta in jullie kracht.
Wees gewoon altijd lief en altijd stoer als je iets positiefs kan veranderen.
Lief zijn is de grenzen van een ander respecteren.
Zowel lichamelijk als mentaal.
Lief zijn is stil zijn als een persoon vertelt dat die iets naars heeft meegemaakt.
Stoer is het om daar, vanuit je eigen positie, als kerel iets van te zeggen, iets aan te doen.
Lief zijn is iemand gerust stellen. Als die zich onveilig voelt. Stoer zijn is opkomen voor iemand die dat niet voor zichzelf kan.
En stoer zijn is ook ongelijkheid aankaarten.
Ook al heb je er zelf als persoon geen last van.
Dus jongens, hou jullie ogen, oren en vooral jullie hart open.
Jullie kunnen dit, mannen van de toekomst.
Liefs, mamaEvi Hanssen – Brief aan mijn zonen
Mijn lieve stoere zonen van 12 en 14 jaar.
Onze mannen van de toekomst.
Jullie zitten nu op een erg moeilijke leeftijd.
Aardig zijn, opkomen voor mensen die kwetsbaar zijn, wordt bij pubers soms keihard afgestraft.
Stoer zijn wordt beloond.
En precies daar hebben jullie het zelf soms ook moeilijk mee.
Zal ik lief zijn, of stoer.
Awel jongens, jullie kunnen beide zijn.
Ik weet dat jullie het fout vinden dat vrouwen nog steeds minder verdienen dan mannen.
Zeg daar dan wat van.
Ik weet ook dat jullie het erg vinden dat vrouwen en meisjes zich onveilig voelen op straat, op school, op het werk.
Doe daar iets aan!
Hoe? Sta in jullie kracht.
Wees gewoon altijd lief en altijd stoer als je iets positiefs kan veranderen.
Lief zijn is de grenzen van een ander respecteren.
Zowel lichamelijk als mentaal.
Lief zijn is stil zijn als een persoon vertelt dat die iets naars heeft meegemaakt.
Stoer is het om daar, vanuit je eigen positie, als kerel iets van te zeggen, iets aan te doen.
Lief zijn is iemand gerust stellen. Als die zich onveilig voelt. Stoer zijn is opkomen voor iemand die dat niet voor zichzelf kan.
En stoer zijn is ook ongelijkheid aankaarten.
Ook al heb je er zelf als persoon geen last van.
Dus jongens, hou jullie ogen, oren en vooral jullie hart open.
Jullie kunnen dit, mannen van de toekomst.
Liefs, mama