Duidingsdebat gemeenteraadsverkiezing – bijdrage van D66

Voorzitter,

namens D66 zal ik 3 onderwerpen aanstippen: de opkomst, de verkiezingsuitslag en de positie van de gemeenteraad, en daarmee zal ik ook de vragen van dhr. Thijs beantwoorden.

Deze is in Eindhoven maar 42%, wat nog lager is dan het landelijk gemiddelde van 50%. Het kabinet gaat onderzoek doen naar de lage opkomst en we willen graag dat de gemeente Eindhoven zich hierbij aansluit. We maken ons vooral zorgen om de redenen die hieraan ten grondslag liggen.

Is het het gebrek aan vertrouwen in de overheid en de politiek?

Is het het gebrek aan kennis over de gemeenteraad?

Ik zie hierin een opdracht aan ons allen, om de afstand tussen politiek en de inwoners te verkleinen. En we moeten ons realiseren dat we óók de inwoners vertegenwoordigen die niet op ons hebben gestemd, we zijn er voor iedereen.

Graag willen we nogmaals de winnaars feliciteren met de uitslag, en met name GroenLinks. Ook willen we de verliezers nogmaals een hart onder de riem steken, en met name de Christen Unie wegens het verlies van hun enige zetel. Ook heten we nieuwkomers Volt, Partij voor de dieren en Forum voor Democratie van harte welkom in ons midden.

Zelf hadden we natuurlijk op een betere uitslag voor D66 gehoopt, maar we zien dat de uitslag past in de trend van de grote steden.
En als we verder kijken dan onze eigen zetels, dan constateren we dat de uitslag voor Eindhoven helemaal niet zo slecht is.

Eindhoven heeft gestemd op partijen met gedeelde waarden, want we zien dat Eindhoven overwegend progressief, sociaal en voor het klimaat heeft gestemd. We zien daarom veel aanknopingspunten voor een goede samenwerking.

En die goede samenwerking is noodzakelijk, want de stad staat voor grote opgaven.

1) Ten eerste de klimaatcrisis. De tijd tikt weg, het klimaat verandert, de biodiversiteit neemt af en de doelen uit de klimaatakkoorden zijn nog niet gehaald. Uitstel is niet meer mogelijk, dit moeten we nu aanpakken, en elke overheid moet hier verantwoordelijkheid voor nemen. Voor onszelf, maar zeker ook voor onze kinderen, voor de toekomstige generaties en voor mensen elders ter wereld die nu al harder worden getroffen door de klimaatcrisis dan wij.

2) Ten tweede de wooncrisis. Iedereen verdient een plaats om te wonen, maar die is er nu niet. En met de schaalsprong die de stad maakt wordt de wooncrisis alleen maar groter als we niks doen. We moeten met name bouwen voor starters, voor studenten en voor ouderen. Maar ook kijken hoe we bestaand vastgoed beter kunnen inzetten voor wonen door beperkende regels aan te passen.

3) Ten derde de kansenongelijkheid en daarmee samenhangend de tweedeling in de maatschappij. We moeten ons inzetten deze tweedeling tegen te gaan. Met goed onderwijs voor iedereen en inzetten op brede welvaart. Bij dit thema moeten we waarschijnlijk juist goed luisteren naar de 58% die de stembussen niet heeft weten te vinden, want misschien zijn zij zo gedesillusioneerd dat ze daarom niet gingen stemmen?

We zien dat de stad met deze uitslag bestuurbaar is, omdat 5 partijen 5 zetels of meer hebben. Een stabiele, progressieve, sociale en groene coalitie is mogelijk.

Als democraten hebben we de diepe overtuiging dat de volksvertegenwoordiging een sterke positie moet hebben.
En er moet recht gedaan worden aan de veelstemmigheid die de gemeenteraad heeft.

Ten eerste moeten de onderhandelende partijen zich voortdurend de vraag stellen hoe gedetailleerd het coalitieakkoord moet zijn. Op een aantal onderwerpen zal een uitgewerkt akkoord nodig zijn, maar op andere thema’s kan de gemeenteraad meer ruimte krijgen of kunnen het vrije kwesties zijn.

Ten tweede vinden het een mooi voorstel van de heer Thijs om gedurende de onderhandelingen nog ruimte te geven aan de beoogde oppositiepartijen om input te geven en om later in het jaar nog tot een samenwerkingsakkoord te komen.

Ten derde moeten we kijken hoe we de gemeenteraad goed in positie krijgen om haar werk te kunnen doen. Met fatsoenlijke ondersteuning per fractie, een sterke griffie, heldere informatie vanuit het college en een behapbare werkdruk.

We hopen dat als er recht wordt gedaan aan deze veelstemmigheid en nu we elkaar weer informeel treffen op het stadhuis, de onderlinge verhoudingen verbeteren. En we vinden het mede hierom belangrijk dat de gedragscode die we vorig jaar december hebben vastgesteld wordt nageleefd.

We hopen op een prettige samenwerking en we wensen het team voor verandering veel succes.