We vinden allemaal dat participatie essentieel is. Praktisch bij elk besluit komt dat om de hoek kijken. Maar is het niet zo dat dit er in de regel op neer komt: ‘we horen wat u zegt maar doen het toch anders’. Is het niet zo dat we in de meeste gevallen input van de bewoners verwachten wanneer dure bureaus, ambtenaren en bestuurders al van alles hebben uitgezocht en het ‘point of no return’ feitelijk al bereikt is en de inwoner dus achteraan sluit? Verkeerde volgorde wat mij betreft. Onlangs hebben ons nog signalen bereikt; signalen met een uitermate cynische ondertoon, wanneer de inspraakavond over het AZC nu eindelijk komt. Dat moeten we niet willen, ‘practice what you preach’.
Maar het belangrijkste signaal dat er iets mis is, waren wel de afgelopen gemeenteraadsverkiezingen. Ongeveer de helft van de stemgerechtigden heeft geen gebruik gemaakt van het democratisch recht om te stemmen. De oorzaken hiervan laten zich raden. Wij zijn daarom een voorstander van democratische vernieuwing of liever gezegd verrijking van onze lokale democratie.
Meer tussentijdse directe invloed van de burger. In feite is het namelijk zo dat de inwoners alleen bij verkiezingen directe invloed hebben en vervolgens 4 jaar lang op afstand staan. Alle participatietrajecten ten spijt. Dat is niet meer van deze tijd. Inspraak en participatie door inwoners is niet altijd gekoppeld aan een duidelijk vervolg, doet veelal geen recht aan hun inbreng of aan de gewekte verwachtingen. Wij zijn dan ook blij dat in het coalitieakkoord sprake is van het inzetten van instrumenten als burgerberaden. Graag zouden wij daar nog ‘het burgeramendement’ aan willen toevoegen. Zodat de inwoner directe invloed krijgt op raadsvoorstellen waarover de raad beslist.
We leven tegenwoordig ook in een digitale tijdperk. Wat hebben de meeste mensen binnen een afstand van 1 meter van zich? Juist, een mobiele telefoon, ‘een smartphone’. Er bestaan allerlei tools om de inwoners en vooral ook onze jongeren te laten meedenken c.q. meedoen. Een daarvan is bijvoorbeeld de app ‘Gemeentepeiler’. Met het inzetten van deze app kunnen inwoners razendsnel participeren en meepraten over onderwerpen die spelen in hun omgeving. Noem het ‘laagdrempelige burgerparticipatie voor eenieder’. Alhoewel ik de moties met betrekking tot participatievormen klaar heb liggen, kies ik ervoor deze vandaag niet in te dienen. Dat is een bewuste keuze. We hebben met z’n allen de werkgroep participatie opgericht. Daarin zal ik deze instrumenten verder onder de aandacht brengen. Met participatie gaan we dus samen verder aan de slag. Mocht het nodig zijn dan zal ik in de toekomst alsnog de moties inbrengen. Ik heb er vertrouwen in dat we met elkaar gaan uitkomen.
Voorzitter, ik begon deze bijdrage met de vraag wat voor dorp wij willen zijn? Hoe kijken we naar de toekomst? Wat niet kan, in mijn optiek, is alles houden zoals het is.
Pioniers hebben ons dorp met succes opgebouwd en zijn we veel dank verschuldigd maar de pioniersfase is voorbij en de wereld dendert voort. Inmiddels gaan we richting de 24.000 inwoners. Leefbaar Zeewolde is destijds opgericht om de groei tegen te houden.
Is niet gelukt want er staat nu eenmaal geen hek om Zeewolde. Toch willen wij met z’n allen het dorpse karakter behouden, maar wat verstaan we onder het dorpse karakter? Dat is lastig te duiden. Willen we als Zeewolde meelopen met de tijd dan zullen we vooral moeten inzetten op ontwikkeling. Ons dorp vergrijst, jongeren trekken weg, de bereikbaarheid van ons dorp met het OV is een ramp. We willen allemaal dat Zeewolde gaat bruisen. Het eerlijke verhaal is dat dat niet kan zonder mensen. Wil je je voorzieningen op orde houden, dan heb je inwoners nodig! Verenigingen lopen leeg, Betere OV-verbinding kan niet, centrum bruist niet en plaatselijke ondernemers hebben daar last van, scholen lopen leeg (denk aan Oriënt). Waarom? Weinig inwoners. Tegelijkertijd willen we toch een leefbaar dorp. Dat kan niet. Ja, leefbaar voor een bepaald doelgroep misschien maar niet voor iedereen. Realiseer je wel dat deze doelgroep niet zonder jongeren en überhaupt niet zonder elkaar kan. Wil je de jongeren behouden in je dorp moet je je ontwikkelen waardoor het voorzieningenniveau op peil blijft. Dus bouwen en ophouden met ideeën als: het realiseren van ontmoetingsbossen. Wie gaan die bossen bezoeken? Jongeren niet in ieder geval. Huizen bouwen is de sleutel tot een beter en bruisend dorp. D66 wil af van het imago “Saai dorp”.
Om ons dorp door te laten ontwikkelen moeten we naar de opvatting van D66 intelligent omgaan met woningbouw. Woningen voor jongeren, onze ouderen goede huisvesting bezorgen, innovatieve oplossingen bedenken. Bouwen voor onze eigen inwoners maar zeker ook voor nieuwkomers. Goed voor de samenleving en goed voor de economie. Alle opties openhouden lijkt ons het beste uitgangspunt. Mensen moeten nu eenmaal wonen en wij hebben daar als Zeewolde een bijdrage aan te leveren. Met andere woorden. Wij zijn voor groei van Zeewolde. Dat geeft zoveel kansen wat betreft voorzieningen en openbaar vervoer.
Het kan niet anders dan dat in deze algemene beschouwingen aandacht gegeven wordt aan wellicht een van de grootste thema’s in dit tijdsgewricht. We moeten van het gas af en verduurzaming is het motto. Er is voor dat doel een Transitievisie Warmte in deze raad vastgesteld. Hoewel ik begrip heb voor de omvang en complexiteit van deze transitie is het wel van belang om tempo te maken. Weliswaar is de deadline van het rijk 2050 maar het is natuurlijk niet verboden dat we dat in Zeewolde eerder voor elkaar hebben. Bewoners maken zich oprecht zorgen en hebben grote behoefte aan de stip op de horizon. Behalve de warmtetransitie is het verder verduurzamen van woningen een belangrijke opgave voor ons allemaal. Grote zorg is hoe we het voor elkaar krijgen dat we ook die bewoners helpen met een kleine portemonnee. Meer helpen dan het beschikbaar stellen van tochtstrip bij wijze van spreken. Wil je je woning verduurzamen, dan kost dat nu eenmaal geld. En ook hier is tempo vereist. Immers, de energieprijzen zullen blijvend op een hoger niveau komen te liggen. Intensieve samenwerking met Woonpalet en inwoners is hierin een vereiste.
Om ‘het samen zijn’ in de bevolking te bevorderen is het noodzakelijk te gaan voor een multifunctioneel centrum waar bewoners samen kunnen komen, bijeenkomsten beleggen, waar verenigingen onderdak vinden (liefst 30 verenigingen hebben huisvestingsproblemen), waar culturele activiteiten kunnen plaatsvinden, waar de bibliotheekfunctie een plek krijgt. In dat licht maken we ons zorgen om de plannen voor de verbouw van de Meermin. We moeten voorkomen dat het hier alleen gaat om de stenen en uitkomen bij kansloze compromissen wat betreft ruimtegebruik. De roep om een multifunctioneel centrum bereikt ons immers regelmatig. Wij zien een multifunctioneel centrum dan ook als een basisbehoefte voor Zeewolde en wat een essentiële bijdrage kan leveren aan de cohesie in onze samenleving. Maar ook hier geldt weer goed in overleg treden met de uiteindelijke gebruikers. Het is niet wat wij willen maar wat zij willen, nodig hebben en wat werkt. Daar moeten we eerst achter zien te komen.
Graag wil ik het met u nog even hebben over onze jongeren. De jonge raadsleden hebben een traject gestart om beter en meer te begrijpen wat de jongeren bezighoudt, we hebben de ambitie om jongeren uit te dagen zich te interesseren in de politiek. Het gaat immers ook over hen. Jongeren maken zich zorgen om hun toekomst. Zo zijn zij onzeker over goed onderwijs, werk, een betaalbaar huis, hun gezondheid en gelijke kansen. Jongeren zijn veerkrachtig en bereid om hun verantwoordelijkheid te nemen, maar dan moeten zij deze verantwoordelijkheid wel krijgen. Voor een toekomst met perspectief is het belangrijk dat jongeren een stem krijgen in het politieke debat en dat zij kunnen meewerken aan beleid, ook op de lange termijn. Om jongeren deze ruimte te geven moeten de politiek, beleidsmakers en de samenleving, hen actief betrekken, hun inbreng serieus nemen en vooral daarnaar handelen. Daarnaast is het belangrijk om gebruik te maken van de kennis van ervaringsdeskundige jongeren, want zo kan een duurzaam en inclusief beleid worden ontwikkeld.
In aanloop naar de verkiezingen hebben wij, D66, een gesprek gehad met de scholierenraad (nu jongerenraad geheten). Ik citeer een van de deelnemende jongeren: ‘ik heb het idee dat er wel naar ons geluisterd wordt maar dat we niet zo serieus genomen worden’. Einde citaat. Een signaal dat we serieus moeten nemen. De jongerenraad en de jeugdraad zijn immers niet voor de bühne of de foto. De jeugdraad vraagt in haar verkiezingsprogramma om meer veiligheid, meer zebrapaden bij scholen, meer verlichting op de dijken en skatepark, gratis zelfverdedigingslessen en nog een aantal wensen. Graag zouden we van het college willen weten wat het college concreet met deze aanbevelingen gedaan heeft of nog van plan is te doen. Ook hier geldt weer vooral betekenisvolle participatie.
Voorzitter, ik wil het ook nog hebben over onze houding ten opzichte van de asielzoekersproblematiek. Op onze artikel 36 vragen of het college passief dan wel actief wil meewerken aan oplossingen heb ik moeten vaststellen dat het college de bal neergelegd heeft bij het COA en andere externe partijen en verder afwacht. Daarnaast een bak aan voorwaarden neergelegd. Dat is passief en niet uit te leggen aan de wanhopige mensen in Ter Apel, aan de kinderen die geen onderdak hebben en op stoelen slapen. We weten allemaal dat daar sprake is van een situatie die we in een beschaafde wereld niet moeten willen en mogen accepteren. En vooral op korte termijn actie is vereist. Ook de rechter heeft nadrukkelijk een streep getrokken. Gemeentes als Dronten, Ermelo, Velsen, Horst aan de Maas verzinnen creatieve oplossingen om te hulp te schieten. Het kan er bij mij niet in dat we in Zeewolde, met zoveel ruimte en denkkracht niet snel noodhulp zouden kunnen bieden. Waar een wil is, is een weg is een oud gezegde. Ik roep daarom het college op een actievere rol hierin te spelen.
En dan een opmerking die ik toch wil maken. De motie met betrekking tot het formatieproces is onlangs aangenomen. Dat proces is namelijk echt slecht verlopen en beloftes zijn niet nagekomen. De formateur was in dienst van slechts 2 partijen en heeft daar bijna alle gesprekken mee gevoerd. Slechte zaak. De fractie van D66 is dan ook blij dat de motie om het formatieproces anders in te richten – los van de wijze waarop – is aangenomen. De uitwerking ervan zien we later.
