Kijkend naar de nabije toekomst
Voorzitter, vandaag beschouwen we de voorjaarsnota 2024. De fractie van D66 is blij dat er voor 2024 en 2025 een structureel sluitende begroting ligt. De jaren daarna lukt dat niet meer vanwege een behoorlijke korting op het gemeentefonds. Iets dat niet typisch bij Zeewolde het geval is, maar waarmee alle gemeentes in het land mee te maken hebben. Onze fractie ondersteunt de insteek van het college om de jaren 2026 en verder nog niet dicht te leggen, zoals dat in goed jargon wordt gezegd. Dit is ook het advies van de VNG. Maar wat als het Rijk bij de korting op het gemeentefonds blijft. Dan sluiten we wat D66 betreft daarvoor niet onze ogen, maar gaan aan de slag. Daarvoor is een doordacht plan nodig, een worst-case-scenario. Het is aan het college om die samen met de raad voor te bereiden.
Wanneer niet tijdig ingegrepen wordt, krijgen we te maken met forse tekorten. Meerjarige contracten of subsidies komen in gevaar. D66 snapt heel goed dat het college vanuit bepaalde overwegingen de kaarten nog tegen de borst wil houden en nog geen richtinggevende uitspraken kan/moet doen hierover. Wanneer echter ombuigingen/bezuinigingen e.d. inwoners, verenigingen en instanties gaan treffen, moeten deze kunnen anticiperen. Dus is het raadzaam naar mijn inzicht bijtijds aan te geven waar het ‘pijn’ gaat doen. Laten we ons voorbereiden en niet laten verrassen. Dit betekent een gezamenlijke gedachtewisseling tussen de raad, het college, ambtenaren en uitvoerende instanties. Óf het college komt met voorstellen (verantwoordelijkheid van het gemeentebestuur) of er wordt een proces opgetuigd om dat meer in samenspraak te doen. Als open vraag plompverloren op de raadstafel gooien werkt niet. Dat wordt nu wel gedaan. Op pagina 8 van de voorjaarsnota wordt aan de raad gevraagd om richting te geven aan het advies van de VNG. Het college vraagt aan de raad om aan te geven welke onderdelen binnen de begroting de raad ziet als kansrijk voor het realiseren van ombuigingen. Een verkeerde benadering wat D66 betreft.
Een volgende raad willen we niet opzadelen met onmogelijke financiële opgaven. Tegelijkertijd willen we een duurzame, gezonde en bewoonbare Zeewolde voor nu en volgende generaties. Dat betekent keuzes maken. Voor D66 is het belangrijk dat we blijven inzetten op de energietransitie, duurzaamheid en kiezen voor minder ruimte voor de auto en meer ruimte voor fietsers, voetgangers en openbaar vervoer. Maar ook investeringen doen in biologische landbouw, gezondheid, sport en cultuur. D66 streeft naar meer groen in het centrum, minder armoede, meer inclusie en diversiteit. Keuzes die we nu maken en de invulling en uitwerking daarvan doen we samen met onze inwoners.
We zijn er voor de medemens
In Den Haag zijn nu rechts-extremisten en populisten aan de macht. Zij zijn voornemens om de spreidingswet in te trekken. Een slechte zaak. D66 wil vluchtelingen blijven opvangen. Met of zonder de spreidingswet. We geven in Zeewolde al het goede voorbeeld door opvang te bieden aan ruim 600 vluchtelingen. D66 is vóór een AZC voor onbepaalde tijd.
Op dit moment is er voor de vestiging AZC een tijdelijke vergunning afgegeven die geldig is tot 19 november 2025. De raad moet vóór die tijd beslissen over de vraag of het AZC een permanente status krijgt. Op de planning staat dat dit in de eerste helft van 2025 moet gebeuren. D66 is van mening dat we over de toekomst van het AZC dit jaar nog een besluit moeten en kunnen nemen. Waar wachten we op? In maart van dit jaar heeft er een evaluatie plaatsgevonden. We zijn via een raadsinformatiebrief geïnformeerd over de stand van zaken en het reilen en zeilen op het AZC. De conclusies van de evaluatie zijn positief. Naar mijn weten zijn de ervaringen met het AZC en met de inwoners ervan nog steeds positief. Laten we als raad een vuist maken tegen ‘de retoriek van verdeeldheid en haat en de opkomst van xenofobie’ tegen vreemdelingen. Laten we een signaal afgeven aan Den Haag. Vluchtelingen zijn welkom in Zeewolde. Hier vangen we mensen op die op de vlucht zijn.
Er moet geluisterd worden
Zeewolde begint steeds meer een participatie dorp te worden. We hebben een hoop participatie-initiatieven in het leven geroepen. Inwoners kunnen op veel verschillende manieren met ons als raad, maar ook met de gemeente in contact komen over onderwerpen die hen aangaan. Daarbij wachten we niet alleen totdat inwoners naar ons toekomen; we gaan ook actief op zoek naar de inbreng van inwoners. Naast participatietrajecten bij RO-projecten kennen we de Raad op Straat, Motiemarkt (Pumptrackbaan), Werkbezoeken en een nieuwe Vergaderwijze waarbij het doel is inwoners aan de tafel te krijgen. Inwoners kunnen vaker komen inspreken als ze dat willen. Kortom, verschillende manieren om input van bewoners een stem te geven in de beslissingen die we nemen. Het bereiken van de stem van de jongste generatie blijft echter een uitdaging. En dat is wel een belangrijke stem om mee te nemen. Zeker als je aan een dorp bouwt die vooruitkijkt. D66 vindt dat jongeren veel beter bereikt moeten worden.
In het coalitieakkoord is de ambitie uitgesproken voor nieuwe vormen van participatie, bijvoorbeeld burgerberaden, digitale participatie gericht op jongeren en uitdaagrecht (Right
to Challenge). Deze zijn nog niet van de grond gekomen. In 2022 heb ik tijdens de AB voorgesteld om bijvoorbeeld de app ‘Gemeentepeiler’ in te zetten in Zeewolde. Met het inzetten van deze app kunnen inwoners razendsnel digitaal participeren en meepraten over onderwerpen die spelen in hun omgeving. Met deze app bereik je jongeren, die zitten allemaal op hun mobiel. Het college heeft kennelijk andere prioriteiten. Ook het participatiebeleid vanuit het college laat lang op zich wachten. Dat kan allemaal veel sneller. Democratie functioneert immers het beste wanneer er zo veel mogelijk mensen aan deelnemen. Een betere participatie gaat hierbij helpen.
Participatie-tools inzetten is belangrijk, maar we moeten oppassen dat we deze niet selectief inzetten. Voor neppe-participatie zou in Zeewolde geen plek mogen zijn. Om een voorbeeld te geven: de inwoner mag wel aangeven welk kleur bankje die in het G-gebied wil hebben, maar mag niet meedenken over de bestemming van het G-gebied. Kom op, onze inwoners zijn meer waard dan hoe ze nu worden beoordeeld en zijn gewaardeerd. Zij zijn volledig in staat en capabel om mee te doen. Laten we ze dan die kans dan ook geven. Laat de inwoners niet alleen het vakje inkleuren en kiezen uit een aantal beperkte voorgekauwde opties, maar ook echt serieus betrekken.
En ja, een raad met een absolute meerderheid is niet gezond voor het dorp. Eén partij die zelf moties bedenkt, zelf indient en zelf aanneemt is slecht voor het dorp. In een ideale democratie wordt rekening gehouden met de standpunten van minderheden en worden die serieus afgewogen. Dat wordt in deze raad weleens vergeten. Dat is jammer. Ik kan dan ook niet veel dan het college en de grootste partij in deze raad verzoeken redelijk te zijn en de andere partijen serieus te nemen.
We zijn nu halverwege het collegeperiode. Wat opvalt is dat het college de raad niet altijd betrekt bij belangrijke beslissingen. Een voorbeeld: het college heeft onlangs iets gevonden van de Regionale Adaptatiesstrategie Flevoland (Flevoland klimaatbestendig en waterrobuust in 2050). Een belangrijk document ten aanzien van klimaat en klimaatverandering in Flevoland. Verwezen wordt naar het collegevoorstel van 18 april jl. De raad is geheel gepasseerd. Vanuit het college is geen raadsvoorstel opgesteld en heeft zelfstandig een besluit genomen. Ik breng het college hoofdstuk 5 van het collegeprogramma in herinnering. Hierin zegt het college dat men een open bestuurscultuur wil, met respect voor ieders rol en verantwoordelijkheid. Duidelijke taal lijkt mij. Als de raad kaders en de ambities vaststelt, is het onlogisch dat het college de raad niet betrekt. Hoe kan dit vraag D66 zich af. D66 verwacht van het college de raad de komende resterende periode beter te betrekken.
Tijden veranderen
De plannen met betrekking tot Oosterwold zijn niet meer van deze tijd en moeten tegen het licht worden gehouden. Ik hoor nu alweer een aantal van u in mijn oren zeggen: het is uniek, uniek in Europa. We moeten ermee door. Nee vier woningen per hectare is onverantwoord in deze tijden van schaarste. D66 wil dat er gebouwd wordt voor onze jongeren. Die schrijven ons brandbrieven omdat ze noodgedwongen nog bij hun ouders wonen en nergens anders terecht kunnen. Dat probleem kan de gemeente oplossen. Oosterwold terug naar de tekentafel. Ja, Zeewolde moet uniek zijn, maar dan in kansen bieden en niet in kansen ontnemen. D66 roept het college op om op korte termijn met nieuwe en realistische voorstellen te komen die ten goede komen aan de Zeewoldenaren die al jaren op de lijst staan van woningzoekenden.
D66 vraagt aandacht voor voorzieningen in de Polderwijk en richting Harderwijk. Die kant van Zeewolde is volop in ontwikkeling. Niet alleen woningen zijn daar nodig, maar ook bijvoorbeeld basisscholen. Die moeten niet worden vergeten.
Tot slot
Voorzitter ik rond af. Ik wil alle raadsleden, burgerraadsleden en het college danken voor de fijne samenwerking, die steeds fijner wordt. We zullen het gelukkig nooit helemaal eens worden – daarvoor zijn we gelukkig te verschillend. Maar een goede harmonie leidt tot betere resultaten. Laten we op deze manier blijven voortgaan en blijven werken aan verbeteringen.