Hoofdstuk 11. Bestuur & Financiën

Het bestuur van de stad moet efficiënt en daadkrachtig zijn, Zaanstad moet voldoende expertise in huis hebben om de belangrijkste bestuurlijke uitdagingen het hoofd te kunnen bieden. Externe inhuur van expertise moet alleen worden overwogen bij
kortdurende inzet van zeer specialistische kennis. Zaanstad zal in sommige gevallen competitieve salarissen moeten bieden om het juiste personeel te kunnen aannemen. Dit is uiteindelijk goedkoper dan inhuur van externen voor een langere periode. In de vorige
bestuursperiode is meermaals gebleken dat de verdeling van de portefeuilles tussen de wethouders te gefragmenteerd was, waardoor op vele dossiers meerdere wethouders verantwoordelijk bleken. Dit zorgt voor verwarring en frustratie bij inwoners en
ondernemers en onnodige bestuurlijke drukte. D66 pleit voor een heldere en overzichtelijke portefeuilleverdeling, bijvoorbeeld langs de lijnen van de begrotingsprogramma’s.

D66 staat voor transparante financiën, een sluitende begroting en acceptabele gemeentelijke lasten voor de Zaankanter. Zaanstad heeft de afgelopen jaren minder kunnen investeren in de stad dan wenselijk. Aanpassingen in de berekening van het Gemeentefonds, de belangrijkste bron van inkomsten voor de gemeente, waren niet altijd in het voordeel van Zaanstad. Grootstedelijke problematiek, ondermijnende criminaliteit en de jeugdzorg leggen een groot beslag op de middelen. Het is het college de laatste jaren gelukt om een sluitende begroting in te dienen zonder lastenverzwaringen voor de
inwoners, maar dit ging ten koste van belangrijke investeringen in de openbare ruimte, ondersteuning van de verduurzaming van woningen door en voor de inwoners en noodzakelijke handhaving op bijvoorbeeld illegale verkamering en onderhuur.

D66 wil de komende jaren inzetten op beheersing van de uitgaven in de (jeugd)zorg en vooral ook op landelijk niveau het gesprek aangaan om het Rijk te houden aan de ‘trap-op-trap-af’ systematiek, waarbij verhoging van de rijksuitgaven gepaard gaan met het verhogen van het Gemeentefonds. Het lijkt er de afgelopen jaren op dat we wel “trap af” gaan bij bezuinigingen maar niet “trap op” als het Rijk meer uitgeeft. Daarnaast komt er nog een taakstelling aan op de uitgaven in de jeugdzorg die Zaanstad moet opvangen.

Dit verkiezingsprogramma schetst de prioriteiten van D66 wat betreft nieuwe investeringen op het gebied van duurzaamheid, woningbouw, onderwijs, cultuur, openbare ruimte en veiligheid. D66 verhoogt de lasten voor de inwoners alleen als dit strikt noodzakelijk is. Daarnaast is D66 voorstander van het afschaffen van de hondenbelasting zodra dit financieel mogelijk is. Zaanstad doet niet mee met de onlangs
opgerichte Regionale Ontwikkelingsmaatschappij. D66 vindt dit een gemiste kans, juist de regionale slagkracht bij investeringen zorgt voor een vermenigvuldigingsfactor bij onze investeringen. Zodra dit haalbaar is, sluiten wij ons weer aan.

Participatie van inwoners staat bij D66 altijd hoog op de agenda. Voor goede inspraak en participatie is het belangrijk dat de politiek en het bestuur haar inwoners vertrouwt. Zonder dit vertrouwen herwinnen wij ook niet het vertrouwen van de inwoners in de politiek. Recente problemen met participatietrajecten, met als duidelijk voorbeeld het proces van de herinrichting van de Peperstraat, tonen aan dat we participatie niet zomaar kunnen overlaten aan projectontwikkelaars, maar dit zelf als gemeente moeten oppakken. D66 maakt zich dan ook zorgen over de participatievoorstellen in de Omgevingswet, waar
juist de ontwikkelaar een leidende rol toebedeeld krijgt.

D66 komt met een participatienota waarin duidelijk de kaders worden gesteld met betrekking tot inspraak en participatie aan de voorkant bij grote projecten. Deze nota wordt wat D66 betreft leidend, ook nadat de Omgevingswet van kracht wordt. Ook gaat
D66 het uitdaagrecht (Right to Challenge) regelen, waarbij (organisaties van) inwoners het recht krijgen om gemeentelijke taken over te nemen, indien ze het beter of goedkoper kunnen.

Bij de invulling van de Regionale Energiestrategie gaat D66 actief op zoek naar lokale participatie en lokaal eigenaarschap. Het raadgevend referendum is onlangs geactualiseerd en dit instrument staat de inwoners ter beschikking als laatste noodrem op de besluitvorming.

D66 is een groot voorstander van regionale samenwerking in de Metropoolregio Amsterdam, want dit verhoogt de slagkracht van Zaanstad bij het binnenhalen van gelden voor grootschalige investeringen in onder andere woningbouw en mobiliteit. De nieuwe
verstedelijkingsstrategie van de MRA is hierbij een goed voorbeeld. D66 blijft ervoor waken dat de MRA geen nieuwe bestuurslaag wordt en dat de democratische legitimatie bij de raden en staten blijft liggen. Dit moet ook in de dagelijkse uitvoering van de samenwerkingsafspraken duidelijk zichtbaar blijven. Zaanstad blijft investeren in sociale werkgelegenheid via Werkom, samen met de gemeente Purmerend. D66 vraagt aandacht bij het Rijk voor het uitbannen van negatieve prikkels uit de Participatiewet die het begeleiden van mensen naar de arbeidsmarkt in de weg staan.