Opinie: Veiligheid begint bij de beleving

Tijdens het debat over de motie Vrouwveiligheid deelden drie collega’s hun persoonlijke ervaringen met straatintimidatie. Verhalen over vrouwen en mensen uit de LHBTIQ+ gemeenschap die nog dagelijks hun sleutels tussen de vingers klemmen, doen alsof ze bellen of een omweg nemen om die donkere steeg te vermijden. Het raakte me diep.

Sinds ik drie jaar geleden raadslid werd, zet ik me in om dit te veranderen. En toch moest ik constateren dat de situatie nauwelijks verbeterd is. Dat maakt machteloos en verdrietig. Maar die emoties sloegen donderdag ook om in hoop: met steun van veel partijen kozen we voor actie. Voor het teruggeven van de Zaanse straten aan iedereen die zich nu nog te vaak onveilig voelt.

Wat maakt de motie Vrouwveiligheid zo belangrijk? Zij benoemt niet alleen dat vrouwen en meisjes zich in Nederland steeds onveiliger voelen, ook in Zaanstad, maar legt het college een duidelijke opdracht op. We gaan concreet in kaart brengen waar, wanneer en waarom vrouwen zich onveilig voelen in onze gemeente. Die informatie vormt de basis voor gerichte maatregelen.

Daarnaast wordt het college gevraagd om dit perspectief voortaan standaard mee te nemen bij nieuwe ontwerpen van de openbare ruimte. Niet achteraf repareren, maar veiligheid vanaf het begin ontwerpen, met speciale aandacht voor de beleving van vrouwen. Ook wordt de veiligheid van vrouwen als thema toegevoegd aan het Integraal Veiligheidsbeleidsplan 2023-2026. Dat maakt het niet eenmalig, maar structureel beleid.

Juist bij de motie veiligheidsbeleving in het herontwerp van het Damplein komt dit allemaal samen. Voor sommigen draait dat project om stenen en groen, voor anderen om uitstraling. Maar in de kern gaat het om iets fundamentelers: het gevoel van veiligheid. Een plein dat veilig voelt voor vrouwen, is veilig voor iedereen.

Dat betekent: goede verlichting, open zichtlijnen, functies die ook ’s avonds zorgen voor leven, en het principe van ogen-op-straat. Het betekent ook dat bewoners actief worden betrokken om hun ervaring te delen. Nieuwe technieken, zoals virtual reality, kunnen dat ondersteunen, maar de kern blijft: luisteren en serieus nemen wat mensen voelen.

Veiligheidsbeleving is geen detail, maar een maatschappelijke opdracht. Een plein dat vrouwen vermijden, is een plein dat zijn functie verliest. Door de motie Vrouwveiligheid en de motie over het Damplein samen te nemen, laat Zaanstad zien dat we dit erkennen en ernaar handelen.

Het herontwerp van het Damplein is een kans om veiligheid niet alleen te plannen, maar ook te voelen. Door in kaart te brengen waar vrouwen zich onveilig voelen, die kennis te vertalen naar concreet beleid en veiligheid structureel mee te nemen in onze plannen, zetten we een belangrijke stap.

Zaanstad doet een stap vooruit in veiligheid.