De inwoner ontwikkelt mee
D66 wil met de gemeente een betere manier bedenken hoe burgers te betrekken bij ontwikkelingen, experimenteren met nieuwe vormen van participatie, en twee grote burgerfora organiseren.
Bestuur en democratie
Er zijn veel ideeën voor het bouwen van nieuwe woningen. Zowel grote als kleine plannen. Hierbij moeten soms lastige afwegingen worden gemaakt tussen belangen van woningzoekenden, nieuwe bewoners, ontwikkelaars en de belangen van huidige bewoners. Voor D66 staat het als een paal boven water: deze afwegingen maak je samen. Niet door burgers te vragen om over bepaalde plannen mee te denken, maar door deze plannen vanaf het begin met inwoners – als gelijkwaardige partners – te ontwikkelen.
Een goed bestuur betekent voor D66 verder dat de gemeente zich dienend richting de inwoners opstelt, de inwoner vertrouwt en dat het college alle ruimte geeft aan de controlerende functie van de gemeenteraad.
De afgelopen jaren heeft D66 vol ingezet op participatie met ontelbare gesprekken met inwoners. Jazeker, participatie kan altijd beter, en daarom gaan we met die inzet door.
Ontwikkelingen 2.0
Het is duidelijk dat de gemeente inwoners op een andere manier moet betrekken bij belangrijke ontwikkelingen.
De komende tijd willen we onder professionele begeleiding terugkijken, evalueren, en leren van participatietrajecten uit het verleden. D66 wil samen met de gemeente een nieuwe praktijk voor
ontwikkelingen opstellen. Een praktijk waarbij:
- ontwikkelingen beginnen bij de wensen van inwoners, en niet bij die van het gemeentebestuur;
- het gemeentebestuur duidelijk en eerlijk is welke ruimte er voor inwoners is;
- alle partijen betrokken worden, niet in de laatste plaats wijkverenigingen;
- ook aandacht is voor groepen die traditioneel minder betrokken zijn bij participatietrajecten, zoals jongeren, gezinnen en laaggeletterden;
- projectontwikkelaars dezelfde principes moeten volgen
Nieuwe participatie
Voor deze nieuwe manier van ontwikkeling denkt D66 al aan een aantal nieuwe vormen om de inwoner bij de gemeente te betrekken:
- D66 wil dat de gemeente ook online participatie mogelijk maakt, in navolging van successen in onder andere Leiden. Met online tools krijgt de inwoner regie, is het gemakkelijker om input te geven en geven meer mensen feedback op gemeenteplannen dan bij de oude manieren van participatie, zoals jongeren en gezinnen.
- We willen experimenteren met kleinschalige burgerwetenschap, waarbij enthousiaste inwoners milieudata over hun buurt kunnen verzamelen en delen, of pilots kunnen opzetten, bijvoorbeeld over hoe je een jaren 30 huis energieneutraal maakt.
- Ook willen we kinderen al in een vroeg stadium te betrekken bij onze democratie. Zij hebben immers het langst baat bij de beslissingen die we maken. Daarom moet kinderen laagdrempelig ideeën kunnen aandragen, bijvoorbeeld om hun straat of buurt leuker te maken om buiten te spelen of sporten.
Burgerforum
Voorschoten staat voor grote en urgente uitdagingen, zoals de enorme woningopgave en de klimaattransitie.
Vaak helpt het om bij zulke zaken buiten de gebaande paden naar oplossingen te zoeken.
D66 wil daarom twee grote pilots doen met een burgerforum, waarbij een representatieve groep gelote inwoners bedenkt hoe we hier als stad het best mee om kunnen gaan. De inwoners krijgen een vergoeding voor hun tijd, worden professioneel begeleid door Stadslab en hebben de mogelijkheid om experts te raadplegen en om onderzoeken uit te laten voeren
De gemeente staat voor je klaar
Een gemeente moet voor haar burgers klaarstaan. D66 wil dat de gemeente in haar dienstverlening uitgaat van het vertrouwen in de inwoners. De gemeente moet verder investeren in goede en toegankelijke dienstverlening, waarbij het veilig en verantwoordelijk met nieuwe technologie omgaat.
De gemeente heeft vertrouwen in de inwoner
D66 wil dat de gemeente inwoners niet onnodig in de weg zit met regels, boetes en formaliteiten. Een gemeente die uitgaat van vertrouwen, krijgt ook het vertrouwen van inwoners
- Geef inwoners waar mogelijk het recht zich te vergissen, bijvoorbeeld in het aanvragen van een uitkering. Straf foutjes niet genadeloos af en geef toelichting over hoe een fout kan worden hersteld. Als inwoners zich niet aan een regel houden, gaat de gemeente zo veel mogelijk eerst in gesprek voordat er sancties worden opgelegd.
- Een inwoner die denkt taken beter te kunnen doen dan de gemeente, zoals onderhoud van een parkje voor de deur, mag de taak overnemen (“right to challenge”).
- Wijken die het niet eens zijn met ontwikkelplannen van de gemeente, krijgen budget om alternatieve voorstellen te ontwikkelen.
- Geef ambtenaren lager in de organisatie meer beslisbevoegdheid, zodat zij sneller in staat zijn om samen met inwoners aan plannen te werken en om maatwerk toe te passen.
Goed en toegankelijk geholpen worden
Als gevolg van corona is dienstverlening grotendeels gedigitaliseerd, waardoor het voor veel mensen eenvoudiger is geworden om bijvoorbeeld een nieuw paspoort aan te vragen. Dienstverlening van de gemeente kan nog veel eenvoudiger en sneller worden. D66 zet in op digitale dienstverlening waar het kan, en fysiek voor wie dat wil.
- Het gebruik van data-ondersteunde sturing kan ervoor zorgen dat we sneller afval ophalen of jij je fiets makkelijker kunt stallen. Dit vereist investering in de technische infrastructuur.
- De fysieke balie in het gemeentehuis en ondersteuning bij het invullen van formulieren blijven altijd bestaan. Alle communicatie van de gemeente moeten duidelijk zijn en geen ambtenarenjargon bevatten. De website van de gemeente moet ook toegankelijk zijn voor mensen met een beperking. Informatie op de website, zoals over bestaande regelingen of opnames van raadsvergaderingen, moet beter vindbaar worden.
- Inwoners moeten trackingvrij online contact kunnen hebben met de gemeente. We willen experimenten met persoonlijke datakluizen, zodat dienstverlening er nooit toe leidt dat je je data kwijtraakt aan onbekende spelers.
- De lokale lasten moeten op een betere manier worden geïnd, en de manier waarop je kwijtschelding kunt aanvragen moet beter worden toegelicht. Er moet een betere manier gevonden worden voor het innen van deze belastingen bij studenten en woongroepen.
Een veilige en verantwoordelijke digitale gemeente
Digitale technieken zijn cruciaal voor het functioneren van de gemeente. Daarom dienen ze met de grootst mogelijke zorg gebruikt, onderhouden en beveiligd te worden.
- We willen voorkomen dat hackers de gegevens van inwoners stelen of de gemeente stilleggen. De gemeente moet daarom de digitale veiligheid verbeteren, voordat het bijvoorbeeld systemen aan elkaar koppelt of nieuwe systemen in gebruik neemt (‘security by design’).
- Het verantwoord gebruik van technieken staat altijd met stip op één. Het gebruik van onbedoeld discriminerende algoritmes, of het verdacht worden van fraude omdat een computer dat zegt, is uit den boze. Data mogen pas worden gekoppeld en algoritmes pas worden toegepast na een grondige ethische en privacy check. Beslissing mogen niet uitsluitend genomen worden op basis van algoritmes, en de informatie die algoritmes genereert moet controleerbaar zijn.
- D66 pleit voor een tweejaarlijkse toets op correct, veilig en transparant gebruik van de digitale technieken. Daarnaast moet de gemeente zorgen voor voldoende kennis en kunde op dit terrein.
- Het moet binnen onze gemeente mogelijk zijn om op verantwoordelijke wijze veiligheidslekken te melden. Daarnaast moeten er afspraken gemaakt worden hoe deze veiligheidslekken vervolgens opgelost worden.
- Alle digitale werken die de gemeente ontwikkelt of laat ontwikkelen, moeten gebruik maken van open standaarden en waar mogelijk van open source software. Dit voorkomt dat de gemeente vastzit aan leveranciers en zorgt dat ondernemers met ideeën die de publieke zaak verbeteren, eenvoudig koppelingen kunnen maken. Dit stimuleert ook ondernemerschap.
Goed bestuur & een gezonde democratie
De afgelopen tijd hebben we landelijke vaker dan ons lief is, kunnen zien wat er gebeurt als macht misbruikt wordt, als besluiten automatisch genomen worden (kindertoeslagaffaire) of als de menselijke maat verdwijnt (boodschappenaffaire). Wij vinden een gezonde bestuurscultuur belangrijk en blijven ons daarvoor inzetten
Een transparant bestuur
De inwoner moet kunnen zien waar het gemeentebestuur mee bezig is. D66 wil de transparantie van het bestuur digitaal verhogen.
- Het gemeentebestuur is altijd open over haar keuzes, ook als het lastige afwegingen heeft moeten maken. Alle aanbevelingen naar aanleiding van de kindertoeslagaffaire worden ook lokaal overgenomen, bijvoorbeeld over het openbaar maken van beslisnota’s.
- Inwoners moeten via een eenvoudig platform inzicht kunnen krijgen in gegevens die de gemeente van hen heeft en fouten gemakkelijk kunnen corrigeren.
- We willen dat de gemeente experimenteert met een track & trace-systeem voor beleid, zodat duidelijk is hoe het tot stand komt.
- Als iets met publiek geld gemaakt is, moet het ook open zijn. Data en software van de gemeente zijn in de basis open, inzichtelijk en gedeeld.
- De gemeente en haar leveranciers zijn volledig transparant over haar toepassingen van algoritmes en sensoren. We gaan daarin verder dan de AVG voorschrijft. Voor algoritmes moet altijd een ‘menselijke terugvaloptie’ voorhanden te zijn.
- D66 wil dat in de komende raadsperiode een regionale ombudsfunctionaris wordt aangesteld die klachten van burgers over gemeentelijke instanties of personen behandelt.
- We willen kwalitatief hoogwaardige onderzoeksjournalistiek in de regio versterken. Daarom willen we aansluiten bij het Leidse mediafonds, dat daarmee een fonds voor de regio wordt. Journalistiek stopt immers niet bij de gemeentegrenzen.
Vrijheid om zichtbaar jezelf te kunnen zijn
In Nederland heeft iedereen het recht om zichtbaar zichzelf te zijn. We zijn een divers en tolerant land. Wat je geslacht, geaardheid, levensbeschouwing of huidskleur ook is: niemand heeft het recht de ander op basis van deze kenmerken te beperken. Vrijheid is een universeel recht
- Niet iedereen heeft gelijke kansen bij een sollicitatie, onder andere door (soms onbewuste) vooroordelen bij sollicitatiecommissies. Om de kansengelijkheid te verbeteren, moeten deze sollicitatiecommissies bij de gemeente een gevarieerde samenstelling hebben wat betreft gender, leeftijd en achtergrond.
- D66 maakt zich hard voor maatschappelijke organisaties die zich inzetten voor bijvoorbeeld vrijheid en diversiteit, zoals Space to Talk about Race. We willen op zoek naar nieuwe manieren om deze organisaties te faciliteren, zoals het gratis gebruik van faciliteiten in het gemeentehuis.
- Het past dat alle scholen in de regio onderwijzen over koloniale geschiedenis, en discriminatie op basis van seksuele identiteit niet tolereren.
- We willen dat de gemeente met maatschappelijke organisaties als het COC een plan opstelt om LHBTIQ+ discriminatie op scholen en sportclubs actief tegen te gaan. Daarbij dient extra aandacht te komen voor transpersonen en vluchtelingen.
- We investeren in de aanpak van geweld achter de voordeur. Via Veilig Thuis, maar ook met voldoende opvangplekken voor vrouwen, mannen en kinderen die niet veilig thuis kunnen wonen.