De huidige bed- bad- en broodvoorzieningen moeten sluiten van het kabinet. Opvang van ongedocumenteerden wordt beperkt tot uitzetcentra in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht en Eindhoven. Ze worden slechts voor een paar weken opgevangen. In die tijd kunnen ze er voor “kiezen” om Nederland vrijwillig te gaan verlaten. Doen ze dat niet, dan worden ze zonder enige opvang de straat op gestuurd.
Het kabinet negeert hierbij volledig, dat niet elke asielzoeker weigert te vertrekken nadat hij uitgeprocedeerd is. Vaak kán het niet, omdat het land van herkomst weigert mee te werken en ze simpelweg niet terugnemen. Of omdat ze de juiste papieren niet meer hebben. Halbe Zijlstra erkende dit al in 2006. Ook kunnen veel uitgeprocedeerde asielzoekers niet terug omdat ze kampen met een veelheid aan sociale en psychologische problemen. Vluchten uit angst, door repressie en je geluk in een ander land zoeken gaat niet over rozen. Nu worden deze mensen dus, als het aan VVD en PvdA ligt, na 12 weken op straat gezet. “Het probleem is in de regering opgelost, maar over de schutting naar de gemeenten gegooid”, aldus D66-fractievoorzitter in Utrecht Klaas Verschuure.
De mensenrechtenraad van de Verenigde Naties en het Comité voor de Sociale Rechten van de Raad van Europa waren glashelder: Nederland moet opvang en hulp bieden aan uitgeprocedeerde vluchtelingen, zonder dat daar voorwaarden aan mogen worden gesteld. Bovendien is een vierde ‘B’ noodzakelijk: dagelijkse (juridische) begeleiding. Dan kunnen zorgprofessionals, gemeente én de mensen waar het om gaat samen werken aan een toekomst. Of die nu hier ligt of elders. En die voldoet aan humane grondrechten én aan de wet.
Het bieden van bed, bad, brood en begeleiding is ook in het belang van de inwoners van onze steden. Wie niet uitgezet kan of wil worden zal op straat gaan zwerven. Dit vormt een gevaar voor zichzelf, én voor de openbare orde en veiligheid. Het getuigt ook niet van veel realiteitszin om mensen zonder bestaansmiddelen de straat op te sturen, en te denken dat dit geen criminaliteit in de hand werkt. Wie de illegaliteit in gaat en uit beeld raakt zal bijna nooit spontaan terugkeren naar het land van herkomst. Juist politici die alle uitgeprocedeerde asielzoekers zo snel mogelijk terug willen sturen zouden moeten erkennen dat zwerven op straat daar niets aan bijdraagt. Toegang tot gezondheidszorg krijgt deze groep ook niet meer. Mocht een gemeente deze gevolgen niet voor haar rekening willen nemen en toch Bed, Bad en Brood bieden, dan volgt een boete uit Den Haag.
In onze 5 steden werken we al jaren aan opvang voor uitgeprocedeerde asielzoekers en andere ongedocumenteerden. Al die jaren ervaring leren ons, dat als we deze mensen allereerst een dak en begeleiding bieden, er in veel gevallen alsnog sprake is van doorstroming: van een toekomst in Nederland mét papieren, of een vrijwillige terugkeer naar het land van herkomst. Als het kabinet met lokale experts had gepraat in plaats van tien dagen op de Haagse vergaderkamers, hadden ze wellicht een compromis kunnen bereiken wat wél tot resultaten kan leiden. Zonder onmenselijke gevolgen en zonder overlast. Deze schijnoplossing van het kabinet getuigt vooral van een groot vermogen tot wensdenken.
Jan Paternotte, Klaas Verschuure, Robert van Asten, Salima Belhaj, Jessica van Eijs
Fractievoorzitters
D66 Amsterdam, D66 Utrecht, D66 Den Haag, D66 Rotterdam, D66 Eindhoven
OPINIE: Een krankzinnig compromis.