Veel onderwerpen bij de raad van 24 februari

Voorzitter,

Tijdens het politiek forum van 3 februari hebben wij onze bedenkingen uitgesproken over een aantal aannames in de nota afschrijven en waarderingsgrondslagen 2025. Wij schatten de te verwachten bezuinigingen als te positief in. Wij danken de wethouder voor de nette beantwoording van onze vragen, maar we zijn nog niet gerustgesteld. Op het gebied van met name wegen en onderhoud maken wij ons ongerust. We komen hier later bij het agendapunt Wegenbeheersplan op een andere manier op terug.
Door de langere afschrijvingsduur van activa bestaat een groter risico dat aan het eind van een technische levensduur, mocht die korter zijn dan de economische, moet worden afgeboekt. Dit risico is niet beschreven.

In de tabel die we zien in het voorstel over de budgettaire effecten zie we bij ‘overige investeringen’ voor nieuw en aanvullend beleid ‘PM’ posten opgenomen. Een ‘PM’ post heeft geen waarde, dus wordt hier het getal nul aangegeven. We weten allemaal dat de ‘PM’ post een bedrag gaat zijn, maar welk (?) – dat is nog niet bekend. We weten alleen dat het een hoop geld kan zijn.
Wij snappen dat het benoemen van deze posten moeilijk is maar kunnen ons niet voorstellen dat er geen inschatting gegeven kan worden met een onnauwkeurigheid van bv 50%. De raad heeft er recht op te weten of we het over stuivers hebben of over tonnen. Zo bleek de PM post voor reconstructie van wegen in de begrotingen van afgelopen jaren een nogal grote waarde te vertegenwoordigen, waarover we later in het agendapunt Wegenbeheersplan zullen spreken.
– Kan de wethouder aangeven of de PM posten die in de tabel op pag 2 van het voorstel van dezelfde ordegrootte zijn als de andere posten genoemd in de ‘nog niet geactiveerde kapitaalsuitgaven’?
Wanneer dit zo is, moeten we concluderen dat de genoemde budgettaire effecten negatiever zijn dan aangegeven.

Omreden dat de raad goed moet worden ingelicht en er naar de mening van D66 teveel wordt gewerkt met PM posten die nog onbekende, maar soms grote bedragen vertegenwoordigen dienen wij een motie in waarin wordt opgeroepen aan te geven welke geschatte waarde de PM posten vertegenwoordigen, inclusief de onzekerheid hiervan.

Het dictum hiervan luidt: ….(zie hieronder)

Tot zover.

Motie van de fractie van D66 Oldenzaal, behorende bij agendapunt 6 (Nota Afschrijven en Waarderingsgrondslagen 2025), betreffende ‘PM-posten’.
 
De raad van de gemeente Oldenzaal, in vergadering bijeen op 24 februari 2025
  
Constaterende dat:
1. in begrotingen en financiële tabellen veelal PM-posten zijn opgenomen die bij latere kwantificering aanzienlijk kunnen blijken te zijn;
2. deze PM-posten bedoeld zijn om vooralsnog onbekende getallen te vertegenwoordigen.

Overwegende dat:
1. de raad zich bij voorstellen zoals begrotingen een goed beeld moet kunnen vormen van financiële stukken;
2. de later bekende waarde van een PM-post een aanzienlijke en negatieve invloed kan hebben op het begrotingstotaal of -resultaat;
3. een schatting van het bedrag dat de PM-post vertegenwoordigt een goed inzicht geeft in hoeverre de PM-post het resultaat van de begroting (ook voor komende jaren) gaat beïnvloeden;
4. een schatting per definitie niet exact is.

Roept het college op om:
1. wanneer in toekomstige financiële voorstellen PM-posten worden gehanteerd, deze in een afzonderlijke tabel als geschatte bedragen op te nemen;
2. bij de gedane schattingen een indicatie te geven van de mogelijke onnauwkeurigheid.  

Aldus getekend 24 februari 2025

(Resultaat: de motie is afgewezen)

Voorzitter,

Op 11 december 2023 wordt door het college aangegeven dat de nieuwbouw van de gymzaal van de Franciscusschool samen moet gebeuren met de vernieuwbouw van de school.
Een week hierna vraagt de raad om nader onderzoek om beter inzicht te krijgen in de voor- en nadelen van mogelijke samenvoeging van deze gymzaal met de sportaccommodatie bij het TCC.
Uiteindelijk, op 10 februari 2025 hebben wij in het forum de resultaten van het op 2 december 2024 gedateerd rapport besproken.
Jammer dat dit maanden langer heeft moeten duren dan gepland en door iedereen gewenst!!!

Het rapport laat zien dat een afzonderlijke gymzaal voor de Franciscusschool de goedkoopste optie is. Dus een nieuwe gymzaal bij de Franciscusschool, blije leerlingen en een blije Konot.
Wat ons wèl steekt is de starheid van de Plechelmus parochie om geen grond beschikbaar te stellen voor de bouw van een goede gymzaal, zelfs niet tegen markconforme prijs voor koop of pacht, waardoor een door de KVLO geadviseerde minimale gebouwgrootte van 336 m² niet mogelijk is, laat staan de grootte voor ‘optimaal passend voor po-vo’ van 343 m². De parochie stelt hiermee bezit boven welzijn van kinderen die op hun school zitten.
De 308 m² die we nu realiseren voldoet weliswaar aan de huidige normen maar adviesnormen worden binnen korte tijd de norm. Met 336 m² kan je beter bewegingsonderwijs geven dan met 308 m².
Wij vragen dus met klem aan het parochiebestuur aandacht te geven aan het welzijn van de leerlingen en met het college overeen te komen dat de benodigde grond voor de gymzaal ter beschikking komt, hetzij door verkoop, hetzij door pacht.

Tenslotte, voorzitter, stel ik de vraag waar verenigingen die buiten schooltijden gebruik maken van de gymzaal hun sport kunnen uitoefenen zolang de gymzaal verbouwd gaat worden.

Tot zover.

Voorzitter,

In 2008 kwam het toenmalig college met een plan genaamd ‘Beheren is vooruitzien’ om het toen aanwezig achterstallig wegenonderhoud vanaf 2010 binnen vijf jaar op te lossen.
In 2025 komt het huidig college met een plan om in vier jaar enkele wegen geheel te reconstrueren èn om toe te staan dat 5% van het wegenareaal door vermindering van onderhoud achterstallig mag zijn.
Het lijkt of de geschiedenis zich herhaalt.
Hadden wij achteraf gezien door vooruit te zien goed kunnen beheren?

Voor de noodzakelijke reconstructie is in 2023 een voor-waarschuwing gegeven met een PM post in de begroting, die daardoor op nul stond. In 2023 en in 2024 heeft D66 gevraagd naar een schatting van de orde-grootte van de noodzakelijke investering. De wethouder gaf aan dat zij die niet kon geven, want de getallen waren niet bekend. Dit verbaast mij als techneut bijzonder. Als technoloog maakte ik regelmatig gefundeerde grove schattingen. Voor wegen vindt ik op BouwkostenKompas.nl een snelle schatting van kosten voor bv een wijkontsluitingsweg in Oldenzaal tussen de €1663 en €2512 per strekkende meter. Daar is toch snel een schatting van de PM-post mee te berekenen? Het is niet tot op de Euro nauwkeurig, maar de raad kan hiermee wel de mogelijke gevolgen voor de financiën van de gemeente inschatten.
Terugrekenend kom ik op een te reconstrueren lengte van 10M/2K = 5000 meter weglengte met een marge van 20%.
We zitten nu met de gebakken peren.

Tussen 2025 en 2029 zijn totaal 10 miljoen Euro nodig voor reconstructie van wegen. Dit geld is niet gereserveerd en zal dus buiten onze eerdere verwachtingen in moeten worden opgehoest in jaarlijkse porties van €2.5M. Voor de begrotingen van de komende jaren betekent dit een aanzienlijke post aan kapitaalslasten van 120K tot uiteindelijk 500K per jaar. Hier staat tegenover dat het jaarlijks klein onderhoudsbudget verkleind wordt met €273K tot €300K.
Hiermee hebben we boekhoudkundig in de eerste jaren een voordeel van €150K in 2027, wat afneemt tot een nadeel van €230K in de jaren 3030 en verder. De negatieve invloed op de begroting komt dus tot uitdrukking ruim ná deze raadsperiode. En dan heb ik het over een tijdhorizon van het huidig plan van slechts 4 jaar! Waarin we 5% van onze wegen laten verslonzen! Volgens het beheersplan wordt hiermee ‘het gat in de financiën al een eind gedicht’. We gaan dus van gat in de financiën naar gat in de weg!
Uiteraard heeft D66 de vraag aan het college:
– hoe worden onze inwoners gevraagd welke wegen zullen worden verwaarloosd of zelfs afgestoten en hoe de te reconstrueren wegen worden ingericht?

Voorzitter, mag D66 er vanuit gaan dat na 2029 geen wegen behoeven te worden gereconstrueerd? Of is de situatie zo dat ook na 2029 nog veel geld moet worden geïnvesteerd om wegen weer op acceptabele kwaliteit te krijgen? En hoe gaat dat geld worden gereserveerd? Hoe gaat de raad hiervan op de hoogte worden gebracht?

Tenslotte voorzitter, het onderhoud van riolering en wegen wordt nu jaarlijks besproken in het MJUP. maar het eind van de levensduur van wegen hebben we toch niet aan zien komen.
Is de wethouder bereid te zien of de levensduurindicatie als addendum hierin kan worden opgenomen, zodat niet alleen het college, maar ook de raad aan ziet komen dat er grote investeringen aankomen waarvoor reserveringen nodig zijn? Zo kunnen we beheren door vooruit te zien.

Tot zover.

(D66 is gezien de staat van de financiën in 2026 en daarna niet persé tegen dit plan, maar het besluit geeft aan dat elk komende 4 jaar 2,5M Euro in wegen wordt geïnvesteerd, wat tot jaarlijkse kosten (afschrijving etc) leidt van €150.000 per investeringsjaar. Afgelopen jaar werd gediscussieerd over mogelijke bezuinigingen met bedragen vanaf €25.000 voor sociale projecten die goed lopen. D66 vindt dat bij de kadernota afgewogen moet worden waar de gelden van de gemeente aan mogen worden uitgegeven.)

Voorzitter,

We lezen dat de verordening WMO aan de jurisprudentie is aangepast. Er wordt meer nadruk gelegd op de ‘eigen kracht’. Met het gebruik van de ‘eigen kracht’ kan D66 in het algemeen van harte instemmen, het gebruik van eigen kracht maakt mensen zelfstandig en trots.
Echter wil D66 er voor waarschuwen de eigen kracht van cliënten met de nodige zorg toe te passen. Het gebruik van de eigen kracht mag niet slechts een middel zijn om te bezuinigen. De zorgbehoevende inwoner heeft recht op redelijke en goede ondersteuning.
– Hoe kan de wethouder garanderen dat steeds zorgvuldig wordt gekeken naar de grenzen van de eigen kracht van onze inwoners? Dat niet té veel nadruk op eigen kracht wordt gelegd, maar in redelijkheid wordt toegepast?

Een voorbeeld van het oneigenlijk gebruik van eigen kracht is de omschrijving hoe hulp in het kader van de WMO kan worden aangevraagd. Dit moet volgens de verordening worden gedaan bij de gemeente, volgens de toelichting: elektronisch of telefonisch. De wethouder geeft in zijn antwoord op vragen gesteld tijdens het forum dat deze tekst niet limitatief is, maar de tekst is wèl wat de Oldenzaalse inwoner en hun ondersteuner leest. Als vergeleken wordt met de mogelijkheden die bij het onderwerp ‘Jeugd’ worden geschetst is dit wel heel erg karig. Op het forum werd gezegd dat dit de wetstekst is. Daar wil D66 tegen inbrengen dat de verordening weliswaar aan de wet moet voldoen, maar daar een gebruikersvriendelijke uitwerking van kan zijn. Het slechts herhalen van wat in de wet is opgenomen leidt tot zinloze dubbeling. Voorzitter, Oldenzaal kan beter! De antwoorden gegeven door de wethouder geven wat anders aan dan wat onze inwoners en hulpverleners uit de verordening kunnen lezen.
– Hoe gaat de gemeente aan de inwoners duidelijk maken op welke manieren zij hulp kunnen aanvragen, dus door bv gebruik te maken van het Sociaal plein en andere ondersteuners?

Bij noodzakelijke terugvordering van teveel betaalde bedragen belooft de wethouder zich aan de wettelijke regels te houden door in voorkomende gevallen zich te houden aan de beslagvrije voet. D66 vraagt de wethouder hier wat soepeler mee om te gaan en een vriendelijker betalingsregeling aan te houden. Het leven van een bedrag gelijk aan de beslagvrije voet is op zijn best gezegd ‘uitdagend’. De voedselbank of voedselkast kan in voorkomende gevallen een noodzakelijke bron van voedsel worden. Het legt ook beslag op het welzijn van de inwoner, die wellicht buiten zijn schuld een schuldenaar is geworden.
– Kan de wethouder toezeggen zich niet slechts aan de wet te houden voor wat betreft de beslagvrije voet en een soepeler regeling in het besluit op te zullen nemen?

Tenslotte:
De wet schrijft voor dat minstens twee-jaarlijks de verordening moet worden geëvalueerd.
– Kan de wethouder toezeggen dat bij deze veranderde verordening al na een jaar wordt geëvalueerd, waarbij de menselijke aspecten niet worden vergeten?

Tot zover.

Voorzitter,

We lezen dat de verordening Jeugd is aangepast na afronding van het afronden van de Twentse inkoop. Er wordt meer nadruk gelegd op de ‘eigen kracht’ en ‘sociaal netwerk’. Met het gebruik van de ‘eigen kracht’ kan D66 in het algemeen van harte instemmen. Dit heb ik ook al opgemerkt bij de WMO.
Echter wil D66 er voor waarschuwen het sociaal netwerk rond cliënten met de nodige zorg te gebruiken. Gewaakt moet worden dat het gebruik van dit sociaal netwerkt geen middel wordt slechts om te bezuinigen. Bovendien kan het sociaal netwerk van een jongere in de loop van de tijd wijzigen, wat andere hulp noodzakelijk kan gaan maken.
Daarnaast worden adviezen van derden – zeker bij jongeren – vaak beter opgenomen dan dezelfde adviezen van naasten uit het sociale netwerk.
– Hoe kan de wethouder garanderen dat steeds zorgvuldig en menselijk wordt gekeken naar het sociale netwerk rond een jongere met een hulpvraag? Dat oog wordt gehouden op mogelijke veranderingen in het sociale netwerk van de jongere?

Tenslotte kan de Jeugdhulp niet los worden gezien van preventiemaatregelen. Weliswaar is dat nu niet aan de orde, maar laten we als gemeente Oldenzaal als het even kan Jeugdhulp overbodig maken! Preventie kost geld, Jeugdhulp nog meer. De jeugd wil gewoon gelukkig zijn!


Tot zover.

Motie van de fractie van De Oldenzaalse VVD, D66 en Solidair Oldenzaal, behorende bij agendapunt 11(Vreemd), betreffende ‘Werken moet lonen’.

De raad van de gemeente Oldenzaal, in vergadering bijeen op 24 februari 2025

Constaterende dat:
1. Het in bepaalde situaties voor bijstandsgerechtigden niet of nauwelijks loont om (parttime) aan het werk te gaan;
2. Het hierdoor kan ontbreken aan financiële prikkels om deze stap te zetten;
3. Er momenteel veel vraag is naar personeel waardoor er goede kansen zijn op het vinden van een (parttime) baan.

Overwegende dat:
1. Er binnen de wet- en regelgeving mogelijkheden zijn om met behulp van financiële prikkels het aanvaarden van een (parttime) baan door uitkeringsgerechtigden te kunnen stimuleren;
2. Voorbeelden hiervan zijn het toepassen van een vrijlatingsregeling of een soort van werkbonus, hetgeen door veel gemeenten waaronder Oldenzaal wordt toegepast;
3. Er recent in Losser een motie is aangenomen die eveneens oproept tot het opzoeken van de wettelijke randen;
4. Het parlement zich binnenkort buigt over de Participatiewet in balans, die de gemeenten meer ruimte gaat bieden op dit gebied.

Roept het college op om:
1. Zo spoedig mogelijk na vaststelling van de ‘Participatiewet in balans’ met een voorstel te komen welke mogelijkheden kunnen worden ingezet om uitkeringsgerechtigden te ondersteunen bij het aanvaarden van een (parttime) baan, en hierbij de grenzen van de wet als leidraad te beschouwen;
2. Hierbij tevens gebruik te maken van de ervaringen van andere gemeenten;
3. ij de uitwerking ook de eventuele te verwachten financiële gevolgen in beeld te brengen en hier binnen 6 maanden na het aannemen van de Participatiewet in Balans de raad over te informeren

Aldus getekend 24 februari 2025

(Ondanks dat de wethouder aangaf deze motie te omarmen, werd deze motie toch niet aangenomen. Alleen de indienende partijen steunden de motie)