Inbreng D66 Kadernota 2025


Voorzitter,


We bespreken vandaag de kadernota voor het jaar 2025, waarin we kijken hoe we in 2025 van Oldenzaal als leukste stad van Nederland een nóg leukere stad gaan maken. We hebben het over over doelen die we willen halen, met bijbehorende financiële uitgaven . Dat laatste is een groter probleem dan in eerdere jaren omdat in het jaar 2026 en in de jaren daarna verwacht moet worden dat we minder geld krijgen van het rijk om onze gemeente draaiende te houden. Dat betekent dat we met minder geld toe moeten en dus nog meer dan eerdere jaren keuzes moeten maken. Keuzes die onplezierig zijn, soms pijn kunnen doen.


woningbouw
Oldenzaal gaat tot 2030 100 woningen per jaar erbij bouwen. Dit is best een grote hoeveelheid en daar zijn we trots op. Net zo trots als in de jaren van 2004 tot 2022, waarin we ook 100 woningen per jaar wisten te bouwen (kadastralekaart.com). Eerdere cijfers heb ik niet gevonden.
We hebben een beperkt oppervlak en moeten dus zuinig met de ruimte omgaan. Woningprijzen gaan nog steeds omhoog. Dit zou toch moeten leiden tot aandacht naar goedkoper bouwen en kleinere grondoppervlakken per woning? Niet alleen de mensen met veel geld moeten wonen, ook de minder vermogenden moeten ordentelijk en voor hen betaalbaar wonen.
Op waarstaatjegemeente.nl vinden we dat de hittestress voor ouderen in de wijk De Thij vergelijkbaar is met die van Glinde-Hooiland.
– Kan het college aangeven hoe bij veranderingen in de wijk De Thij rekening wordt gehouden met een vermindering van deze hittestress?

klimaat:
Om het klimaat binnen de perken te houden, dus de natuur en daardoor de mens te behouden is in het akkoord van Parijs afgesproken dat de productie van CO2 fors omlaag wordt gebracht.
Dit kan door minder energie te verbruiken, door te isoleren en energie efficiënter te verbruiken.
Er is afgesproken dat voor elke wijk een WUP wordt gemaakt. Voor De Thij is een stichting bezig met de verduurzaming van die wijk.
– Kan het college aangeven hoe succesvol deze stichting is en hoeveel energie in De Thij minder wordt verbruikt ten opzichte van enkele jaren geleden?
– Hoever is de stichting of de gemeente op weg de wijk minder van aardgas afhankelijk te maken?
– Heeft het college plannen voor WUP’s voor andere wijken? Zo ja, wanneer kunnen we hier de plannen van zien? Zo nee, wat zijn de plannen van het college om in de wijken minder energie te laten gebruiken?
– Heeft het college plannen om naast bestaande maatregelen als subsidies die beschikbaar zijn de isolatie van woningen verder te stimuleren en mogelijk te vergemakkelijken?


Woonwagens, vluchtelingen
De leukste gemeente van Nederland behandelt niet alle inwoners gelijk. Zo heeft een rechter elders in Nederland geoordeeld dat afstammelingen van woonwagenbewoners eenzelfde recht hebben op een woonwagenstandplaats zoals andere inwoners recht hebben op een – al dan niet sociale – woning. Als de uitspraak van de rechter ook op Oldenzaal betrekking heeft dan handelt de gemeente in strijd met het discriminatieverbod – dan discrimineert de gemeente. Dat willen we toch niet in de leukste gemeente van Nederland?

Daarnaast zijn vluchtelingen van verre minder welkom dan vluchtelingen van dichtbij. Voor Oekraïense vluchtelingen wordt ruim plaats gecreëerd, voor asielzoekers en statushouders die nu landelijk te weinig plaats hebben wordt ook hier geen plaats gecreëerd. Hierbij verzaakt Oldenzaal in onze ogen zijn collegiale noaberplicht naar andere gemeenten in Nederland. We hebben een grondwettelijke en ethische taak mensen op het Nederlands grondgebied fatsoenlijk onderdak te bieden. Oldenzaal zou in onze ogen daarbij behulpzaam moeten zijn.

Inwoners en raad betrekken bij plannen
Inwoners van Oldenzaal zouden steeds voldoende en tijdig moeten zijn betrokken bij veranderingen in hun omgeving. In de kadernota wordt gesuggereerd om extra personeel (0.67 fte) aan te nemen om de participatie uit te voeren. Dit verbaast ons erg – het zou een vaste gewoonte moeten zijn betrokken inwoners mee te laten denken. Liever zien we budget voor opleiding en training voor actieve participatie dan voor extra personeel om dit als hun baan te doen.
Het college stelt voor het Sociaal Plein te verplaatsen naar Ganzenmarkt 11. Wij zijn het met het college eens dat het Sociaal Plein moet worden aangepast en dat er meer partners in dezelfde ruimte nuttig zijn, maar het belang en het geld zijn beide te groot om dit niet uitgebreid in de raad te beoordelen alvorens een besluit te nemen. Wij stellen dan ook voor wel een bedrag voor verandering in de kadernota op te nemen, maar de uitwerking nog aan de orde van de raad te laten komen.

armoede.
In de leukste gemeente van Nederland hebben veel mensen het heel erg goed. Het zij hun gegund. Wij moeten ons daarnaast realiseren dat er ook inwoners hun eten noodzakelijkerwijs bij de voedselbank moeten halen. Het gaat hierbij niet alleen over inwoners met een bijstandsuitkering, ook inwoners met een werk-inkomen zijn aangewezen op de voedselbank.
Welke maatregelen bestaan en welke plannen heeft het college om de gang naar de voedselbank overbodig te maken?
In de kadernota wordt als één van de bezuinigingsvoorstellen voorgesteld om mensen die uit de bijstand een baan hebben gevonden direct los te laten. Dat lijkt ons een zorgelijk voorstel. Bij het aannemen van een baan vanuit de bijstand is de kans aanwezig dat bepaalde regelingen vervallen, waardoor bij de werknemer extra stress kan ontstaan. Bij het mislukken van een blijkbaar niet passende baan moet het niet te complex zijn terug te keren en een nieuwe start te maken. Laten we het valnet niet te snel laten vallen!

Bezuinigingen
In de kadernota wordt voorgesteld het Vondelpark 2.0 voorlopig niet door te laten gaan. Verder worden andere bezuinigingen voorgesteld voor wanneer de plannen van het Rijk over gelden voor gemeenten niet veranderen. Het is noodzakelijk keuzes te maken. Wij kunnen met tegenzin leven met uitstel van het Vondelparkplan, want bestaande sociale activiteiten willen we maar al te graag in stand houden.
In de lijst van ‘voorgestelde bezuinigingen’ valt op dat 50% van het geld betrekking heeft op uitgaven voor kwetsbare inwoners. Daarbij is in het forum door diverse insprekers vaak terecht aangegeven dat wanneer activiteiten geen vergoedingen meer krijgen van de gemeente deze noodzakelijkerwijs moeten stoppen, en hierdoor inwoners van Oldenzaal zullen vereenzamen of zich gaan vervelen met alle ongewenste gevolgen van dien. Dit alles gaat op korte termijn geld kosten aan de gemeenschap. Laten we ervoor waken niet ‘zuiver op de stuiver’ te zijn, maar door de resulterende kosten ‘Eurodom’ zijn. Kortom: voor elke bezuinigingsmaatregel moet eerst goed worden bekeken of de baat niet op hogere kosten vooruit loopt. Pas wanneer dat duidelijk is, mag wat ons betreft de maatregel worden overwogen. We zijn door de insprekers terecht hierop gewezen! Dan laat ik de sociale en ethische kant van het verhaal hierbij even rusten.
In de lijst van potentiële bezuinigingen missen we mogelijkheden binnen het huidig (onverbouwd) stadhuis. Er is volgens de plannen voor het vernieuwde stadhuis heden teveel ruimte wat betekent dat hierop bezuinigd kan worden. Ook kan bespaard worden met elke halve graad lagere temperatuur in het huidig stadhuis. Het argument dat een goed werkgever dit niet kan doen laten we voor wat het is. Wanneer het personeel weet welke temperatuur te verwachten is, kunnen de korte mouwen lang worden en een T-schirt extra worden aangedaan zonder het te koud te krijgen om te werken.

Personeel
We zien dat het college voorstelt tegen jaarlijkse kosten van €330.000 om 3 fte voor personeelszaken toe te voegen, naast een verhoging voor wervingsmiddelen met een factor 10.
De getallen voor pensionering en baanverandering van personeel laten niet een afwijking zien ten opzichte van wat normaal te verwachten zou zijn. Wèl horen we te vaak in de raad dat stukken niet op tijd af kunnen zijn vanwege capaciteitsgebrek. Wij stellen dan ook voor de voorgestelde extra fte in te zetten voor uitbreiding voor mensen aan het bureau om zo de werkdruk voor het huidig personeel te verlichten.

Tenslotte hebben wij nog een vraag openstaan over de niet opgenomen kosten van wegenonderhoud, die vorig jaar in de kadernota en begroting als pm posten waren opgenomen.
– Wij hebben hier graag een antwoord op.

Voorzitter,
D66 streeft naar een sociaal, duurzaam en leefbaar Oldenzaal voor al haar inwoners.

Amendement:

Amendement van de fractie van D66 Oldenzaal
De raad van de gemeente Oldenzaal, bijeen in vergadering van 8 juli 2024 stelt voor de tekst
in het besluit betreffende ‘Ambities en middelen in balans’
waar staat:
2. de voorgenomen bezuinigingsvoorstellen en de prioriteringsvolgorde uit het document “Voorgenomen keuzes indien Rijk tekortschiet” vast te stellen en indien het Rijk het tekort niet dekt deze te verwerken in de Kadernota 2026.
te wijzigen in en aan te vullen met:
2. de lijst van bezuinigingsmaatregelen genoemd in “Voorgenomen keuzes indien Rijk tekortschiet” wordt heroverwogen door alvorens een bezuinigingsvoorstel op te nemen, te berekenen of de bezuinigingsopbrengst opweegt tegen later optredende kosten, mede gehoord hebbende de betrokkenen bij het onderwerp waarop de bezuiniging betrekking heeft.
3. indien de in lid 1 genoemde berekeningen uitwijzen dat de bezuinigingsopbrengst kleiner is dan de later optredende kosten, wordt dit bezuinigingsvoorstel uit de lijst weg genomen
4. bij wegneming van een voorgesteld bezuinigingsmaatregel wordt een andere maatregel ter compensatie voorgesteld, met inachtneming van het voorgaande,
5. het resultaat van de bezuinigingsvoorstellen en de prioriteringsvolgorde uit het document “Voorgenomen keuzes indien Rijk tekortschiet”, onder voorbehoud van de genoemde berekening, vast te stellen en indien het Rijk het tekort niet dekt deze te verwerken in de Kadernota 2026.
6. geruime tijd vòòr de behandeling van de Kadernota 2026 de raad een aangepaste lijst van bezuinigingsvoorstellen te doen
Overwegingen:
• Door het mogelijk krijgen van minder middelen van het Rijk ontstaat een tekort op de begroting van de gemeente
• Wanneer deze mindere middelen voortduren, loopt het tekort bij afwezigheid van bezuinigingen alsmaar verder op
• Als gevolg van genoemd tekort zal de gemeente moeten zoeken naar effectieve bezuinigingen
• De te kiezen bezuinigingen mogen niet leiden tot hogere kosten in de toekomst, waardoor mogelijk toenemende tekorten in de toekomst ontstaan.
• Oldenzaal investeert al vele jaren in projecten voor preventie met als doel kosten voor diverse middelen van zorg te voorkomen.
• Blijkens onderzoeken zijn veel preventieprojecten rendabel in de zin dat kosten worden voorkomen met een veelvoud van de kosten voor preventie.
Aldus getekend, 8 juli 2024.

(Resultaat: verworpen)

—————————-

Moties (2):

1. Motie participatiemedewerker:
Motie van de fractie van D66 Oldenzaal
 
De raad van de gemeente Oldenzaal, in vergadering bijeen op 8 juli 2024
  
Constaterende dat:
1. Participatie bij projecten waarbij inwoners betrokken zijn, dan wel belang hebben gehoord te worden, te vaak niet naar wens verloopt,
2. Participatie bij veel projecten pas in een laat stadium in gang wordt gezet,
Overwegende dat:
1. Meedenken van inwoners op hoge prijs moet worden gesteld,
2. Participatie door de raad van deze gemeente op hoge prijs wordt gesteld,
Roept het college op om
1. Het in de kadernota 2025 bij volgnr 23-25 opgenomen bedrag voor extra 0.67 fte personeel, zijnde €63.650 niet te bestemmen voor extra fte, maar aan te wenden voor opleiding en training van bestaand personeel om hen betere participatievaardigheden en -gewoonten aan te leren.
Aldus getekend, 8 juli 2024.

(ingetrokken)

2. Motie extra fte voor personeelszaken:
Motie van de fractie van D66 Oldenzaal
 
De raad van de gemeente Oldenzaal, in vergadering bijeen op 8 juli 2024
  
Constaterende dat:
1. Bij Volgnr. 42 van de Kadernota 2025 aangegeven wordt dat uitstroom van ambtelijk personeel door pensionering tot 2030 nagenoeg 20% zal zijn, naast een uitstroom van ongeveer 50 collega’s,
2. Aangegeven wordt dat Oldenzaal op basis van vergelijking met andere gemeenten ‘fors achterblijft’ bij vergelijkbare gemeenten op het gebied van P&O,
3. Het college het nodig vindt 3 fte bij personeelszaken extra aan te nemen tegen 3 maal €95.000 jaarlijkse kosten,
4. Het college voorstelt het budget voor ‘recruitmentmiddelen’ te verhogen van €4.500 naar €50.000.
Overwegende dat:
1. Oldenzaal gezien de constatering 2 trots mag zijn efficiënt met haar personeelszaken bezig te zijn,
2. De uitstroom van personeel niet afwijkt van wat normaal te verwachten op basis van gebruikelijk baanwisselen en jaren (40) van werken,
3. De raad veelvuldig is meegedeeld dat door capaciteitsgebrek noodzakelijke stukken niet op tijd gereed kunnen zijn vanwege capaciteitsgebrek
Roept het college op om:
1. Het in de kadernota 2025 bij volgnr 42 opgenomen bedrag voor extra 3 fte personeel, zijnde €285.000 niet te bestemmen voor aanvulling bij personeelszaken, maar het genoemde bedrag aan te wenden voor ‘mensen aan het bureau’.
2. Het in de kadernota 2025 bij volgnr 42 opgenomen bedrag voor extra ‘recruitment­middelen’, zijnde €45.000 niet te bestemmen voor extra ‘recruitmentmiddelen’, maar het genoemde bedrag aan te wenden voor ‘mensen aan het bureau’ of voor opleiding en training voor personeel waar nodig.
Aldus getekend, 8 juli 2024.

(Resultaat: motie aangepast naar 2 fte personeel, zijnde €190.000, maar toch verworpen).