Alles van waarde is weerloos

‘Alles van waarde is weerloos’. Met die, vaak gebruikte en soms misbruikte, woorden, vangt onze Cultuurnota aan. Ik kwam in de verleiding om het vandaag te herhalen, maar het is juist in de rest van de strofe waar deze dichtregel uit komt, dat echte herkenning volgt. Ik citeer:

Alles van waarde is weerloos
Wordt van aanraakbaarheid rijk
En aan alles gelijk

Alles wat van waarde is, behoeft aandacht, en kan zichzelf niet verdedigen of rechtvaardigen. Een beschrijving van deze dichtregels die ik vandaag heb geleend, omdat het zo verschrikkelijk van toepassing is, of lijkt te zijn, op de onrechtvaardigheid die zich in Oranjedorp en in dit huis heeft, of lijkt te hebben, afgespeeld.

In alle eerlijkheid, voorzitter, toen ik de kans had gehad om naar de podcast, interviews en vragen te luisteren en het mij duidelijk werd dat het de schijn heeft dat de gemeente het mogelijke Pompeii van Nederland willens en wetens heeft verwoest, en dat om een grote, lelijke blokkendoos van het grootbedrijf mogelijk te maken waar bovendien al zoveel weerstand tegen was vanuit de samenleving en deze raad, stond mij het vloeken nader dan het dichten. En ik bleef vooral met vragen zitten.

Hoe kan het zijn dat de gemeenteraad dit nu pas hoort, en, was dit wel aan het licht gekomen als deze vragen en dit onderzoek niet waren gesteld en uitgevoerd?

Hoe kan het zijn dat u tijdens en na de vergaderingen die wij over het distributiecentrum hebben gevoerd, waarin u ons mondeling én schriftelijk, bij brief van 19 april 2023 en nogmaals per brief van 10 oktober 2023, heeft verzekerd dat de omgevingsvergunning voldeed aan de beheersverordening? U wist dat dit niet het geval was, zoals onder andere blijkt uit het verslag van de bezwarencommissie.

Hoe kan het zijn dat u het hoofd archeologie van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed voor een overleg tussen de rijksdienst, ontwikkelaar en gemeente heeft uitgenodigd om naar Emmen te komen, ondanks dat u het gebied tegen die tijd al plat had gebulldozerd en alle mogelijke bodemschatten had vernield? Het was nota bene een tegemoetkoming van de Rijksdienst, omdat zij niet meteen het gebied tot een Rijksmonument wilden verklaren, maar eerst daarover met u het gesprek wilden voeren.

Hoe kan het zijn dat u ondanks dat het rapport van bureauonderzoek Transect van mei 2023, waarin u nadrukkelijk is geadviseerd een archeologisch vervolgonderzoek in te stellen, heeft besloten dat onderzoek niet uit te voeren? Al in 2013 is bij het vaststellen van de beleidsnota archeologie het gehele gebied een archeologische waarde 4 toegekend, en dat is bovendien nogmaals bekrachtigd bij het vaststellen van het facetbestemmingsplan archeologie in oktober 2022.

En om nogmaals terug te komen op uw brief van 10 oktober 2023, hoe kan het zijn dat u daarin geschetst heeft dat u vanwege het intrekken van de bezwaren geen mogelijkheid meer had om de omgevingsvergunning te wijzigen, ondanks dat u wist dat de omgevingsvergunning in strijd met de beheersverordening was verleend? Dat u daarbij bovendien de schuld hebt willen afschuiven op de bezwaarmakers voor het intrekken van hun bezwaar en daarmee het binden van uw reine handen, siert uw verhaal des te minder.

Zogezegd, ik kon en kan wel vloeken. Daarom is het ook zo belangrijk dat we vandaag met spoed bijeen zijn gekomen, en we van denken naar weten kunnen gaan. Het college moet, vandaag, volledige uitleg geven over hoe deze monumentale fout heeft kunnen ontstaan, wat de rol van alle betrokken wethouders is geweest, en welke consequenties zij willen verbinden aan hun handelen.

Hoe heeft u dit kunnen laten gebeuren? Waarom heeft u geen enkele keer aan de handrem getrokken? Welke belangen waren zo belangrijk dat u daarvoor alles aan de kant heeft willen schuiven? En waarom heeft u in vredesnaam de gemeenteraad de afgelopen jaren hierover niet geïnformeerd, ook niet nadat duidelijk was geworden dat er diepgaand onderzoek naar uw handelen werd verricht?

Voorzitter, de antwoorden en de houding van het college, want daar wil ik duidelijk over zijn, zijn voor ons bepalend voor het verdere verloop van deze avond en de consequenties die op tafel liggen.

Daarbij sluiten wij niets uit.

De reacties van het college en de collegepartijen Wakker Emmen en PvdA waren voorspelbaar en zwak.

Er kwamen excuses, maar tot echte reflectie is het nooit gekomen. Het was een voorbereid toneelstukje, waarbij ze vooral hebben willen benadrukken dat het proces niet op deze manier hoort te lopen (waarbij ze verwezen naar de persaandacht en de snelheid van het spoeddebat), maar vrijwel geen woord hebben besteed aan hoe Oranjedorp weer belazerd is.

Als gevolg daarvan hebben wij uiteindelijk een motie van wantrouwen ingediend, en een motie van treurnis ondersteund, die het beiden niet hebben gehaald vanwege het sluiten van de rangen door de coalitiepartijen. Zij blijven het pluche belangrijker vinden, dan het democratisch proces. D66 zal zich daar nooit bij neerleggen. Wij zijn nog niet klaar met dit proces, en zeker niet met het staan voor onze inwoners.

Oranjedorp verdient beter. Emmen verdient beter.