Spreekteskt
Voorzitter,
Ons raadswerk, onze democratie en vrijheid zijn geen vanzelfsprekendheid, deze moeten we koesteren. Veel landen in de wereld worden helaas geteisterd door oorlogen, grove mensenrechtenschendingen en klimaatcatastrofes. En hoewel wij vanavond de begroting voor 2024 van Eindhoven bespreken, en dit voor sommigen wellicht een ver-van-onze-bed-show lijkt, treffen crises die elders op de wereld plaatsvinden ook onze Eindhovenaren.
Als gemeente Eindhoven kunnen we onze verantwoordelijkheid nemen door zelf ook een steentje bij te dragen aan de opvang van vluchtelingen uit deze landen. Het doet D66 dan ook goed dat we deze verantwoordelijkheid nu wél gaan nemen en Eindhoven naast Oekraïense ontheemden nu ook andere vluchtelingen gaat opvangen.
We zien dat de Oekraïense vluchtelingen snel aan het werk komen, en we gunnen meedoen-vanaf-dag-1 aan élke nieuwkomer. Als de transformatieagenda sociaal domein in 2024 besproken wordt, zullen we er daarom nogmaals voor pleiten dat statushouders en kansrijke vluchtelingen aanspraak kunnen maken op de basisbanen die er gaan komen.
We zien dat de opvang van vluchtelingen en ook de opvang van dak- en thuislozen vaak onrust met zich meebrengt. Sommige omwonenden voelen zich minder veilig, en de mensen die opgevangen worden voelen zich minder welkom. Om wederzijds begrip te kweken en polarisatie tegen te gaan staan wij achter ontmoetingen tussen beide groepen. We dienen motie 21 van GroenLinks daarom mee in.
Onderwijs
Als onderwijspartij lezen we natuurlijk altijd met veel interesse de plannen op het gebied van onderwijs en kansengelijkheid.
Voor D66 Eindhoven staat MBO voor Mega Belangrijk Onderwijs. We zijn daarom blij dat ons voorstel voor een MBO-studentenambtenaar vanaf 2024 wordt uitgevoerd. En, misschien nog belangrijker, dat er niet alleen voor 2024 maar óók in 2025 en 2026 geld wordt gereserveerd voor het MBO-aanvalsplan. Daarmee tonen we als stad aan dat we het MBO écht serieus nemen. En terecht, zowel op menselijk als economisch vlak is meer waardering voor het MBO ongekend belangrijk. Het belang van het MBO is in deze hightech regio namelijk extreem groot. D66 wil daarom dat Eindhoven de MBO-hoofdstad van Nederland wordt. En ook het komende jaar zullen wij ons als D66 daar maximaal voor inzetten.
Onderwijs vindt niet alleen in de schoolbanken plaats. Ook cultuurinstellingen zijn belangrijk voor je ontwikkeling. We snappen de financiële zorgen van de cultuursector heel goed. Met de coronacrisis en de energiecrisis, heeft de culturele sector al meerdere klappen gehad. En ook nu kampen culturele instellingen, instellingen in de sociale basis en andere maatschappelijke instellingen met inflatie. Het is voor ons dan ook een worsteling dat we niet aan iedereen meer geld kunnen beloven, waar we dat soms wel zouden willen. We zijn daarom wél blij dat het college extra geld vrij maakt om sociaal-maatschappelijke instellingen te helpen, mochten ze komend jaar in de financiële problemen komen en onze inwoners daar de dupe van dreigen te worden. We dienen daarom ook motie 23 van de PvdA mee in, waarbij we deze aanvullende stelpost op 5 miljoen zetten, om hier zoveel mogelijk ruimte voor te geven.
We willen hierbij nog wel even specifiek aandacht vragen voor the house of inner strength, een organisatie die jongens en mannen helpt de vaak ongewilde prostitutie te verlaten. Kan deze stelpost ook hiervoor ingezet worden? En is het college bereid mee te werken aan een informerende avond? We merken dat er veel ruis op de lijn is over de financiën en over eventuele uitbreiding van de dienstverlening. Ook bespreken we dan graag de mogelijkheden van cofinanciering door andere gemeentes, de provincie of het Rijk.
Specifiek voor de culturele instellingen zijn we ook blij dat er een extra cultuurambtenaar komt om samenwerkingen tussen culturele instellingen en makers makkelijker te maken.
De bibliotheek willen we ook niet ongenoemd laten. De bibliotheek is immers al lang niet meer alleen een boeken-uitleen-instantie, maar óók een cruciale organisatie voor onder andere taallessen, digitale vaardigheden en ontmoeting. We zijn dus blij met de uitbreiding van de bibliotheek in zowel openingstijden in het centrum als de buurtbibliotheken die deze bestuursperiode gerealiseerd worden. Maar is het genoeg voor alle functies die de bibliotheek tegenwoordig vervuld? Bij de cultuurbrief die binnenkort besproken wordt, gaan we daarom ook hier graag het gesprek over aan.
(Eerlijke) economie met gelijke kansen
In het bestuursakkoord ‘Samen morgen mooier maken 2022-2026’ geven we topprioriteit aan het bieden van gelijke kansen, om zo Eindhoven een stad te laten zijn waar iedereen kan meedoen en talenten kan ontwikkelen. Want het mag niet zo zijn dat er in Eindhoven mensen buiten de boot vallen. Daarom zijn we ontzettend blij dat Brainport voor Elkaar is opgericht, waarbij bedrijfsleven, onderwijsinstellingen, de overheid én maatschappelijke instellingen samenwerken om ervoor te zorgen dat álle inwoners van Eindhoven het succes van Brainport voelen. Zo krijgen we hier een eerlijke economie met gelijke kansen. We wensen onze stadsgezant Janneke van Kessel en alle andere betrokkenen veel succes met de verdere doorontwikkeling hiervan in 2024.
Bij een eerlijke economie hoort ook een goed inkomen. En helaas zijn er veel inwoners die de eindjes niet of maar moeilijk aan elkaar kunnen komen. Daarom dienen wij meerdere moties mee in om onze inwoners een beetje meer financiële rust te geven:
– Motie 1 van PvdA om het mogelijk maken dat mensen in de bijstand giften tot 1800 euro per jaar te ontvangen.
– Motie 12 van SP om hardwerkende zorgverleners eerlijke PGB-tarieven te geven en
– Motie 20 van GroenLinks dat óók jongeren mogen bijverdienen naast de bijstand.
Het schrijnende woningtekort in onze stad dwingt duizenden jongeren, studenten, starters en gezinnen tot een onmogelijke zoektocht naar een thuis. Dit heeft gevolgen voor de diversiteit en sociale samenhang in onze stad. En daarnaast levert het hen heel veel stress op. Dat daarnaast de doorstroming op de woningmarkt is vastgelopen, heeft ernstige gevolgen. Sociale huurwoningen blijven te lang bezet, mensen die in vitale beroepen werken kunnen geen onderdak vinden, en recent afgestudeerde studenten blijven vastzitten in hun studentenhuis. We zien dat het college het maximale eruit probeert te halen en dat er veel projecten in de pijplijn zitten. “Eindhoven bouwt door” is bijvoorbeeld een geweldig initiatief en een daadkrachtig besluit. Laten we hopen dat het al het harde werk zijn vruchten gaat afwerpen de komende periode.
Wat betreft studentenhuisvesting streeft D66 naar échte studentenhuizen voor onze studenten. Onze studenten snakken ernaar. We vinden het daarom jammer dat de wethouder daar nu nog geen beleid voor wil maken en komen hier waarschijnlijk nog op terug.
Klimaat
Klimaatverandering is een van de grootste opgaves van deze tijd. Daarom zijn we blij met de zorg en aandacht die het klimaathoofdstuk dit jaar heeft gekregen en dat de klimaatbegroting nu geïntegreerd is in de financiële begroting, zodat van elk domein inzichtelijk is wat de impact is op het klimaat en welke maatregelen er genomen worden.
Hierbij geldt wel: meten is weten, daarom hebben we hier de afgelopen jaren meermaals aandacht voor gevraagd. We zijn blij met de verbetering van het monitoringssysteem en ook met de toezegging van de wethouder om volgend jaar náást de beleving van de inwoners óók de uitstootcijfers van het regionale meetnet op te nemen in de begroting. U weet dat we graag een permanent meetpunt in de buurt van de Hurk zouden hebben, maar we begrijpen het college ook in de afweging dat we onze euro’s nu beter kunnen uitgeven aan het aanpakken van luchtvervuiling dan aan het nog beter meten van luchtvervuiling. Maar mocht de wethouder de mogelijkheid zien om toch een permanent meetpunt bij de Hurk te plaatsen, dan heeft hij onze steun.
Met deze begroting zetten we ook komend jaar ook weer in op verdere energietransitie, zodat we de klimaatdoelen ook écht gaan halen. Zo werken we letterlijk aan nieuwe energie voor Eindhoven.
Duurzame mobiliteit is een andere belangrijke factor om klimaatverandering tegen te gaan. En dan met name fietsen, wandelen en schoon OV. Daarom schreven we samen met GroenLinks en Volt een motie om de 24 grootste knelpunten voor fietsers aan te pakken zodat fietsers ruim baan krijgen in de stad.
We zijn ook erg blij met het nieuws van vandaag over Eindhoven Airport, de doelen zijn aangescherpt, waardoor we in 2030 een stillere luchthaven hebben met minder CO2-uitstoot, voor D66 een lang gekoesterde wens. Hiermee worden we koploper in de wereld om de schadelijke impact van vliegen op het klimaat terug te dringen. Onze complimenten aan onze wethouder Esselbrugge en andere betrokkenen bij het luchthavenoverleg.
We zijn blij met de inzet van de Brainportregio om samen met bedrijven, sport en cultuur te werken aan duurzame vervoerskeuzes en dat er gekeken wordt naar een OV-ticket bij evenementen. En we zijn blij dat er een pilot loopt met PSV waarbij gestimuleerd wordt van de P+R’s gebruik te maken bij wedstrijden, we hopen snel resultaten te zien, en bij goede resultaten rollen we dit graag verder uit. Daarnaast goed dat er gesprekken lopen met de culturele BIS-instellingen over meer en veilige fietsenstallingen.
Tot slot vinden we het fijn dat het college heeft toegezegd een informatieavond te houden met de provincie en Hermes over de versoberde dienstregeling op de buslijnen. Graag horen we nu nog wel of we die bijeenkomst kunnen verbreden naar een stukje toekomstperspectief, denk hierbij aan de laatste bus na de laatste trein en een buslijn over de rondweg.
Naast de grote lijnen op het gebied van onderwijs, klimaat en een eerlijke economie met gelijke kansen, zijn we ook blij met een paar langgekoesterde wensen van D66 die in vervulling gaan:
De concrete stappen die gezet worden om straatintimidatie tegen te gaan, de ambitie om station Strijp-S toegankelijk te maken voor mindervaliden, een bruisender nachtleven, het burgerberaad, toegankelijke speeltuinen, en meerdere openbare toiletten mét watertappunten. Dit laatste helpt ook bij het beweeg- en sportvriendelijk maken van Eindhoven, iets dat we erg belangrijk vinden. We dienen daarom ook motie 19 van het CDA mee in, om sporten in de openbare ruimte te stimuleren.
Voorzitter, over de grote lijn is D66 dus positief over deze begroting voor 2024 en staan we achter de gemaakte keuzes. Deze begroting geeft nieuwe energie voor Eindhoven.
Dankuwel.