Commissievergadering 3 september 2025

De nieuwste voortgangsrapportage van de Regionale Energie Strategie (RES) laat zien: Drenthe ligt op koers om de klimaatdoelen te halen! Onze provincie heeft afgesproken om in 2030 3,45 TWh duurzame energie op te wekken. Inmiddels is al 58% van dit doel gerealiseerd – een prachtige stap in de juiste richting.

Maar de strijd is nog niet gestreden. Netcongestie, vergunningen en veranderende regels vormen flinke uitdagingen. Juist daarom pleit D66 voor creatieve en innovatieve oplossingen. Denk aan slimme combinaties van opwek en opslag, nieuwe technologieën en samenwerking met inwoners en bedrijven.

Voor D66 is duidelijk: de politiek moet lef en daadkracht tonen. We moeten niet afremmen, maar versnellen. Alleen zo zorgen we dat Drenthe klaar is voor de toekomst – met duurzame energie, sterke netwerken en eerlijk delen van de opbrengsten.

We horen ook graag van andere partijen, zoals de BBB, welke oplossingen zij zien. Want de energietransitie doen we samen: voor onze inwoners, voor onze natuur en voor de generaties na ons.

D66 Drenthe heeft het Programma Toekomstgericht Landelijk Gebied (TLG) kritisch gelezen. Onze indruk? Het voelt vooral als oude wijn in nieuwe zakken. En eerlijk gezegd: deze wijn smaakt niet best.

Wat ons zorgen baart, is dat er pas in het tweede kwartaal van 2026 een voorstel op tafel komt. Weer uitstel – terwijl boeren, natuurorganisaties en inwoners juist nú duidelijkheid nodig hebben. Ondertussen hopen we dat de goede onderdelen uit eerdere plannen wél snel worden opgepakt.

Toch zien we ook lichtpuntjes. In de toelichting wordt gesproken over een sterk landelijk gebied, met een landbouwsector die van groot belang is voor onze voedselvoorziening. Daarbij valt ons op dat er met geen woord meer wordt gerept over de bloem- en bollenteelt. Zou Drenthe hiermee de eerste lelievrije provincie van Nederland kunnen worden? D66 steunt dat streven van harte.

Daarnaast lezen we dat er gewerkt wordt aan een Landbouw Hoofdstructuur, waarin twee soorten landbouw worden onderscheiden. Dat roept bij ons vragen op: gaat dit over het kaartje waar eerder over is gesproken, maar dat nooit openbaar is gemaakt? Een kaart die past in de digitale atlas van de omgevingsvisie, waar nu al thema’s als energie en natuur in terug te vinden zijn.

Zo’n kaart zou een stevige basis bieden voor een open gesprek met de samenleving. Daarom onze oproep: maak deze kaart zo snel mogelijk openbaar. D66 wil weten waar we aan toe zijn, en vooral: waar Drenthe naartoe wil met haar landbouw en landelijk gebied.

Sinds 1993 geldt er in Nederland een energiebesparingsplicht: bedrijven en organisaties zijn verplicht maatregelen te nemen die hun energieverbruik verduurzamen. Toch blijkt anno 2025 dat deze plicht in Drenthe nog lang niet goed wordt nageleefd.

De Omgevingsdienst Drenthe voert het toezicht uit, in opdracht van de provincie. Maar met zo’n 3.000 organisaties die onder de plicht vallen, blijkt handhaving nog onvoldoende effecties. Vergunningen bevatten vaak wel een voorschrift, maar dat is te vrijblijvend om bedrijven écht te laten besparen.

D66 wil dat dit verandert: wij pleiten ervoor dat bij iedere vergunning een concreet en controleerbaar energiebesparingsdoel wordt opgenomen. En voor nieuwe vergunningen geldt wat ons betreft: energieneutraal werken moet de norm zijn.

Het landelijke NRK-rapport doet dezelfde aanbeveling: maak energietoezicht een blijvende prioriteit. GS zegt dit over te nemen, maar koppelt het aan de voorwaarde dat er genoeg capaciteit en geld moet zijn. D66 zegt: regel dat. Structureel toezicht is geen luxe, maar noodzaak als we in Drenthe serieus werk willen maken van verduurzaming.

Daarnaast valt op dat slechts 157 van de bijna 900 aangeschreven organisaties de vragenlijst van de NRK hebben ingevuld. Dat zegt ons dat de bekendheid van de energiebesparingsplicht te laag is. De provincie moet dit onderwerp actief op de agenda zetten en bedrijven ondersteunen bij knelpunten, bijvoorbeeld via het Energiefonds Drenthe.

Drenthe wil in 2050 energieneutraal zijn. Voor 2030 is de tussendoelstelling 30% minder fossiele energie dan in 2015. Daarvoor is nog een flinke stap nodig. D66 kiest daarom voor daadkracht: strenger toezicht, duidelijke doelen en betere ondersteuning voor bedrijven en organisaties. Alleen zo versnellen we de verduurzaming in onze provincie.

Tijdens de Statencommissie van 3 september bespreekt D66 meerdere ingekomen stukken. We vinden het belangrijk dat Provinciale Staten en inwoners helderheid krijgen bij gevoelige en urgente dossiers.

A4 – Verzoek Meten=Weten
📌 Vraag: Waarom heeft GS pas na een uitspraak van de rechtbank – en niet op eigen initiatief – het verzoek van Meten=Weten doorgestuurd aan Provinciale Staten?

A5 – Voortgang pilot bodemdaling Nieuw-Amsterdam
📌 Vraag: in alle acties (lokaal, provinciaal en landelijk) missen wij mogelijkheden voor compensatie of schadeloosstelling voor gedupeerde inwoners. Waarom pleit GS hier niet voor?

B5 – Brief dhr. Tang, nieuw Lelieveld bij Drentsche Aa
📌 Vraag: Er is een lelieveld met afwatering in het Lonerdiep aangelegd, in de nabijheid van Nationaal Park Drentsche Aa. Gaat GS zich maximaal inspannen om een Lelieveld in of bij dit Nationaal Park te verbieden en handhaven?

B27 – Brief van Zoelen, aanvraag vergunning FAGE
📌 Vraag: Is er daadwerkelijk een nieuwe vergunningsaanvraag van FAGE voor een zuivelfabriek in Hoogeveen? En wanneer informeert GS Provinciale Staten inhoudelijk over deze ontwikkeling?

A19 – Extra budget wolfwerende rasters
📌 Vraag (mede namens ChristenUnie, GroenLinks, LijstPormes, SP en Volt): Op sociale media stelt gedeputeerde Schuinder dat ”wolfwerende rasters niet helpen”. Hoe verhoudt dit zich tot de brief van 10 juli? Is deze nog actueel en hoe moeten we de verdeeldheid binnen GS duiden?

D66 vindt dat transparantie, handhaving en duidelijk beleid essentieel zijn. Inwoners en bedrijven hebben recht op heldere antwoorden – zeker bij zulke ingrijpende onderwerpen