Commissievergadering 12 maart 2025

Vandaag hebben wij een zienswijze gegeven bij de startnotitie voor een derde Drentse Duitsland-agenda. Drenthe streeft naar een grenzeloze regio waarin inwoners vrij kunnen leven, werken en studeren. Mogelijk staat dat op gespannen voet met de intenties van de centrale overheden aan beiden kanten van de Duits-Nederlandse grens.

De samenwerking vanuit Drenthe met de Duitse boeren wordt al tien jaar gestructureerd aan de hand van een Duitsland-agenda. En ook in deze college-periode spraken we al een paar keer over onze relatie met de aangrenzende Duitse gebieden bij de spoorlijn Emmen-Rheine en het belang van de Nedersaksenlijn. Het streven om met deze derde agenda een bijdrage te leveren aan de brede welvaart in Drenthe is een lovenswaardige ambitie. En al lijken er nog tal van verschillen tussen beiden kanten van de grens, Drenthe staat klaar om inwoners en bedrijven te helpen om grenzeloos actief te zijn.

Het gegeven dat we al een paar jaar bezig zijn in Drenthe om aan onze relatie met de Duitse buren te bouwen vindt haar bewijs in de vele zaken die al zijn gestart en in de derde agenda zullen worden geïntensiveerd. Speciale vermelding verdient wat D66 betreft de stimulans op de arbeids- en onderwijsmarkt waar wij twee weken geleden een paar mooie voorbeelden van gepresenteerd kregen door het Rijnland Instituut. Goed te ervaren dat over en weer geleerd wordt en van kansen gebruik wordt gemaakt. En dat de samenwerking goed en hecht is moge ook blijken uit de Niederlande-agenda die in Emsland zal worden opgesteld.

D66 wil geen nieuwe thema’s aan de agenda toevoegen. Wel valt ons op dat de nadruk erg ligt op de samenwerking tussen overheden en ambtenaren terwijl wij ook denken dat het bedrijfsleven, en het MKB in het bijzonder, baat kan hebben bij meer grenzeloos ondernemen. Wij vragen Gedeputeerde Staten (GS) met nadruk om op dat punt de Duitsland-agenda aan te vullen met een paar concrete stappen die het Drents ondernemerschap helpen zich in het aangrenzende Duitse grondgebied te ontwikkelen. Wij denken dat dit zeker aandacht vraagt in een periode waarin de centrale overheid in Duitsland met meer gesloten grenzen wil gaan werken.

Vandaag hebben wij onze wensen en bedenkingen ingebracht voor de nieuwe Europa Agenda. Met de summiere startnotitie is er vast ruimte voor drie aanvullende wensen van D66. De gedeputeerde moet daarmee wel haast maken want op 25 maart, over krap twee weken, stelt Gedeputeerde Staten de Europa Agenda al vast.

Drenthe is een postzegel in Europa en we onderkennen dat Europa steeds meer ons binnenland wordt. Het is daarom goed dat er tal van samenwerkingsverbanden zijn waarin op Europese schaal verbindingen worden gelegd door of namens Drenthe. Sommige taken kunnen beter uitgevoerd worden op Noord-Nederlandse schaal, waardoor de gezamenlijke provincies meer slagkracht krijgen. Wij vinden dat Drenthe (en Noord-Nederland in het algemeen) zoveel mogelijk gebruik moet maken van Europese subsidies en we zijn daarin op de goede weg.

Internationale samenwerking en economische vooruitgang zijn sleutels naar een betere wereld. Maar naar idee van D66 kun je niet alleen vragen en moet je ook leveren. Met als voorbeeld de Europese Kaderrichtlijn Water 2027 lijkt dit college de feiten niet onder ogen te willen zien. Europese regels gelden echt ook in Drenthe, zeker als het om voldoende en schoon water gaat. Wij willen graag dat het thema ‘water’ wordt toegevoegd aan de Europa Agenda, gekoppeld aan de ambitie om de afgesproken doelen in 2027 ook daadwerkelijk te realiseren.

Onze tweede wens betreft het opnemen van het thema ‘welzijn’. In de opzet van de Europese Agenda is geen aandacht voor het welzijn van onze Drenten. Componenten van welzijn zijn voldoende en passende werkgelegenheid, goed onderwijs wat aansluit bij de lokale arbeidsmarkt en bijvoorbeeld ook het stimuleren van sociaal impact ondernemen. Door maatschappelijke doelen meer centraal te stellen krijgt de Europese Agenda wat ons betreft het gewenste, socialere gezicht. Bijhorende ambitie kan vastgesteld worden door met een sociaal impact analyse te kijken wat effecten van de Europese Agenda kunnen zijn op het welzijn van onze inwoners.

Onze derde en laatste toevoeging aan de thematiek van de Europese Agenda is kunst en cultuur, specifiek cultureel erfgoed. Een levendig cultuurklimaat is voor D66 een garantie voor prettig wonen en werken en wij denken dat met Europese steun verder gewerkt kan worden aan versterking van de regionale culturele infrastructuur. De Drentse cultuur zien wij als een belangrijk element in onze Drentse samenleving. Het cultureel erfgoed is daarbij een ankerpunt waar bescherming en onderhoud continue om aandacht vragen. Om dit toekomstbestendig en duurzaam te maken zou als aanvulling Europese steun gezocht moeten worden.

Vorige week hebben wij een inkijk gekregen in de achtergrond van de startnotitie participatie en het was goed om te horen dat breed en inhoudelijk sterk over participatie wordt ingezet.

D66 neemt de gelegenheid om een zienswijze te laten horen. Wij vinden participatie een groot goed en de vormen van participatie zijn sinds de jaren ’60 van de vorige eeuw steeds aan verandering onderhevig. Het is daarom goed om hierover te blijven spreken.

Met alleen de participatieladder komen we er niet meer, er zal steeds meer maatwerk nodig zijn. Wat terecht terugkomt in het bijgesloten stuk ‘Ouderen aan de beleidstafel’ is dat alle stakeholders volwaardig van begin tot het eind betrokken moeten worden. Het is ons door de jongeren meegegeven om hen ook vanaf het begin mee te nemen.

Participatie kent ook veel spanningsvelden en voor D66 zit in de huidige transitie van veel beleidstereinnen een spanning tussen snelheid en zorgvuldigheid. Participatie moet niet leiden tot extra vertragen voor de grote vraagstukken waar we voor staan.

Het is goed te lezen dat participatie als een vast item verwerkt gaat worden in voorstellen en beleid. Met daarbij de aantekening dat waar mogelijk ook beschreven wordt wanneer de participatie als geslaagd beschouwd kan worden.

Ten slotte mist D66 in de startnotitie wel het uitdaagrecht, the Right to Challenge. Tweede vraag aan de gedeputeerde is dan ook of dit terugkomt.