Algemene beschouwingen

Geachte raad, college en toehoorders, In deze algemene beschouwing wil ik graag de aandacht vestigen op de waarde van sociaal kapitaal.  Want sociaal kapitaal biedt perspectief voor iedereen.
De waarde van sociaal kapitaal wordt nogal eens onderschat of weegt helemaal niet mee bij de plannen die we als gemeente uitwerken en de besluiten die we nemen. En dat is niet juist en schadelijk.
Sociaal kapitaal kan een positieve invloed hebben op zowel individueel als maatschappelijk welzijn en kan leiden tot economische groei, betere gezondheid en een groter gevoel van verbondenheid. 

De website sociaalwerk-werkt.nl meldt:
Sociaal werk draagt bij aan een betere kwaliteit van leven, het voorkomen van zorg en kan daarmee de personeelstekorten in de zorg dempen. Dat concludeert onderzoeksbureau SEOR in opdracht van Sociaal Werk werkt! 
De baten zijn 1,6 maal de lasten
Kostenreductie en de maatschappelijke en economische opbrengst van sociaal werk zijn aantoonbaar ook op het preventieve vlak, zo blijkt uit het onderzoek, maar ook dat deze tot nu toe niet worden meegewogen. Daardoor worden investeringen in preventie via sociaal werk niet gezien als belangrijke bijdrage aan de oplossing maar vaak en te veel als kostenpost. 

Het CBS zegt op haar site:
Sociaal kapitaal gaat over de kwaliteit van sociale verbanden in de samenleving. Vertrouwen en sterke sociale relaties zijn een randvoorwaarde voor een functionerende samenleving en economie.
Onderling vertrouwen draagt niet alleen bij aan welzijn maar het is ook nodig voor een functionerende samenleving en daarom belangrijk voor toekomstige generaties. 

Sociaal kapitaal heeft dus een grote en belangrijke waarde naast economisch en cultureel kapitaal. Het gaat er daarbij om hoe mensen hun sociale relaties met anderen onderhouden. Vooral bruggen slaan naar andere groepen helpt om vooruit te komen.
En we hebben prachtige voorbeelden in onze gemeente waaruit blijkt hoe waardevol het sociaal kapitaal is. Pand 9 is vaak geroemd, maar ook Elliz in Company mogen we niet vergeten. Of de buurtouders, de buurt- en dorpshuizen, de Poorterij, het Stadskasteel als museum, Slot Loevestein, sportclubs en verenigingen dragen bij aan het in stand houden en vergroten van het sociaal kapitaal. Het biedt mensen perspectief, sociale contacten, een netwerk, zingeving en waardering.

Initiatieven op dit vlak verdienen daarom onze ruimhartige steun. Want het is een belangrijke schakel in onze maatschappij en dat betaald zich uit. Al is het niet meteen in geld uit te drukken, het sociaal kapitaal vertegenwoordigt wel een heel belangrijk kapitaal. De keerzijde is namelijk dat mensen anders thuis zitten, geïsoleerd raken, ongelukkiger zijn en allerlei klachten en kwalen die daarmee samenhangen ontwikkelen.

Stelt u eens voor dat Pand 9 niet zou bestaan, als al die honderden vrijwilligers en de duizenden maandelijkse bezoekers thuis zouden zitten met niks omhanden? Of als dit prachtige voorbeeld, dat al meerdere malen geroemd is als een unieke sociale biotoop, versnippert raakt? We maken meer kapot dan dat we ons realiseren. En het kost jaren om dat weer te repareren als het al lukt.
Ik noem ook  Elliz in Company, of je nu vrijwilliger bent, je een afstand hebt op de arbeidsmarkt, je re-integreert of statushouder bent en aan het werk wilt of start als stagiaire. Er is een plek voor iedereen.
Van alles waar je ondoordacht op beknibbelt, krijg je als gemeenschap via een andere weg de rekening dubbel en dwars gepresenteerd. Van Elliz in Company is bekend dat mensen duurzaam doorstromen naar betaald werk. Hoe mooi is dat! Dat brengt dus naast een stevige waarde als sociaal kapitaal ook duidelijk economisch voordeel op. De toegekende subsidie is echter lang niet kostendekkend. Tussen aanvraag en toekenning zit bijna een ton en dan was er ook nog tot een extra beknibbeling besloten. Over dat laatste dien ik straks een motie in. Maar helaas lost dat de acute problemen bij Elliz in Company niet op. Daarvoor is het gat tussen wat er nodig is en de toegekende subsidie te groot. Sponsoren zoeken is erg tegengevallen waardoor er nu al van twee van de vier fte’s afscheid moet wordt genomen. En of die resterende 2 fte’s de werkdruk aankunnen is nog maar de vraag. Waarschijnlijk niet. Eigenlijk zijn we als gemeente spekkoper met Elliz in Company maar we waarderen het niet. Met het risico dat we straks enorme spijt hebben als het te laat is.
Als er niet een belangrijke koerswijziging komt vanuit het college lopen we serieus het risico dat Elliz in Company eind van dit jaar haar deuren moet sluiten. Laat het alsjeblieft niet zover komen!
De Sint Maartenkerk is kerk van de stad en vertegenwoordigt ook een groot sociaal kapitaal. Terecht dat we als gemeente hierin willen investeren en de kerk als monument willen behouden. Hier lijkt het wel te lukken om het sociaal kapitaal te bestendigen al zijn de plannen nog lang niet acceptabel zoals ze er nu liggen. Er is teveel gedacht vanuit economisch kapitaal en te weinig van het sociaal kapitaal, hierdoor dreigt een financieel tekort in de exploitatie en beperkingen in de mogelijkheden. Het dromenboek is een mooi voorbeeld van hoe sociaal kapitaal vorm kan krijgen maar het biedt helaas alleen vergezichten en geen concrete aanbevelingen. Een gemiste kans zo vinden wij.
 
Vrijwilligers.
We waarderen onze vrijwilligers jaarlijks met een bedankkaartje en een cadeau van ten hoogste 1 euro. Is dat hoe we sociaal kapitaal waarderen, met een euro?
Hoe denkt u dat dit overkomt?
Zet die mensen eens in het zonnetje, organiseer jaarlijks De Dag van de Vrijwilliger met een groot feest. Want dat verdienen ze.
De tijd is hier tekort  om verder in te zoomen op andere voorbeelden van sociaal kapitaal maar het moge duidelijk zijn dat we het sociaal kapitaal veel meer moeten laten meewegen in onze plannen en besluitvorming. Daar is wetenschappelijk al consensus over, maar de politiek is te krenterig en we willen weer voor de dubbeltje op de eerste rang zitten. Het gevolg is dat de schade van deze houding ergens anders weer opduikt.
Een eerlijke waardering van sociaal kapitaal vormt de basis voor het vertrouwen bij mensen onderling en in de maatschappij. We zijn dit verplicht aan onze gemeenschap, want ook het sociaal kapitaal verdient het om in geïnvesteerd te worden, sterker nog we zijn oliedom als we het verslonzen.
Onze oproep luidt dan ook: weeg het sociaal kapitaal voortaan naast het economisch en cultureel kapitaal mee in onze plannen en besluitvorming, waardeer het serieus op de waarde die het vertegenwoordigd. Alleen zo kunnen we bouwen aan een toekomstbestendige en gezonde gemeente. Want een reep chocolade van een euro met een bedankbriefje  zal een vrijwilliger echt een worst wezen.
 
De perspectiefnota is verder een helder en overzichtelijk verslag. Daarvoor danken we het college en de ambtenaren.
Hartelijk dank.