Kadernota 2026

Dit jaar vindt er in Alphen aan den Rijn in juli geen debat plaats over de kadernota en worden er geen algemene beschouwingen gehouden. Na het vertrek van de VVD uit de coalitie heeft de gemeenteraad gezamenlijk afspraken gemaakt over de wijze van samenwerken in het laatste jaar tot aan de verkiezingen. We hebben geconcludeerd dat we verdergaan met een minderheidscoalitie, waarbij op drie grote thema’s actief de samenwerking wordt gezocht met de gehele raad. Eén van die thema’s is de financiële koers en de begroting voor 2026.

We staan voor een forse opgave. Daarom stellen we dit jaar een nulsituatie vast: een duidelijk vertrekpunt dat inzicht geeft in de financiële ruimte en opgaven voor de komende jaren. De komende maanden ligt er de uitdaging om hier als raad gezamenlijk mee aan de slag te gaan. Dat vraagt om intensieve samenwerking, constructieve discussies en heldere keuzes.
Tijdens de behandeling van de jaarstukken 2024 en de voorjaarsnota 2025 heb ik alvast de eerste contouren geschetst van onze inzet richting de begrotingsbehandeling eind dit jaar.

Vanavond spreken we over de jaarstukken 2024. D66 kijkt met waardering naar het vele werk dat de organisatie – die onder druk staat – heeft verzet. Tegelijkertijd biedt deze terugblik een belangrijk moment om te reflecteren: waar boeken we vooruitgang, en waar zitten zorgen en verwachten we een extra inspanning?

Voor D66 staan participatie, duurzaamheid en bestaanszekerheid centraal.
Allereerst participatie. We zien dat inwoners steeds vaker worden betrokken bij plannen in hun buurt. Denk aan bewonersavonden of participatietrajecten bij gebiedsontwikkeling. Dat juichen wij toe. Hoewel de invulling van de bewonersavonden blijvend aandacht vraagt.

Maar bij participatie rondom specifieke grote thema’s zien we dat het betrekken van inwoners nog beter kan. Het lijkt erop dat de gemeente niet altijd goed in beeld heeft wie de belangrijkste belanghebbenden zijn. En zonder de juiste mensen aan tafel kun je moeilijk bouwen aan draagvlak.
D66 pleit dan ook voor een scherpere analyse vooraf: wie zijn de sleutelfiguren, welke belangen spelen er, en hoe organiseren we een dialoog die ook echt iets oplevert?

Daarbij blijft het kopje participatie in de raadsvoorstellen een aandachtspunt. Te vaak is dat nog een procesupdate in plaats van een inhoudelijke weging van het gevolgde participatietraject.

Dan duurzaamheid. Op onderdelen zien we mooie resultaten, vooral in initiatieven die inwoners direct raken. Denk aan Operatie Steenbreek en de inzet van energiecoaches en -klussers. Deze trajecten zijn laagdrempelig en effectief: ze helpen mensen concreet bij het vergroenen van hun tuin of het verlagen van hun energierekening. Dat moeten we koesteren én uitbreiden. Kan de wethouder aangeven of deze inzet ook gebeurt op de plekken daar waar dit het meest nodig is?

Tegelijkertijd constateren we dat de structurele aanpak van lange termijnopgaven – zoals klimaatadaptatie en de circulaire inrichting van de openbare ruimte – nog onvoldoende is verankerd. Structurele middelen ontbreken, waardoor duurzame keuzes in de leefomgeving te vaak afhankelijk blijven van incidentele projecten of tijdelijke subsidies. Terwijl de gevolgen van klimaatverandering permanent zijn, zou onze aanpak dat ook moeten zijn. Juist nú investeren in duurzaamheid betekent waarde toevoegen aan de gezondheid en leefbaarheid van onze gemeente, én schade door wateroverlast, droogte of hittestress beperken. Het maatschappelijk rendement van zulke investeringen is dan ook hoog en rechtvaardigt een steviger financiële basis.

Tot slot bestaanszekerheid. In een tijd waarin steeds meer mensen te maken krijgen met onzekerheid over hun bestaanszekerheid, waarderen we de actieve inzet van de gemeente op schuldhulpverlening en het verbeteren van de toegang tot voorzieningen. Tegelijkertijd blijft er helaas weinig inzicht in het daadwerkelijke bereik van deze voorzieningen, ondanks eerdere toezeggingen tijdens de Begrotingsraad. Daarom hebben wij gisteren artikel 40-vragen ingediend om deze informatie alsnog te verkrijgen.

Daarnaast is het onduidelijk welke stappen binnen de organisatie zijn gezet om de AlphenPas daadwerkelijk te realiseren. Sinds de presentatie in april 2024 is hierover weinig vernomen, en zien we de AlphenPas vooral terugkomen als ruimtebesparende maatregel. Ook hierover hebben we artikel 40-vragen gesteld, omdat het essentieel is dat de werkelijke kosten helder worden, inclusief een vergelijking met de mogelijkheid om aan te sluiten bij de GroeneHartPas.

Voorzitter, De jaarstukken geven een gemengd beeld. Er is reden voor trots, maar ook voor alertheid. D66 blijft zich inzetten voor een gemeente die inwoners écht betrekt, die haar verantwoordelijkheid neemt in duurzaamheid, en zich actief inzet voor de bestaanszekerheid van onze inwoners.