7. Jeugd, Zorg en Participatie

Bij de transformatie in het sociaal domein is een andere rolverdeling tussen burgers, maatschappelijke instellingen en de overheid aan de orde. Het is gewenst om burgers een grotere eigen rol en verantwoordelijkheid te geven. Het gaat dan om het versterken van eigen kracht, zelfredzaamheid en zelfregie. We zijn toe aan ‘een andere manier van organiseren’, waarin de centrale waarden van onze samenleving zich verder ontwikkelen en aanpassen aan de tijd waarin we leven. Dat betekent ook een andere inrichting van besluitvorming, regie, rolverdeling en zeggenschap. Hiervoor is een bedrijfsvoering nodig waarbij de nieuwe taken effectief, efficiënt en samenhangend worden ondersteund, en waarmee betrouwbare informatie wordt geleverd. Weert is te klein om deze transformatie in eigen beheer uit te voeren. Wij zullen moeten samenwerken, bijvoorbeeld voor de inkoop van (jeugd)zorg en het verzamelen en analyseren van data. Dit gebeurd altijd met oog voor de privacy en de juiste bescherming van gegevens. Bovengemeentelijke samenwerking mag er echter niet toe leiden dat straks niemand meer aanspreekbaar is. Het moet wat D66 betreft altijd volstrekt duidelijk zijn wie waarvoor verantwoordelijk is en door de gemeenteraad aangesproken kan worden: geen verstoppertje spelen in samenwerkingsverbanden.

D66 wil telkens de beste oplossing vinden voor onze inwoners. De manier waarop we het sociaal domein hebben georganiseerd, staat soms de beste oplossing in de weg. Dat kan en moet anders. D66 wil een samenhangende aanpak voor het sociaal domein. We denken vanuit bewoners (leefwereld) en niet vanuit beleidskokers (systeemwereld). D66 wil daarom actief zoeken naar innovatieve samenwerkingsvormen en financieringsvormen in het sociaal domein. Pilots en projecten om financiële schotten weg te nemen waarvoor ook geld vanuit de zorgverzekeringswet en de wet langdurige zorg kan worden ingezet. D66 wil dat de gemeente, als belangrijkste opdrachtgever in het sociaal domein, stuurt op maatschappelijk effect. Niet aantallen en activiteiten, maar daadwerkelijke effecten op de gezondheid en het welzijn van inwoners staan centraal en de financiering wordt daarop gebaseerd.

Alle kinderen verdienen het om gezond en veilig op te groeien en hun talenten te ontwikkelen. Waar nodig bieden we zorg en ondersteuning dichtbij, waarbij het hele gezin en netwerk van het kind actief een rol heeft. D66 is van mening dat er te weinig gebruik gemaakt wordt van de preventieve kracht van het jongerenwerk. D66 wil dat hulp integraal is georganiseerd en daarvoor stuurt de gemeente actief aan op samenwerking. De methodiek een gezin, een plan, een regisseur dient steviger te worden vormgegeven en benut. Voor die (specialistische) zorg die niet op gemeentelijk niveau kan worden geboden moet effectief worden samengewerkt met de regio of landelijk. We organiseren de zorg voor het kind zoveel mogelijk in verbinding met de school en zorgen voor de mogelijkheid om hulpvragen te stellen op scholen. School is vindplaats maar ook actieplaats. Door tijdige signalering, gemeenschappelijke inzet op preventie en effectieve gezinshulp moeten uithuisplaatsingen zo veel mogelijk voorkomen worden. Pleegzorg en leef- en gezinshuizen kunnen hierin een grote bijdrage leveren.

Jongeren zijn initiatiefrijk en veerkrachtig. Helaas lopen goede ideeën vaak vast in ambtelijke en bureaucratische molens. D66 wil initiatieven van jongeren en organisaties volop steunen. De basishouding tegenover nieuwe ideeën moet positief zijn. Een ja, tenzij in plaats van een nee, maar. D66 is voorstander van het instellen van een jongerenraad die advies gaat uitbrengen over alle voorstellen die rechtstreeks over jongeren in Weert gaan. Dit advies moet worden opgenomen in voorstellen aan de gemeenteraad.

De gemeente heeft de plicht om voor voldoende voorzieningen voor jongeren te zorgen. Dat kan op verschillende manieren: door het zorgen voor voldoende (sport)voorzieningen, door het stimuleren van verenigingen en van activiteiten. D66 wil dat elke basisschoolleerling een ‘strippenkaart’ krijgt, die recht geeft op één jaar gratis lidmaatschap van een sportvereniging en één jaar gratis lidmaatschap /toegang tot een culturele instelling.

Richting jongeren heeft de gemeente een belangrijke taak in de voorlichting over ongezond en risicovol gedrag. Het gaat dan om seksualiteit, seksuele gezondheid, ongewenste zwangerschap en seksuele diversiteit, maar ook om alcohol en drugs. De gemeente voert –met alle relevante partners– een actief beleid om jongeren te wijzen op de blijvende schadelijke gevolgen van een ongezonde levensstijl.

Het toekomstperspectief van jongeren staat door Corona onder druk. Jongeren ervaren een gemiste tijd en lopen achterstand op in hun ontwikkeling. Omdat de verschillende leefdomeinen zoals school, werk, wonen en ondersteuning in het leven van jongeren in elkaar overlopen, is het van belang dat het herstel en perspectief in samenhang met elkaar worden aangepakt. Dat vraagt om een goede samenwerking tussen partijen op alle niveaus. Initiatieven van het jongerenwerk en Punt Welzijn ondersteunen wij dan ook.

Ondanks de inzet van de afgelopen jaren, staan er nog veel Weertenaren aan de kant. D66 wil dat iedereen die kan werken ook gestimuleerd wordt dat te doen. D66 biedt iedereen kansen om mee te doen. We willen dat zoveel mogelijk mensen participeren en de kans krijgen om een leven lang te ontwikkelen. Het ultieme doel is betaald werk, maar de weg daar naartoe loopt zeker langs scholing, vrijwilligerswerk en andere vormen van deelnemen aan de maatschappij.

We dragen bij aan economische en sociale zelfstandigheid en ontwikkeling op een niveau dat passend is bij de talenten en mogelijkheden van inwoners. We willen dat iedereen mee kan doen, ook mensen die langdurig werkeloos zijn en niet kunnen werken. We gaan voor een duurzame uitstroom. We zijn wel duidelijk wanneer iemand niet wil: overheidssteun is er niet voor niet-willers.

D66 wil een betere aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt en wil mensen met een uitkering helpen om zo snel mogelijk weer betaald werk te vinden. Daarom is goede samenwerking tussen en met andere gemeenten, het UWV, sociale werkplaatsen, uitzendbureaus, bedrijven en het onderwijs belangrijk. Door werkgevers te betrekken bij het matchen van vacatures kunnen mensen beter en sneller aan het werk worden geholpen. Ook de regionale arbeidsmarktregio speelt hierbij een rol.

D66 wil voldoende stage- en leerwerkplaatsen voor jongeren, arbeidsgehandicapten en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Ook (oudere) mensen met een beroep waar steeds minder vraag naar is, moeten een kans krijgen om een ander vak te leren. Het doen van vrijwilligerswerk geeft mensen weer de kans om werkervaring op te doen en nieuwe competenties te verwerven. Het gaat D66 daarbij vooral om de ontplooiing en ontwikkeling van mensen, met als nevendoel dat dan later makkelijker een betaalde baan te vinden is. Ook kunnen mensen met een uitkering werken als vrijwilliger op bijvoorbeeld het terrein van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) of een ander maatschappelijk doel. Deze inzet is in de toekomst hard nodig.

Voor de arbeidsdeelname is het belangrijk dat de kinderopvang in Weert goed geregeld is. De toegankelijkheid moet maximaal zijn. Ruimere en flexibelere regelingen voor betaalbare en goed georganiseerde kinderopvang. D66 vindt dat de gemeente bij aanvragers of ontvangers van een bijstandsuitkering periodiek contact moet hebben en op bezoek moet gaan. Als informatieverstrekker en om gezins- of persoonlijke situatie integraal te kunnen beoordelen. Tijdens deze contacten kan dan ook gesproken worden over eventuele schuldenproblematiek, hulp bij het opvoeden, Wmo, ook kan in een vroeg stadium signalen van verslaving of bijstandsfraude worden geconstateerd.

D66 vindt een minimale koppeling met Jeugdhulp en de Wmo noodzaak. Dit bespaart uitvoeringskosten en levert een veel beter beeld op van hetgeen er speelt in de gezinssituatie en wat als eerste nodig is. Bij begeleidingstrajecten naar werk (re-integratie) wordt gelijktijdig ingezet op het beheersen van de Nederlandse taal. Dit vanuit de gedachte dat de taal in de praktijk makkelijker geleerd wordt. D66 wil concrete stappen zetten om regelarme bijstand (basisinkomen) toe te passen in Weert. Dit betekent met minder regels, andere dienstverlening en vanuit de eigen motivatie van de uitkeringsgerechtigde wordt gewerkt aan duurzame uitstroom.

D66 wil het verschil tussen werk en uitkering vergroten. Ons motto is: beloon prestatie en deel de welvaart. Werken moet lonen. Een bijstandsuitkering kan als tussenstation naar werk of als vangnet als het echt niet anders kan. Te vaak is het nu echter een eindstation. De armoedeval blijft een probleem. Wanneer we werk boven uitkering stellen, moet werken ook financieel lonen. Gaan werken moet niet leiden tot achteruitgang in inkomen. Bij regelingen als de Wmo en minimaregelingen moet er oog zijn voor dit fenomeen.

D66 wil een effectief en efficiënt armoedebeleid. Maatwerk is daarbij belangrijk. Het armoedebeleid moet als belangrijkste doel hebben om de basis op orde te krijgen en de oorzaken van armoede aan te pakken. D66 wil snelle hulp bij schuldproblematiek, zodat verslechtering van de situatie wordt voorkomen. D66 wil meer experimenteerruimte om mensen met schulden sneller te vinden en te helpen. Het overnemen van schulden van jongeren kan hieraan een bijdrage leveren. We vinden het hierbij belangrijk oog te hebben voor verborgen armoede, bijvoorbeeld onder ZZP’ers en flexwerkers.

D66 wil dat kinderen die opgroeien in een gezin met een laag inkomen dezelfde ontwikkelkansen krijgen als andere kinderen. Samenwerking tussen alle verschillende partijen die met kinderen te maken hebben, is zeer belangrijk. Ook als het gaat om het signaleren van armoede is een goede relatie met bijvoorbeeld (sport)verenigingen, welzijnswerk en onderwijs een must. De gemeente heeft hier nadrukkelijk een taak.

D66 vindt dat structuren en organisaties ondergeschikt moeten zijn aan de vragen van mensen. De hulpvraag van mensen die hulpbehoevend zijn, is leidend. Ook de mantelzorgers worden zo mogelijk nog belangrijker dan ze al waren. De Vraagwijzer moet mantelzorgers goed informeren over wet- en regelgeving en ondersteuningsmogelijkheden. Vrijwilligers die zich als mantelzorger willen inzetten, zijn waardevol en hard nodig. Omdat de klantgerichte dienstverlening door professionele instellingen is verminderd, is het noodzakelijk om vaker een beroep op vrijwilligers te doen. Voor vrijwilligers dienen optimale omstandigheden te worden gecreëerd. De gemeente ondersteunt dit actief.
D66 wil innovatie bij de dorps- en wijkaanpak. Door optimalisering van wijkvoorzieningen, waar nodig door clustering in wijken en dorpen, kan de leefbaarheid worden verbeterd en ontmoetingsplekken worden gecreëerd. Bij het sluiten van nieuwe zorgcontracten wordt niet per definitie gekozen voor de goedkoopste aanbieder. Ook het kwaliteitsaspect en de continuïteit van de
organisatie als het bereiken van resultaten speelt een rol. Het uitgangspunt moet zijn de koppeling van de Wmo met de Participatiewet en de Jeugdhulp. Dit biedt ook voordelen bij de aanpak van multi-problematiek en de overgang van 18- naar 18+.

D66 omarmt de methodiek van positieve gezondheid. Dit betekent dat gezondheid niet meer wordt gezien als de af- of aanwezigheid van ziekte, maar als het vermogen van mensen om met de fysieke, emotionele en sociale levensuitdagingen om te gaan en zoveel mogelijk eigen regie te voeren. D66 wil dat iedereen de kans heeft om lang en gezond te leven. Daarom vinden we het belangrijk om te investeren in preventie. D66 zet in op bewezen, effectieve preventie. We gaan ‘van nazorg naar voorzorg’, door de aandacht te verschuiven van het oplossen naar het voorkomen van problemen. Dit vraagt een brede verantwoordelijkheid van alle maatschappelijke (vrijwilligers)organisaties – ofwel een sterk voorliggend veld en een goede koppeling met de huisarts. Ook is het van belang om het zorgaanbod in Weert in stand te houden. D66 blijft zich sterk maken voor behoud van het Sint Jans Gasthuis, het Weerter ziekenhuis.

D66 wil dat de gemeente partijen die werken aan een betere volksgezondheid actief bij elkaar brengt en ondersteunt om samen te werken aan een integrale gezondheidsaanpak voor inwoners. D66 investeert in sport en bewegen. We willen dat iedereen, jong en oud, kan werken aan zijn gezondheid en sociale contacten, want gezonde en actieve inwoners zijn minder snel aangewezen op zorg.

Een belangrijke ontwikkeling is de vergrijzing van de samenleving, ook in Weert: we worden met z’n allen steeds ouder. Ruim 26.000 inwoners zijn 45 jaar of ouder. Deze ontwikkeling vraagt om creativiteit. Hoe kun je bijvoorbeeld ertoe bijdragen dat ouderen op een verantwoorde manier zo lang mogelijk thuis blijven wonen? Of hoe regel je dat mensen in contact blijven met de wereld om zich heen en niet vereenzamen? Hoe verminderen we de ongemakken van het ouder worden? D66 wil dat de gemeente een leef- en woonvisie voor senioren ontwikkelt, die rekening houdt met hun leef- en woonwensen. Een levensloopbestendige stad. Veel ouderen willen actief zijn en blijven, zelf de boodschappen doen, winkelen en genieten van al het moois dat Weert te bieden heeft. De wens van veel ouderen is zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen. Dit komt ook het welzijn van ouderen ten goede. Kleinschalige woonvormen in dorp of wijk kunnen ervoor zorgen dat senioren in hun eigen dorp of wijk kunnen blijven wonen. Daarbij horen ook woningen die aangepast zijn aan rolstoelen, scootmobielen en rollators. Het hebben van voldoende openbare toiletten draagt ook bij aan het meedoen in de samenleving. Passende zorg en het bieden van huishoudelijke ondersteuning maken deel uit van het zelfstandig wonen. De woningen die vrij komen kunnen worden overgenomen door starters of jonge gezinnen. Veel ouderen willen na hun pensioen nog steeds een bijdrage leveren aan de samenleving. D66 vindt het belangrijk dat hun kennis en kunde niet verloren gaan en optimaal wordt ingezet. De senioreneconomie biedt kansen. Deze worden op dit moment onvoldoende benut. Weert moet hiervoor beleid ontwikkelen.

Uitgangspunt is “een samenleving voor iedereen, een samenleving waaraan iedereen kan deelnemen”. D66 wil in samenwerking met belangenorganisaties voor mensen met een beperking, de aankomende raadsperiode inclusief beleid opzetten door het opstellen van een Lokale Inclusie Agenda. Dat wil zeggen: beleid voor iedereen en kijken naar de mogelijkheden van iedereen. In dit kader is er ook aandacht voor mensen met een GGZ-achtergrond en verward gedrag. In deze Agenda staat hoe de gemeente werkt aan het waarmaken van het VN-verdrag en dus aan een inclusieve samenleving. Bijna drie miljoen mensen hebben een ziekte waardoor toiletgang moeizaam is. Bij hoge nood mogen mensen met prostaatproblemen, MS, een stoma of kanker soms niet eens naar het toilet in een winkel of andere gelegenheid. D66 ondersteunt de oproep van de Toiletalliantie om te komen tot een beter toiletbeleid. Onze stad is nog op veel onderdelen minder goed bereikbaar voor mensen met een lichamelijke beperking. Weert moet hierop alert zijn en blijven. D66 wil dat bij gepland onderhoud van de bestaande openbare ruimte (straten, stoepen, openbaar groen) vooraf in kaart wordt gebracht wat bestaande belemmeringen zijn en dat deze bij regulier onderhoud worden weggenomen. Bij het ontwerpen van openbare ruimte of ingrijpende herinrichting wordt vooraf gezorgd dat deze ruimte optimaal toegankelijk wordt. De voorschriften van Agenda 22 zijn het uitgangspunt en kunnen worden meegenomen in de implementatie van de omgevingswet. Agenda 22 is een methode om beleid vorm te geven en verwijst naar de 22 standaardregels van de Verenigde Naties over gelijke behandeling van mensen met een beperking.