Ruimte voor ontspanning

Dit hoofdstuk gaat over recreatie & toerisme en cultuur & erfgoed.

Ontspanning, rust en onthaasting is belangrijk voor de gezondheid en het geluk van onze inwoners. Zij moeten ruimte hebben om bijvoorbeeld te sporten, te wandelen, te dansen op een festival, de hond uit te laten en te genieten van cultuur en erfgoed. Daarnaast is toerisme een belangrijke economische sector in Noord-Holland. Met 35 miljoen overnachtingen per jaar is Noord-Holland de grootste provincie op het gebied van verblijfsrecreatie. Recreatie en toerisme behoren dan ook tot de kerntaken van de provincie.

Recreatie en toerisme bieden kansen, maar we zien ook steeds meer uitdagingen door de groei van de bevolking en de verstedelijking: de natuurgebieden zijn te druk, de wegen naar de stranden zijn vol en sommige recreanten en toeristen veroorzaken overlast. Ook is het belangrijk dat het besteden van de vrije tijd op een zo duurzame manier gebeurt.
Het is essentieel dat er meer ruimte komt voor recreatie en ontspanning, in het groen, in de stad en op het water. D66 wil dat iedere inwoner binnen 10 minuten (lopend of op de fiets) in het groen is. Hierbij willen wij een proactieve provincie die de recreant meeneemt in al het moois dat heel Noord-Holland te bieden heeft. D66 wil dat naast Amsterdam ook andere gebieden van Noord-Holland aantrekkelijk worden voor bezoek en recreatie. Hiervoor zetten we in op kwaliteit, bereikbaarheid en marketing. We streven naar spreiding van toerisme naar de kleinere cultuursteden en naar onbekende of nieuwe natuurgebieden. We willen nieuwe gebieden aanwijzen, zoals het kustgebied tussen Petten en Den Helder. Meer spreiding van toerisme zorgt ook voor meer werkgelegenheid in heel Noord-Holland.

Om Noord-Holland aantrekkelijk te maken en te houden voor inwoners en bezoekers is cultuur van groot belang. De provincie beschermt het landschap en investeert in het onderhouden en herbestemmen van cultureel en industrieel erfgoed.

D66 zet in op:

  • Meer ruimte voor ontspanning in het groen, de stad en op het water, onder meer door meervoudig ruimtegebruik.
  • Bij grootschalige woningbouwprojecten worden ontwikkelaars verplicht ook ruimte voor recreatie te creëren.
  • De aanleg van minimaal één festivalbos.
  • Een dekkend fietsnetwerk over heel Noord-Holland, met aantrekkelijke themaroutes.
  • Goed onderhouden en beschermd cultureel en industrieel erfgoed met een goede (nieuwe) bestemming. Te denken valt aan de Stelling van Amsterdam (UNESCO werelderfgoed) en het industrieel erfgoed in de Zaanstreek.
  • Een duurzaam sloepennetwerk met voldoende oplaadpunten.
  • Versterking van de groene longen rondom Amsterdam: een zone met buitenplaatsen, verbonden door kanalen en rivieren.
  • Toekomstbestendige financiering van recreatie in heel Noord-Holland.

Voldoende ruimte

Uit onderzoek van de Provincie blijkt dat er een ernstig tekort aan recreatieve mogelijkheden dreigt te ontstaan. Dit wordt alleen maar erger door de groei van de bevolking en de toenemende verstedelijking. D66 wil daarom dat de ruimte voor recreatie fors groeit. We stimuleren daarbij meervoudig ruimtegebruik, zowel in de stad en het landelijk gebied. Sportvelden, bedrijventerreinen, (voormalige) agrarische percelen bieden kansen voor recreatief (mede) gebruik. Ook bij de ontwikkeling van natuur, bos of groen moeten de recreatieve mogelijkheden optimaal worden benut. De voormalige RODS (recreatie om de stad) gebieden, zoals het Purmerbos, Diemerbos en gebieden in de Haarlemmermeer, worden bij de recreatieschappen betrokken, zodat er voldoende middelen zijn voor beheer en recreatieve ontwikkeling. Bij grootschalige woningbouwprojecten worden gemeenten en ontwikkelaars verplicht ook groen aan te leggen

Voldoende divers en duurzaam aanbod

Naast meer ruimte moet er een voldoende aanbod zijn van recreatieve voorzieningen. We zetten niet alleen in op wandelen, fietsen en varen, maar ook op kiten, surfen, mountainbiken, klimmen en dansen. In recreatiegebieden zijn ook voldoende voorzieningen, zoals horeca, waterpunten en wc’s. Voor D66 is het belangrijk dat er een ruim aanbod aan festivals in de Provincie is, omdat daaraan veel behoefte is bij jongeren. Daarom staan wij festivals in NNN toe, mits zij passen binnen het beheer van het gebied. We zorgen voor voldoende spreiding over de Provincie. D66 wil dat er de volgende periode minimaal 1 festivalbos wordt aangelegd in Noord-Holland. Dit kan worden uitgewerkt als onderdeel van de bossenstrategie.
Recreatieve voorzieningen worden aangelegd in overeenstemming met de natuur en het klimaat. De Provincie stimuleert de opwek van duurzame energie in recreatiegebieden. Voorzieningen zoals pontverbindingen, (toilet)gebouwen en horeca zijn zoveel mogelijk klimaatneutraal en klimaat adaptief. Wij stimuleren elektrisch varen.
De recreatiegebieden moeten goed en met versterking van de biodiversiteit beheerd worden. Achterstanden in onderhoud moeten zo spoedig mogelijk worden ingehaald.

Natuur en recreatie in balans

De toenemende druk op recreatie heeft negatieve effecten op de natuur. In sommige natuurgebieden – zoals de Noordzeekust, het Goois Natuur Reservaat (GNR) en het Enkhuizerstrand – is het te druk en komt de biodiversiteit in het gedrang. Er zijn echter ook nog onontdekte parels in Noord-Holland die kunnen worden ontsloten, of gebieden waar meer bezoekers welkom zijn, bijvoorbeeld in Noord-Holland Noord. D66 wil de toenemende vraag naar recreatie faciliteren, zonder die negatieve effecten op de natuur. We brengen de balans in evenwicht via monitoren, verleiden & spreiden en ontsluiten. Dit begint met monitoring waar het te druk wordt en vervolgens worden bezoekers via data en apps verleid om andere plekken in Noord-Holland te bezoeken.

Bereikbaarheid

D66 wil dat (dag)recreatie en natuur beter worden ontsloten met routestructuren (wandelen, fietsen, varen) en Toeristische Overstappunten (TOPs). Bij de TOPs komt meer ruimte voor educatie en voorlichting, de mogelijkheid om van de auto op de fiets te stappen (transferium), of je fiets veilig te stallen en op te laden.
Bij het bepalen van de locaties van TOPs wordt gekeken naar de mogelijkheid om deze te integreren/combineren met OV knooppunten waar het voor de recreatieve bezoeker ook eenvoudig mogelijk wordt gemaakt om fietsen te huren.

Bij gebiedsgerichte projecten in het kader van de waterveiligheid en klimaatadaptatie is het goed mogelijk om samen met gemeenten en waterschappen extra wandel- en fietsroutes te maken, zoals bijvoorbeeld opgenomen in de plannen voor de dijkversterking Hoorn-Amsterdam.

Visie, samenwerking en financiering van recreatie

Op initiatief van D66 is in de vorige periode een integrale visie op recreatie en toerisme in de provincie vastgesteld. De hiervoor genoemde ambities zijn onderdeel van deze visie en voor de uitvoering en het aanleggen van nieuwe groengebieden is financiering nodig. D66 wil dat de provincie meer middelen ter beschikking stelt voor recreatie, maar er moet ook uitdrukkelijk een beroep worden gedaan op andere partijen, zoals ondernemers, ontwikkelaars en gemeenten. Het investeringsbudget landschapsversterking (IKB), dat door D66 is gerealiseerd in deze periode, zetten we door en bestemmen we voor dit bredere doel. We onderzoeken de mogelijkheden van een zogenoemd ‘groenfonds’, dat wordt gevuld door publieke en private partijen. Ook kijken wij naar inkomstenbronnen als vignetten of parkeergelden.
De recreatieschappen vervullen een belangrijke rol bij de uitvoering en ontwikkeling van recreatieve voorzieningen. In de vorige periode is (mede door D66) de ‘dubbele petten problematiek’ aangepakt. Door deel te nemen in vijf recreatieschappen ontstaat veel bestuurlijke drukte. Daarom willen wij verder onderzoeken hoe de structuur kan vereenvoudigen, zonder te bezuinigen op beheer en ontwikkeling. 

Kwaliteit verblijfsrecreatie

D66 wil graag dat het aanbod van recreatieparken van hoog niveau is. Bij het thema landschap spraken we al van het tegengaan van verrommeling. Verloederde parken moeten worden opgeknapt of geherstructureerd. Hiervoor wordt beleid ontwikkeld en handhaving opgezet. Voor nieuwe initiatieven of grote uitbreidingsplannen maken we een ontwikkelkader om deze plannen regionaal te beoordelen en af te stemmen. De mate van beschikbaarheid én betaalbaarheid voor mensen met een kleine beurs maakt hier onderdeel vanuit.

Cultuurbeleid is voor D66 heel belangrijk. De Provincie heeft een belangrijke taak op het gebied van het onderhouden, renoveren en herbestemmen van cultureel en industrieel erfgoed, zoals monumenten, molens, forten, dijken, bruggen en buitenplaatsen. Daarbij hoort ook de bescherming van kenmerkende landschappen, parken en stads- en dorpsgezichten. We concentreren ons daarnaast vooral op onze wettelijke taak en op die activiteiten en taken, die cruciaal zijn voor het in stand houden, doorgeven en beleven van het Noord-Hollandse landschap en de Noord-Hollandse geschiedenis. Denk hierbij aan de Geoparken Oerij en Gooi en Vecht.

We nemen de regie rol van de provincie op cultureel beleid serieus. Hierbij staan de provinciale kerntaken zoals afgesproken in 2010 hoog in het vaandel: cultuureducatie, erfgoed en het waarborgen van culturele spreiding en diversiteit in de regio.

Cultuurparticipatie draagt bij aan het welzijn van de inwoners. Veel bezoekers komen naar de provincie – of willen er werken – juist vanwege de aanwezige cultuur, musea en theaters. Een belangrijk deel van de inwoners van NH leeft vol passie en gedrevenheid voor de kunst en cultuur en richt zich op de culturele waarden in het leven, vaak met beperkt budget. Daarnaast is het van belang om Jongeren met cultuuruitingen in aanraking laten komen en hen te stimuleren wanneer ze daarvoor willen kiezen. De cultuursector is hard geraakt in de crisis. D66 vindt dat de provincie een rol heeft bij het verbinden van cultuurmet de maatschappelijke opgaven en diversiteit en wil dat het cultuurbeleid actueel gehouden wordt.

Erfgoed

Via de monumentenmonitor houden we zicht op het aantal monumenten, de staat van het onderhoud en de waarde. Op basis hiervan kunnen gerichte beleidskeuzes voor de toekomst gemaakt worden. Het doel van behoud van erfgoed is voor D66 altijd herbestemming. Anders is het niet te onderhouden en wordt het een dood object.

Op de UNESCO Werelderfgoedlijst staat een aantal bijzondere Noord-Hollandse landschappen, zoals de Stelling van Amsterdam, de Beemster en de Waddenzee. D66 wil dat de status van deze gebieden behouden blijft. Maar ook gebieden zonder die status, maar met grote landschappelijke waarde, zoals Waterland, Laag Holland, de West-Friese Omringdijk en verschillende veenweidegebieden in het Groene Hart, worden gekoesterd en ruimtelijk beschermd.

De Stelling van Amsterdam vormt met haar liniedijken en schootsvelden een belangrijke groene buffer in het stedelijke gebied. Die groene ring moeten we behouden en koesteren. De afgelopen jaren is met succes ingezet op het renoveren en herbestemmen van de forten. Ook de liniedijken en de daarbij passende flora en fauna zijn deels al in ere hersteld. De liniedijken moeten meer zichtbaar worden in het landschap en meer geschikt worden voor recreatie.

In mogelijk nieuw industrieel erfgoed dat overblijft na energietransitie (zogenaamd “fossiel” erfgoed) kan ruimte worden geboden voor cultuur. Fossiele infrastructuur wordt over het algemeen niet mooi gevonden en genomineerd om te worden afgebroken. D66 ziet in herbestemmen voor cultuur een goede mogelijkheid voor behoud voor de toekomst.

De Stolp is hét landschappelijk icoon van Noord-Holland en ook vermeld als agrarisch erfgoed in het beleidskader Erfgoed en Cultuur. Het aantal stolpen neemt ieder jaar af en dit heeft meer aandacht nodig. D66 is voorstander van snel aanvullend beleid met maatregelen zoals bestemmingsplan-bescherming voor historische stolpen, aanvullende eisen voor sloop en terugbouwverplichting.

Archeologie

D66 wil meer financiële ruimte geven aan communicatie en voorlichting, primair gekoppeld aan de wettelijke taak op het punt van archeologie. Vooral de bijzondere geschiedenis van voor 1500 is bij menig Noord-Hollander nog tamelijk onbekend. D66 zou graag zien dat de provinciale schatkamer ook meer door de provincie zelf gebruikt wordt, als een inspirerende omgeving voor overleg en debat om vanuit het verleden de toekomst te begrijpen.

Veel van onze geschiedenis, in het bijzonder die van de Gouden Eeuw, ligt bewaard op en in de bodem van de Waddenzee of de voormalige Zuiderzee. De schatten die zijn opgedoken, moeten worden opgeslagen en tentoongesteld. Bij de wettelijke taak van de Provincie hoort ook de onderwaterarcheologie in samenwerking met Rijkswaterstaat en de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE). Er is geen maritiem opleidingscentrum in Nederland voor onderwaterarcheologie. Daardoor ontbreken kennis, vaardigheden en bevoegdheden om schatten uit het verleden van Noord-Holland veilig te stellen. D66 wil onderzoeken of de provincie zo’n opleidingscentrum kan faciliteren als daar vanuit het onderwijsveld behoefte aan is. Een logische plaats zou Den Helder, Enkhuizen of Texel zijn.

Cultuurbeleid

Bij het cultuurbeleid stelt D66 eigen kracht en cultureel ondernemerschap voorop. Meer economische activiteit is goed voor het behoud van erfgoed en de werkgelegenheid. Mooie voorbeelden van cultureel ondernemerschap zijn de ondernemers in de forten, de stolpeigenaren en de duikers op Texel. Waar nodig worden deze ondernemers door de Provincie ondersteund bij het onderhoud en beheer van cultureel erfgoed.

Elke school krijgt een bedrag per leerling voor cultuureducatie. D66 wil dat leerlingen meer bekend en vertrouwd raken met cultuur en met culturele uitingen. Dit geldt in het bijzonder voor de cultuur en culturele geschiedenis van onze Provincie. Er komt een apart fonds voor projecten die de geschiedenis van Noord-Holland zichtbaar maken.

Bibliotheken

Openbare bibliotheken hebben een belangrijke taak in onze samenleving om op een laagdrempelige manier mensen zichzelf te laten ontwikkelen. Ze leveren een belangrijke bijdrage aan het verminderen van laaggeletterdheid en aan leven lang leren. Daarnaast dienen ze als netwerkorganisatie om vele andere maatschappelijke taken met elkaar te verbinden. Deze bibliotheken moeten we koesteren. D66 ziet kansen om de bibliotheken ook meer open te stellen voor spontane initiatieven van inwoners.