Kadernota 2025

“Ik wil beginnen met complimenten aan het college. Er ligt een sluitende begroting voor 2025.
Dankzij zorgvuldig begroten, goedgevulde reserves en nog eens kritisch te kijken naar de eigen uitgaven is het nu niet nodig om te bezuinigen. We zetten ons in voor het bestuurbaar houden van de stad, niet alleen voor dit college, maar ook voor een volgend college vanaf 2026.
 
Landelijk blijft de politiek volatiel. We lijken altijd maar te wachten op wat het kabinet gaat doen. Inmiddels is kabinet Schoof aangetreden en gaan zij deze zomer het Hoofdlijnenakkoord uitwerken. Maar de nieuwe minister van Financiën heeft afgelopen week wel al een brief gestuurd aan de Kamer dat er financieel magere tijden aankomen. Het moet bij Prinsjesdag blijken wat dat alles concreet betekent voor gemeenten en onze financiën. We gaan het met elkaar beleven, maar we gaan volgend jaar bij de Kadernota een ander gesprek met elkaar hebben.
 
De koers van het nieuwe kabinet baart de D66-fractie op zijn zachtst gezegd zorgen. Tegelijkertijd moeten we erkennen dat we niet elk – naar onze mening – vervelend landelijk besluit op lokaal niveau kunnen compenseren. Maar sommige zaken zijn voor ons te belangrijk.

D66 staat voor gelijke kansen voor ieder kind en investeert in het onderwijs, voor- en vroegschoolse educatie en de Verrijkte Schooldag. We investeren in de ontwikkeling van kinderen om hen de best mogelijke kansen te bieden en het meeste uit zichzelf te halen. Dit zal altijd een prioriteit zijn voor ons. We zien in het Hoofdlijnenakkoord dat er geen geld meer wordt gereserveerd vanaf 2025 voor zowel de Verrijkte Schooldag als de Schoolmaaltijd.
 
Kort over de Schoolmaaltijd. De subsidie loopt 31 december 2024 af. Een broodnodige regeling. Landelijk maken 2100 scholen gebruik van de Schoolmaaltijd. Dat gaat om bijna 350.000 kinderen in Nederland. Ook in Haarlem hebben we kinderarmoede, in sommige wijken gaat het zelfs om 1 op de 2 kinderen die in armoede opgroeit. Ook in onze stad komen kinderen met honger op school. Uit onderzoek blijkt dat de Schoolmaaltijd bijdraagt aan de concentratie en de leerprestatie van kinderen en deze tot wel 90% verbetert. Dit is dus echt een no brainer! D66 dient daarom de moties over de Schoolmaaltijd en de Verrijkte Schooldag mee in.

1 op de 9 kinderen in Haarlem maakt gebruik van jeugdzorg. En het aantal kinderen stijgt in de komende jaren. Het is dan ook goed dat het college 50% groei in het budget toekent op basis van de trendanalyse. Vraag aan het college, hoe doen de andere gemeenten dit in onze regio?
 
Er is geen makkelijke oplossing voor de problemen in de jeugdzorg en de weg vooruit is er één van samenwerking en vooral van lange adem. D66 gelooft dat we daarbij stevig moeten inzetten op preventie in de jeugdzorgaanpak. We zien bij voorbeeld dat de mentale gezondheid van jongeren onder druk staat, ook in Haarlem en veel jongeren op wachtlijsten staan voor hulp. Er zijn gelukkig ook mooie initiatieven zoals @Ease die hierbij helpen. Maar het is goed om maximaal in te zetten op voorkomen.
 
We zien in de Kadernota dat het college ervoor heeft gekozen een aantal incidentele beleidsvoorstellen structureel te maken. Wat D66 betreft zou dat ook moeten gelden voor incidentele middelen voor jeugdpreventie. Graag een reactie van het college waarom hier nu niet voor is gekozen. Wordt er nog een gesprek over structurele financiering gevoerd in de komende maanden?

D66 maakt zich zorgen over leerlingen die voortijdig school verlaten of langdurig thuis blijven om verschillende redenen. Dit ligt op het snijvlak van onderwijs en jeugdzorg. We weten dat structuurklassen kunnen helpen bij het voorkomen van voortijdig school verlaten en langdurig thuis zitten. Structuurklassen bieden rust, veiligheid en een kleinschalige omgeving. We weten dat de onderwijsgelden in het Strategisch Huisvestingsplan Onderwijs zijn bestemd schoolgebouwen, want die zijn ontzettend hard nodig. Maar we horen graag van de wethouder of er op andere wijze financiering mogelijk is voor de structuurklassen. Afhankelijk van de reactie van het college overweegt D66 een motie in de tweede termijn.
 
D66 is heel blij met de beschikbare middelen voor de Haarlemse scholen en we zien dat er ontzettend hard wordt gewerkt aan gezonde, duurzame schoolgebouwen. Daarnaast zijn we ook ontzettend trots dat, na jarenlange discussie in deze raad, er ook HAVO onderwijs is toegevoegd in Schalkwijk. We kijken uit naar de dag dat ook VWO onderwijs kan worden toegevoegd.

We zetten met deze coalitie stappen om de luchtkwaliteit voor Haarlemmers te verbeteren. Zo heeft de raad eerder dit jaar het principebesluit genomen om een nul-emissiezone in te stellen voor brom- en snorfietsen per 2027. Positief gezondheidseffect voor de bromfietsers zelf, maar ook voor voetgangers, fietsers en omwonenden. De uitvoering komt later, maar ons oog viel op een rijkssubsidie die afgelopen juni aangekondigd is. We willen Haarlemmers met een laag inkomen ondersteunen bij het verduurzamen van hun brom- en snorfiets en deze subsidie kan ons daarbij helpen. Dus laten we deze kans niet missen.
 
Een inruilregeling betekent dat de gemeente Haarlemmers met een laag inkomen al op een positieve manier kan benaderen over de toekomstige nul-emissiezone en een concreet aanbod biedt. D66 dient daarom de motie Snor de Rijkssubsidie op in samen met GL, CU, PvdA en CDA en het dictum luidt als volgt:

We verzoeken het college om:
Haarlem uiterlijk 27 september 2024 in te schrijven als deelnemer aan de pilot inruilregeling brom- en snorfietsen, zodat de rijkssubsidie veilig wordt gesteld voor het moment dat de uitvoering van een inruilregeling kan beginnen.
Voor het organiseren en t.z.t. uitvoeren van de inruilregeling gebruik te maken van de hiervoor in de exploitatie gereserveerde middelen (€100k in 2024 en €1,07mln in 2025) en de mogelijke besparing hierop door de rijkssubsidie ten gunste te laten komen van de algemene middelen.

De gemeente Haarlem heeft ambitieuze doelstellingen heeft op het gebied van duurzaamheid, waaronder het streven om in 2040 van het aardgas af te zijn en circulair, en in 2050 klimaatbestendig. Het aantal huishoudens met zonnepanelen in Nederland en Haarlem groeit. Dat is een goede ontwikkeling, maar de toenemende elektrificatie zet inmiddels het energienet onder druk.
 
D66 ziet dat er kansen en uitdagingen zijn rondom de implementatie van buurtbatterijen. Een eerste verkenning is echter nodig om de potentie voor onze gemeente in kaart te brengen. Slimme buurtbatterijen hebben het potentieel om lokale energieopslag te combineren met netbalancering. Maar de effectiviteit ervan hangt af van specifieke lokale omstandigheden en infrastructuur.
 
Daarom dient D66 samen met GL, AP, CDA en CU de motie Batterijen voor de Buurt in en het dictum luidt als volgt:
Vraagt het college om:
Een eerste verkenning uit te voeren naar de mogelijke rol van slimme buurtbatterijen in onze gemeente.
In deze verkenning aandacht te besteden aan:
○ Potentiële voor- en nadelen van buurtbatterijen voor onze gemeente;
○ Globale inschatting van juridische en economische haalbaarheid;
○ Mogelijke locaties waar buurtbatterijen effectief zouden kunnen zijn;
○ Mogelijkheden voor integratie met bidirectioneel laden van elektrische voertuigen.
○ Kansen voor samenwerking met relevante partijen;
En gaat over tot de orde van de dag.

Haarlem is een cultuurstad. Wat D66 betreft is cultuur naast leuke vrijetijdsbesteding ook van levensbelang voor de samenleving. En we zetten ons in  voor grote én kleine culturele instellingen.
Wat betreft de kleine culturele instellingen zit er veel geld in de pot, maar zien we nog geen concrete plannen in de praktijk. Kan het college aangeven wat we komende maanden concreet gaan doen voor de kleinere culturele instellingen? En kan, indien nodig, de cultuurmakelaar hier een rol in spelen?
 
Tegelijkertijd zien we wel investeringen in de Kadernota opgenomen voor de Schuur en het Patronaat. De D66-fractie hoort graag een onderbouwing van de extra investering van het college en horen we graag waarom dit nu wordt meegenomen in de kadernota en niet separaat via de commissie. De raad heeft op deze wijze weinig grip.
 
Wat betreft economie zien we dat 2 incidenteel gefinancierde fte wordt omgezet naar een structurele financiering. We hebben hier ook technische vragen over gesteld, maar werden daar niet veel wijzer van. D66 hoort graag van het college wat de concrete doelen en beoogde resultaten zijn van deze 2 fte.

Voorzitter,
We hebben vorig jaar een recordaantal van 1400 nieuwe woningen opgeleverd. Er wordt hard gewerkt om de komende jaren ook zoveel mogelijk woningen op te leveren. Want de nood is hoog. In de Kadernota 2025 (p.16) staat echter dat de woningbouwprognose in 2026 relatief laag is (500 nieuwe woningen) en het aantal op te leveren woningen in de jaren daarna onzeker is.
Haarlem heeft in de eigen Woonvisie de ambitie uitgesproken om niet alleen nieuwe woningen toe te voegen door nieuwbouw, maar ook via bestaande bouw.
 
Naast nieuwbouw zijn ook transformatie en splitsing effectieve en duurzame manieren zijn om meer woningen toe te voegen in Haarlem. Maar de regels rondom het bouwkundig splitsen van woningen in Haarlem zijn heel streng en splitsen is in grote delen van de stad helemaal niet toegestaan. Daarom dient D66 samen met VVD de motie

Maak meer woningvorming mogelijk en het dictum luidt als volgt:
 
We vragen het college om:
De regels voor ‘woningvorming’ (waaronder splitsing en transformatie) in Haarlem te
heroverwegen. Met als doel meer mogelijkheden te bieden aan transformatie van bestaande
panden naar meerdere zelfstandige woningen.
In beeld te brengen welke mogelijkheden er zijn om de regels omtrent woningvorming te
versoepelen. Hierbij moeten ten minste de volgende mogelijkheden worden bekeken:
(een verruiming van) het type woningen/appartementen dat in aanmerking komt
voor splitsing;
(een verlaging van) de minimale woonruimte per woning na splitsing;
het verminderen van het aantal buurten waar splitsen volledig is uitgesloten;
mogelijke maatregelen en flankerend beleid om toenemende druk op de openbare
ruimte bij splitsing/transformatie tegen te gaan of op te vangen.
De uitkomsten hiervan ter bespreking te agenderen in de Commissie Ontwikkeling en te
betrekken bij de actualisatie van de Woonvisie die in 2025 afloopt.