7. Meer cultuur voor iedereen

Nu meer dan ooit – nu creativiteit één van de waarden is die ons als maatschappij verder gaat brengen – willen wij in samenwerking met vastgoedpartijen culturele broedplaatsen organiseren voor creatieve makers uit de gemeente. In het geval van leegstand kunnen galerieruimtes ontstaan, ateliers, living labs en creatieve samenscholingsplekken. Een plek om te kunnen doen en oefenen waar je gepassioneerd over bent is essentieel voor de keten van talentontwikkeling (van amateur tot professional). De gemeente kan dit stimuleren en faciliteren, door bijvoorbeeld te bemiddelen, regelvrije zones aan te stellen of door het openstellen van eigen vastgoed.

Do it together – do it yourself. De jongeren van deze tijd pakken het anders aan. En daarvoor hebben ze ruimte nodig. Ruimte om te onderzoeken; te ondernemen en om fouten te mogen maken. Dat vraagt een andere zienswijze van de lokale overheid en haar ambtenaren. We kiezen ervoor om niet alles te willen voorprogrammeren, maar geven vertrouwen en geld (experimenteergeld) aan de sector. Denk bijvoorbeeld aan ‘culturele jongeren vouchers waarmee jongeren een idee voor een project of activiteit tot leven brengen of plekken voor een hiphop-studio, een vloer om te breakdancen, een plek in de programmering van het cultureel centrum, spoken word in de bibliotheek.

Wij zien onze gemeente als podium. Een plaats waar mensen van alle culturen en van alle leeftijden, gezond van lijf en leden of met een fysieke, verstandelijke of maatschappelijke beperking samen komen om te genieten van artistieke kwaliteit of puur entertainment. Dat is de kracht van een festival, concert of manifestatie: verbinding, ontspanning en ontdekking. Wij willen organisatoren (letterlijk) ruimte, organisatiecapaciteit en ondersteuning bieden in het bijvoorbeeld eenvoudiger verkrijgen van vergunningen of essentiële faciliteiten.

Financiële middelen voor kunst en cultuur kunnen deels ook buiten de gemeentelijke begroting worden gevonden. Nederland kent tal van lokale, regionale en landelijke private én publiek fondsen die een financiële bijdrage kunnen leveren aan de culturele ambities binnen de gemeente. Wij willen een strategie ontwikkelen om samen met het lokale culturele veld aanvullende middelen te werven voor kunst en cultuur.

Als we aan Europese subsidies en samenwerking denken, dan denken we allereerst aan economische en infrastructurele projecten. Dat Europa ook forse sommen geld voor kunst en cultuur beschikbaar stelt is nog niet bij iedereen bekend. Het is tijd om daar ruchtbaarheid aan te geven en als gemeente, individuele kunstenaar of ondernemer in de culturele sector mee te dingen naar de vele miljarden die voor kunst en cultuur gereserveerd liggen. In het kader van Creative Europe 2021-2027 wordt er een budget van 2,4 miljard euro beschikbaar gesteld voor samenwerkende Europese kunstenaars, bestaande en nog op te richten partnerships tussen steden, kunst- en cultuurinstellingen.

In april 2021 is het startsein gegeven voor de Conference for the future of Europe, een breed opgezet forum dat de inwoners van de EU oproept ideeën en concrete (artistieke en maatschappelijke) invulling te geven aan de toekomstvisie op Europa in al haar aspecten. De kunst- en cultuursector mag hierbij zeker niet ontbreken!

Cultuureducatie betekent zelf muziek maken, toneelspelen, tekenen, fotograferen en dansen. Maar cultuureducatie betekent ook bezoek aan voorstellingen, musea en cultureel erfgoed. Kinderen en jongeren leren tijdens deze activiteiten kijken, samenwerken, luisteren, invoelen, ontdekken. Samengevat staat cultuureducatie voor creativiteitsontwikkeling, experiment en onderzoek, en reflectie (enkele vaardigheden van de 21ste eeuw). Deze vaardigheden dragen bij aan de ontwikkeling van kinderen en jongeren richting volwassenheid. Uit onderzoek blijkt dat kunst en cultuureducatie positief bijdragen aan de hersenontwikkeling. Een gemeente die belang hecht aan een omgeving waar álle kinderen en jongeren zich positief kunnen ontwikkelen, zorgt voor een vaste plek voor cultuureducatie in het onderwijs. Door zelf structureel te investeren in cultuureducatie, en door deel te nemen aan (matchings)programma’s als Cultuureducatie met Kwaliteit en Meer muziek in de Klas.

Kunst in de openbare ruimte vergroot het gevoel van welzijn en heeft zelfs een positief effect op de huizenprijzen in de wijk waar kunst te vinden is. Het is meetbaar dat mensen hun leefomgeving hoger waarderen als er kunst in de wijk is. Er is een bestaande regeling die dit faciliteert; de oude percentageregeling, beter bekend als de 1% regel. Deze schrijft voor dat er een percentage van de aanneemsom van projecten die met publiek geld worden gedaan zal worden besteed aan kunst. De regeling is nog steeds actief en wij vragen tegelijk om bij toepassen zoveel mogelijk kunstenaars uit de gemeente of regio te betrekken.

Door historische gebouwen en plekken te behouden én te ontsluiten voor een breed publiek wordt niet alleen kennis van het verleden gestimuleerd maar tegelijkertijd een link gelegd naar het heden en de toekomst. Naast het tastbare, materiële erfgoed, is het immateriële erfgoed net zo belangrijk. Door Storytelling zal het draagvlak voor het behoud van erfgoed vergroot worden. Storytelling is door de verhalen achter het erfgoed te vertellen de “stenen” tot leven te wekken en meer tot de verbeelding te laten spreken. Het wordt makkelijker te begrijpen waarom iets erfgoed is. Gekoesterd erfgoed draagt bij aan hoogkwalitatief toerisme en daarmee ook aan de economische bloei van de gemeente. Het is ook de plek bij uitstek voor kunstenaars om hun inspiratie vorm te geven en voor het kunstminnende publiek om van kunst en cultuur te genieten. Cultureel erfgoed als spilfunctie voor een inclusieve en creatieve samenleving waar het verleden en het heden samensmelten en de contouren van de toekomst zichtbaar worden.

In Nederland doen 6,4 miljoen mensen aan cultuur. Jong, oud en ouder beoefent kunst in vrije tijd. Uit passie en vaak met ambitie. Ook wie ’s avonds in de garage met een band staat te spelen, of gedichten schrijft op de zolderkamer hoort daar bij. Dat geeft aan hoe groot de rol van cultuur voor de participatie is in Nederland. Als aanjagers van verbinding, creatie en talentontwikkeling is belangrijk om te stimuleren tot verdere samenwerking tussen professionele kunsten, de amateurkunsten en het deeltijds kunstonderwijs. De doorstroom van talent en het geven van kansen zorgen voor zuurstof voor meer dan 6,4 miljoen beoefenaars van amateurkunsten. Er is een noodzakelijke vraag naar een sterkere verankering van talentonwikkeling voor elke discipline. Er moet meer aandacht komen op structurele basis voor investering, toegankelijkheid, vernieuwing en verdere ontwikkeling van amateurkunsten in onze gemeente.